Факультеті

Қазақстан Республикасы білім және ғылым министрлігі 
Әл - Фараби атындағы Қазақ Ұлттық Университеті 
 
 
 

Факультеті
 «
Экономика және жоғарғы бизнес мектебі
» 

Кафедрасы
 «
Қаржы және есеп
»,К-2,1-курс
 
СӨЖ 
 
 
Тақырыбы
: "Білім беру және Қазақстанның үшінші жаңғыруы" эссе-
негіздемесін дайындаңыз
 
Орындаған:Сарсенбаева Аружан Жұматқызы 
Тексерген:Авсыдыкова Куралай Адылжановна 
 
 
 

Алматы,2023ж 

Білім беру және Қазақстанның үшінші жаңғыруы 
 
Білім – өзіндік құрылымы бар әлеуметтік ішкі жүйе. Қазіргі адамға білім 
шешуші әсер етеді. Соңғы онжылдықта Қазақстанның білім беру жүйесінде бірқатар 
салаларда прогрессивті құрылымдық және функционалдық өзгерістер орын алды. 
Тәуелсіздік жылдарында қазақстандық білім беру жүйесі жеделдетілген жаңғырту 
стратегиясының табысқа жету жолына бағытталды. 
Қазіргі заманғы білім беру жүйесі дамып, мақсатты түрде реформаланған 
Қазақстанда да елеулі өзгерістер орын алуда. Жеке оқу орындары пайда болды, оқу 
орындарының жаңа түрлері – лицейлер, гимназиялар, колледждер күш алды. Бiлiм 
беру жүйесi саяси және әлеуметтiк-мәдени процестердi қоса алғанда, бүкiл қоғамның 
дамуына жанама, уақыт жағынан алыс, бiрақ қуатты, мақсатты әсер ете алатыны 
белгiлi. 
Батыстық білім беру стандарттарына көшетін болсақ, ғылыми дәрежелерді 
берудің қолданыстағы жүйесіне өзгерістер енгізу қажеттілігін, философия докторы 
(PhD) дәрежесін енгізу қажеттілігін анықтау мәселесі туындайды. Факультет 
мүшелерінің көпшілігі жаңа PhD докторантураны енгізу сапаны жақсартып, 
қазақстандық білім беру жүйесін әлемдік стандарттарға жақындатады деген пікірде. 
Мемлекет білім беру жүйесін әлемдік білікті талаптар деңгейіне көтеруге ұмтылуда, 
Қазақстанда Болон процесіне сәйкес үш деңгейлі кәсіби кадрларды даярлау енгізілуде 
(бакалавр-магистратура-доктор), алайда, қазіргі таңда Қазақстанда білім беру 
жүйесінде үш деңгейлі кәсіби кадрлар даярлау жүзеге асырылуда дереу шешуді қажет 
ететін мәселелер бар . 
ХХІ ғасырдың басындағы Қазақстандағы ұлттық білім беру жүйесін жаңғырту 
ашықтыққа қарай экономикалық, әлеуметтік және ұйымдық негіздердің қарқынды 
қайта құрылуымен сипатталады. Әрбір ұлттық білім беру жүйесі уақыт өткен сайын 
ашық білім беруге көшудің объективті заңдылығын бастан кешіруде.Ашық білім 
беруге көшудің мұндай объективті заңдылығын бүгінде Қазақстанның білім беру 

жүйесі бастан кешіріп отыр, оның негізі кредиттік технология болып табылады. 
Қазақстанның жоғары оқу орындарында кредиттік технологияның енгізілуіне 
мамандардың сапасын арттыру мақсатында да, өзара есепке алудың біртұтас 
халықаралық жүйесін құру мақсатында да ұлттық білім беру жүйесін реформалаудың 
әлемдік тенденциялары себеп болып отыр. Қазіргі уақытта Қазақстандағы жоғары оқу 
орындарының көпшілігі кредиттік оқыту технологиясына көшті немесе өтуде. 
Бұл ретте Қазақстандағы білім беру жүйесіндегі жетістіктермен қатар 
проблемалар да бар. Бұл орта білім сапасының айырмашылығы. Ауыл мектептерінің 
түлектері әртүрлі себептерге байланысты, мысалы, ауылдағы білім беру 
инфрақұрылымының дұрыс дамымауы салдарынан жеткілікті түрде дайын емес. 
Ұлттық бірыңғай тестілеудің қорытындысы ауылдағы орта мектеп түлектерінің 
қалаға қарағанда білімдері әлсіз екенін көрсетті. Соңғы бес жылдағы түлектерді 
тестілеу нәтижелері ауылдық жерлерде білім сапасының тұрақты төмендеу 
тенденциясын көрсетеді 
Қазақстанда тұлғаны әлеуметтендіруде, оны сол немесе басқа әлеуметтік 
мәртебе алуға дайындауда және әлеуметтік жағдайды тұрақтандыруда, 
интеграциялауда және жетілдіруде сәйкес рөлдерді орындауда маңызды рөл 
атқаратын жеткілікті заманауи білім беру жүйесі дамып, мақсатты түрде жүйелер
реформалануда. 
Ал, 2017 жылғы 31 қаңтардағы Елбасының «Қазақстанның үшінші жаңғыруы: 
жаһандық бәсекеге қабілеттілік» атты жолдауына келеиін болсақ , онда ол еліміздің 
жаһандық бәсекеге қабілеттілігін қамтамасыз ететін экономикалық өсудің жаңа 
моделін құру міндетін қойып, оны дамытудың бес негізгі басымдығын белгіледі. 
Үшінші жаңғырудың басты мақсаты – мемлекетіміздің дамуының жаңа тарихи 
кезеңінде және мемлекеттік құрылыстың жаңа кезеңінде жаңа өсу моделін құру.Ал 
міндетіне кеоеиін болсақ: 
- жаңа жағдайда өсуді қамтамасыз ететін экономиканың жаңа салаларын өсіру; 
– экономиканың базалық секторларын жаңғырту; 

