Файлы 1 ОҢТҮстік қазақстан медицина академиясы ж. К. Шимирова «Медициналық және фармацевтикалық тауартану» (оқулық)

130 
 
Сурет 
45. 
Жалпы хирургиялық
кеңейіткіш аспаптардың жіктелуі
 
 
Зондылау 
аспаптары
-
Ішкі органдарды 
ығыстыруға арналған 
пластина
-
Буяльский күрекшесі
-
Ампутациялық 
ретрактор
-
Ауыз кеңейткіш
1.
кремальерасыз
2.
винттелген
Матье тіл ұстағышы
Шпательдер
1.
дәріханалық
2.
сақтандыру
3.
тесіктері бар
Жәй ығыстыру 
аспаптары
-
Конхотом
-
Уретральды қысқыштар
-
Құлаққа
арналған 
қысқыш
-
Дерматомдар
1.
Педжет
2.
Алмалы
-
салмалы 
пышағы бар
-
Пластикалық оталарға
арналған
-
Науа тәрізді
-
Екі жақты 
түймеші бар
-
Хирургиялық 
құлақшасы бар 
-
Кохер 
қалқанша безге 
арналған
Биопсиялауға 
арналған құралдар
-
Екі жақты
кремальерасы бар
-
Кремальерасыз екі, 
үш
жақты
-
Винтті қабырғаға 
арналған 
-
Рейкалы
-
Орган ұстағыштары 
бар
-
Балаларға арналған
Жараны ашу 
аспаптары
-
Дуайен айнасы
-
Бүйрекке 
арналған айна
-
Бүйрекке 
арналған Федоров 
айнасы
-
Өкпені
ығыстыру 
айнасы
-
Жүрек айнасы
-
Универсальды
-
Екі жақты Куско 
айнасы
Айналар
КӨМЕКШІ АСПАПТАР
 
ЖАЛПЫ ХИРУРГИЯЛЫҚ КЕҢЕЙТКІШ; ЖАРАНЫ АШУ, ЖӘЙ ЫҒЫСТЫРУ 
АСПАПТАР
 
Ілмектер
-
Тісті Фольман 
ілмектері.
-
Пластикалық 
ілмектер.
-
Екеулік 
Фарабеф 
пластинкалары
. 

131 
Бақылау сұрақтары:
 
 
1.
Жалпы хирургиялық аспаптардың жіктелуін көрсетеңіз?
2.
Жалпы хирургиялық аспаптарға қойылатын негізгі талаптарды атаңыз
? 
3.
Жалпы хирургиялық аспаптардың құрылымдық ерекшеліктерін сипаттаңыз
? 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

132 
ТАРАУ 7.
 
АРНАЙЫ ХИРУРГИЯЛЫҚ АСПАПТАР
 
 
Хирургиялық аспаптар
- 
ота
жасағанда және
жараны
таңу кезінде, 
сонымен 
қатар
диагностикалық 
зерттеулер
жүргізу 
барысында 
жасалатын
хирургиялық
іс
-
әрекеттерде пайдаланылатын құралдар жиынтығы.
Хирургиялық аспаптар келесі
түрлерге
бөлінеді:
-
жалпы хирургиялық аспаптар
; 
-
арнайы
хирургиялық
аспаптар
; 
-
акушерлік
-
гинекологиялық
аспаптар
; 
-
нейрохирургиялық
аспаптар
; 
-
оториноларингологиялық
аспаптар
; 
-
офтальмологиялық
аспаптар
; 
-
травматологиялықаспаптар
; 
-
урологиялық
аспаптар
.
Хирургиялық аспаптарды
 
залалсыздандыру
термиялық, химиялық және 
радиациялық тәсілмен жүргізіледі. Емдеу
-
профилактикалық мекемелерде 
залалсыздандыруды негізінен бу немесе құрғақ ыстық ауамен
қолданып 
термиялық тәсілімен жүргізеді.
Аспаптарды
залалсыздандыру температурасы мен уақыты:
-
бумен 
- 
металлдан жасаған құралдарды 
- 
132°С
-
та 20 минут;
-
бумен 
- 
резеңкені, ақсөлі (каучук) бар құралдарды 
- 
120°С
-
та 45 минут;
-
құрғақ ыстық ауамен 
- 180-
160°С
-
та жасалынған материалына байланысты 60
-
150 минут.
Ыстыққа төзімсіз және термиялық өңдеуден кейін қасиеті өзгеріске 
ұшырайтын аспаптарды
химиялық тәсілмен (6 
% 
сутек тотығы ерітіндісінде) 
залалсыздандырады.
Залалсыздандыру алдында әр аспаптың дұрыстығы тексерілуі қажет.
Құралдар пайдаланғаннан кейін дұрыс 
өңделіп, тазалануы қажет
, оларда 
жабысқан
қан
құрамында
микробтар,жұқпалы
вирустар
тіпті 
залалсыздандырғаннан кейін де сақталып қалуы мүмкін. Сондықтан оларды 
ұқыпты тазалаудың маңызы өте зор.
Аспаптарды
өңдеу және тазалау барысы:
-
алдымен 20
-
25°С тотықтар ингибиторына 60 минутқа батырып қояды;
-
уақыты өткен соң ағып тұрған сумен шаяды;
-
одан кейін 40
-
50°С 0,3 
-
0,5 проценттік жуғыш затқа салып жібітеді;
-
жібіген соң сол ерітіндіде ысқышпен жуады;
-
жуып болғаннан кейін 3
-
10 минут ағынды сумен, 0,5 минут дистилденген сумен 
шаяды;
-
соңында 85°С
-
та кептіреді.
Нейрохирургиялық құралдар
. 
Нейрохирургия
(гректің neuron –
жүйке 
және хирургия) –
клиникалық медицинаның шеткі және орталық жүйке 
жүйесінің ауруларының себептерін анықтап, оларды хирургиялық жолмен 
емдейтін және диагностикасы
саласы.
Нейрохирургия жеке ғылым саласы ретінде 20 ғасырдың 20
-
жылдарынан 
бастап дамыды. Алғашқы нейрохирургиялық ота
- 
бас сүйекті ашу (трепанация) 

