Микропроцессорлардың классификациясына жататын архитектуралар типіне байланысты әр түрлі шешімдері бар. Осылай МП барлық командаларын көрсететін CISC (Complete Instruction Set Computer) архитектурасымен және бірдей форматта қысқартылған командалар жүйесін анықтайтын RISC (Reduce Instruction Set Computer) архитектурасымен бейнеленеді.
Негізгі сипаттама ретінде МП разрядтылығын анықтағанда, МП архитектурасы келесі түрлерге бөлінеді:
- бекітілген разрядтылығы мен командалар спискасымен (біркисталды);
- өсірілген разрядтылығымен (секционды) және микропрограммды басқаруымен.
Программалар мен мәліметтердің адрестік кеңістіктігін талдасақ, МП-ны Фон Нейман архитектурасы (мәліметтер жадысы мен программалар жадысы бір кеңістікте орнатылады, және ұяшық жадысындағы ақпарат типіне нұсқайтын ешқандай белгілері болмайды) мен Гарвардтық лабораторияның архитектурасы (программа жадысы және мәліметтер жадысы бөлінген, өздерінің адрестік кеңістігі мен соларға рұқсат әдістері бар) анықтайды.
Басқару шина көмегімен микропроцессордың барлық сандық жүйесін бағыттайды. Басқару шинасынан басқа 16-разрядтық адрестік шинасы белгілі бір ұяшық жадысын таңдау үшін және портты енгізу немесе портты шығару үшін қызмет етеді. 8-разрядтық шинада немесе мәліметтер шинасында микропроцессордан микропроцессорге мәліметтерді қайта сілтеу орындалады. МП микро ЭЕМ-нің жадысына ақпаратты жібереді немесе шығыс порттардың біріне, сондай-ақ жадыдан ақпаратты алады немесе кіріс порттардың біріннен. Тұрақтты сақтаушы құрылғысы (ПЗУ) микро ЭЕМ-де біраз программаны құрайды.
Фон-Нейман архитектурасы Фон-Нейман архитектурасың негізгі ерекшелігі программаны және мәлеметті сақтау үшін ортақ жадыны қолдануы.
Фон-Нейман архитектурасының негізгі артықшылығы МПЖ құрылымының жіктелуі, себебі тек қана бір ортақ жадқа үндеуді жүзеге асырады. Бұдан басқа бағдарламаларды және программаларды қамтамасыз ету жадта біртұтас аймақта қолданады. Фон сондықтан кездейсоқ емес - нейман архитектурасы әмбебап компьютерлер, дербес компьюлердi қоса негiзгi архитектура болды.
Фон-Нейман архитектурасының иілгіштік және әмбебаптық сияқты артықшылықтары басқарудың алгоритмдарының көпшілігі іске асырылу үшін және әр түрлі басқарылуы үшін МПЖ-ның қолдануының тәжiрибесiне жан-жағынан алып қарағандай үлкен мәндi алмайды. Әдеттегiдей аралық нәтижелердiң сақтауы үшiн және бағдарламалардың аз тиiстi жадтың көлемiнiң ретiне қолданылуы үшiн МП-ға көлемді мәлеметті жады қажет басқарудың нақты бағдарламаларының талдауы көрсеттi. Қолдану шарттар бұл қолдану бiртұтас адрестi кеңiстiк операндтарды бағыттау үшiн дәрежелердiң саны командалардың қалыбының үлкею есебiнен алып келдi. Мәлiметтердiң жадтың көлемi бойынша қолдану жеке ептеген командалардың ұзындығының қысқартуы және мәлiметтердiң жадындағы ақпараттi iздестiруiн үдеуге мүмкiндiк туғызды.