– жаппай кәсіпкерлікті дамыту және қазақстандықтардың кәсіпкерлік 
бастамасын шығару; 
– халықты нәтижелі жұмыспен қамтуды қамтамасыз ету; 
- ұлттың бәсекеге қабілеттілігінің негізгі факторлары ретінде адами капиталды, 
ең алдымен білім мен денсаулықты дамыту. 
Елбасы «Ұлы халық» барлық қиындықтарды жеңіп, Қазақстанды ұрпақ 
қалдыратын гүлденген елге айналдырады деген сеніммен әрбір қазақстандыққа 
еліміздің жаңа кезеңдегі одан әрі дамуы туралы өз көзқарасын айтты. Бірінші және 
Екінші жаңғырулардан алынған баға жетпес тәжірибе, Тәуелсіздіктің 25 жылында 
жасалған әлеует экономикалық өсудің әлемдік орташа деңгейден жоғары қарқынын 
және тұрақты ілгерілеуді қамтамасыз етуге арналған бес негізгі басымдықты іске 
асыру үшін жақсы негіз болады. озық 30 елдің қатарына кіреді. 
Елбасы Үшінші жаңғыру бойынша бес басымдықты айқындап берді: 
• Экономиканы жеделдетілген технологиялық жаңғырту. 
• Бизнес ортаны түбегейлі жақсарту және кеңейту. 
• Макроэкономикалық тұрақтылық. 
• Адами капиталдың сапасын арттыру 
Төртінші басымдық – білім беру, денсаулық сақтау және әлеуметтік 
қамсыздандыру салаларындағы қатысушылардың алдағы жұмысына бағдар беретін 
маңызды басымдықтардың бірі – «адам капиталының сапасын арттыру». 
Кез келген ел азаматы сияқты мені де Үшінші жаңғырудың төртінші 
басымдығы – «адами капитал сапасын арттыру» ерекше қызықтырады. Білім беру 
жүйесінде жағдай түзеліп келеді, бірақ Қазақстан халқы сияқты денсаулық сақтау 
саласы да үлкен өзгерістерді күтуде. Бұл басымдықта ең алдымен білім беру 
жүйесінің рөлі түбегейлі өзгеруі керек. Президент біздің және үкіметтің алдына білім 
беру жүйесін экономикалық өсудің жаңа моделінің орталық буынына айналдыру 
міндетін нақты қойды. Ағылшын тілін кезең-кезеңімен енгізуге қатысты «ақылды 
шешім» тіркесі осы салада ерекше нанымды, өйткені. білім беру жүйесінде «сынау 
және қателесу» әдісін басшылыққа алуға болмайды. Әрине, мені «Баршаға арналған 
тегін кәсіптік-техникалық білім» жобасының іске қосылуы қуантты, оған сәйкес 
Қазақстан Республикасының әрбір жас азаматы оқу орнын бітіргеннен кейін 
бастапқы техникалық кәсіптік білімді тегін ала алады. Бұл жұмысшы 
мамандықтарының беделін арттырады және сәйкесінше кәсіпорындарға жоғары 
сапалы кадрлардың келуін арттырады. Белгіленген экономика аясында жаңа сала 
мамандарынсыз оны одан әрі жүзеге асыру мүмкін емес. 
Қорытындылай келе,Үшінші жаңғыру Қазақстанның болашақ дамуында 
маңызды рөл атқарады деп есептеймін және осы жолдауды басшылыққа ала отырып, 
біз 2050 Стратегиясын жүзеге асыруда үлкен жетістіктерге жететінімізге сенімдімін. 
Ұлт Көшбасшысы атап көрсеткен экономикалық дамуды жаңа жаңғыртудың 
стратегиялық басымдықтары азат және гүлденген Қазақстанды құру мақсатына 
жетудің жаңа кезеңі болатыны сөзсіз.