133 
көне заманнан белгілі, бұл әсіресе Майя өркениеті кезінде кең дамыған. Бұл 
туралы алғашқы қолжазбалар үнді дәрігері
С.Самхит
пен
Гиппократ, қайта 
өрлеу заманында
А.Везалий
еңбектерінде кездеседі. Ежелгі түрік тайпаларында 
да бас сүйекке трепанация жасалғаны туралы мәлімет бар. 1957 жылы 
археологиялық қазба кезінде Қарағанды облылы Қарабие ауылында ескі түркі 
қорғанынан трепанация жасалған бас сүйек (б.з.б. 5 –
8 ғасырлар) табылған. 19 
ғасырда зақымданған бас миының морфология және патофизиолия өзгерістері 
туралы орыс ғалымы
Н.Н. Пирогов
(1810 
–
81) жазды. Сол жылдары бас миы 
ісігі мен абсцесске алғашқы отаны
ағылшын хирургтері жасаса, неміс 
ғалымы
Ф.Краузе
(1856-
1939) остеопатия краниотомия (бассүйекті ашып жабу 
тәсілі) тәсілін пайдалана бастаған. Бұл тәсіл күні бүгінге дейін қолданылады.
Қазақстанда нейрохирургия 1959 жылы Алматы мемлекеттік медицина 
институтында курс түрінде, кейін 1964 жылы Алматы дәрігерлер білімін 
жетілдіру институтында арнайы кафедра ашылып, мамандар дайындады және 
емдік
-
методологиялық 
орталыққа 
айналды. 
Нейрохирургия 
мәселелерімен
Қарағанды
, 
Семей
, 
Батыс Қазақстан
және
Қазақ мемлекеттік 
медицина академиялары
шұғылданады. Нейрохирургиялық дерттер –
бас миы 
ішінен және ми қабыршағынан болатын орталық жүйке жүйесі ісіктері, жұлын 
миының, омыртқаның ісіктері, бас миы бағанасының, мишықтың ісіктері болып 
бөлінеді. Қазіргі уақытта нейрохирургиялық диагностиканың негізгі тәсілдері –
компьютерлік, магнитті
-
резонансты томография және ангиографияның, 
микрохирургиялық
тәсілдердің, операциялық микроскоптардың дамуы 
бассүйек, мидың зақымдану дәрежесін анықтап, бұрын қол жетпеген ми 
ісіктерін алып тастауға мүмкіндік береді.
Эндоваскулярлық
тәсілдің дамуы 
мидың қантамырлар патологиясын трепанациясыз емдеуге жол ашты. 
Консервативтік емдеуге көнбейтін созылмалы ауру синдромдарын, экс
-
трапирамидалық жүйке жүйесінің ауруларын, мидың ішкі терең қабатының 
патологиясын емдеуде стереотаксистік деструкция тәсілін қолданады. Бас миы 
мен жұлынға эндоскопиялық операция жасау, лазерлік техниканы қолдану, 
гамма сәулелерін пайдаланып радиохирургиялық ем жасау жедел дамуда
. 
 
Кесте 9
-
Нейрохирургиялық аспаптардың
сипаттамасы
: 
L
= жалпы ұзындығы,
l 
=жұмыс бөлігінң ұзындығы,
b 
=жұмыс бөлігінің ені,
d 
=диаметрі,
W 
=айна шығыны,
m 
=массасы,
h 
=биіктігі (мм).
Аспаптың
аты 
(
жақша ішінде нөмерлері
) 
Пайдаланылуы
Сипаты
Қан 
тоқтататын 
Мидан кететін қанды 
L=145; 143,5 

134 
нейрохирургиялық қысқыш; 
түзу (52), қисық (52а)
тоқтату
Тұтқасы мен басы темірден 
тұратын бұрғы (әр түрлі 
пішінді тескіштер жинағы) 
(53) 
Сүйекті 
тесу, 
негізінен бас сүйекті
фрез d=3,5
-18; 
тескіш
-4,5-20; 
ұзартқыш 
L=115 
Дальтрен 
тістеуіктері; 
үлкендерге (54), балаларға
Бас сүйегін тесіп 
операция жасағанда 
сүйекті қыршу
L=205; 170 
Егоров 
пен 
Фрейдиннің 
тістеуігі: 
аздап, 
орташа, 
көбіре қайысқан (55)
Бас сүйегін тесуде, 
омыртқаның 
доғаларын қыршып 
алу
L=235; b=10; 5; 
7 
Тік 
майырылған 
нейрохирургиялық 
қайшы 
(56) 
Ми қабықтарын қию
L=175; 
Тұтқасы мен
өткізгіші бар 
айналмалы сымды ара (57) 
(в
-
ара, г
-
тұтқа, д
-
өткізгіш)
Бас 
сүйегіндегі 
бұрғыланған 
тесіктердің ортасын 
кесу
L=500; d=0,34; 
өткізгіш L=335

жүктеу/скачать 46,97 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: