Факультет: Физика-Технология Кафедра: Қатты дене физикасы жəне бейсызық физика

Қазақстан Республикасының білім жəне ғылым министрлігі 
əл-Фараби атындағы Қазақ Ұлттық Университеті 
 
 
 
 
 
Факультет: Физика-Технология 
Кафедра: Қатты дене физикасы жəне бейсызық физика 
Сөж 
 
 
Тақырыбы: : Тартылыс өрісіндегі 
қозғалыстар.Планетааралық қатынастар. 
Орындаған:
 
1-курс 1-группа 141-топ 
“Физика жəне Астрономия”

Маханова 
Алия
 
Тексерген:Турмухамбетов А.Ж 
 
 
Алматы 2023 
 

1 
Мазмұны 
 
 
1. Кіріспе 
2. Негізгі бөлім 
3.Негізгі мағлұматтар 
4.
Орбиталық сипаттамалары 
5.
Планеталардағы жағдайларға гравитациялық əсер: 
6. Планетааралық миссиялар мен траекториялар: 
7. Планетааралық қатынастардың болашағы: 
8. Қорытынды 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

2 
Тартылыс өрісіндегі қозғалыстар.Планетааралық қатынастар. 
 
✓
Кіріспе: 
 
Гравитациялық өрістегі қозғалыс физиканың гравитациялық 
күштердің әсерінен денелердің бір-бірімен қалай әрекеттесетінін 
сипаттайтын негізгі аспектісі болып табылады. Бұл құбылыс XVII ғасырда 
Сэр Исаак Ньютон ұсынған гравитация теориясына негізделген және біздің 
ғалам туралы түсінігіміздің негізгі элементі болып қала береді. Ньютон 
сипаттағандай гравитациялық әсер өзара әрекеттесетін денелердің 
массаларына пропорционалды және олардың арасындағы қашықтықтың 
квадратына кері пропорционалды. 
Планетааралық қатынастар контекстінде гравитациялық күштер 
планеталардың Күн айналасындағы орбиталары бойынша қозғалысын 
анықтайтын факторларға айналады. Ғарыштық динамиканың бұл аспектісі 
Күн жүйесінің құрылымын қалыптастыруда және оның бөліктерінің өзара 
әрекеттесуінде маңызды рөл атқарады. 
Планеталардың 
орбиталық 
қозғалысы 
Күн 
жүйесіндегі 
планеталардың әртүрлі конфигурациялары мен өзара орналасуына әкеледі. 
Бұл конфигурациялар планеталардың өмір сүруіне, атмосфераның болуына 
және Өмір үшін маңызды басқа параметрлерге айтарлықтай әсер етуі 
мүмкін. 
Сонымен қатар, гравитациялық өрістегі қозғалысты зерттеу 
планетааралық миссиялар мен зерттеулерді жоспарлау мен жүзеге асыруда 
өте маңызды болады. Басқа планеталарға бағытталған ғарыш аппараттары 
траекторияны дәл есептеу, мақсатқа жету және Миссия тапсырмаларын 
сәтті орындау үшін күрделі гравитациялық өзара әрекеттесулерді ескеруі 
керек. 
Осылайша, гравитациялық өрістегі қозғалысты түсіну қазіргі 
астрономия мен ғарышкерліктің ажырамас бөлігіне айналады, бұл ғаламды 
әрі қарай зерттеуге және планетааралық қатынастардың дамуына негіз 
болады. 
✓
Негізгі бөлім:
Орбиталық сипаттамалары: 
Гравитациялық 
күштер 
планеталардың 
орбиталарын 
қалыптастырады, олардың пішіні мен параметрлерін анықтайды. Кеплер 
заңдарымен сипатталған эллиптикалық орбиталар центрге тартқыш күш пен 

3 
тартылыс күшін теңестірудің нәтижесі болып табылады. Күн жүйесіндегі 
әрбір планета өзінің ерекше орбитасында қозғалады, бұл планеталық 
оркестрге тән би қойылымын жасайды. 
Гравитациялық қозғалыс физикадағы негізгі құбылыс болып 
табылады, оның негізінде гравитациялық күштердің әсерінен кеңістіктегі 
массалардың өзара әрекеттесуі жатыр. Гравитациялық қозғалыстың негізгі 
принциптерін XVII ғасырда Исаак Ньютон тұжырымдады және Күн 
жүйесіндегі аспан денелерінің қозғалысын түсінудің кілті болып қала 
береді.