Ғылым бақылау, эксперимент, талдау және логикалық пайымдау әдістерін қолдана отырып, табиғатты, оның құбылыстары мен заңдарын зерттейтін жүйелі және ұйымдастырылған тәсіл
жүктеу/скачать 19,16 Kb.
|
ғылым дамуындағы қиындықтар (1)
- Бұл бет үшін навигация:
- Пайдаланылған әдебиеттер
|
Ғылым - бақылау, эксперимент, талдау және логикалық пайымдау әдістерін қолдана отырып, табиғатты, оның құбылыстары мен заңдарын зерттейтін жүйелі және ұйымдастырылған тәсіл. Ол айналамыздағы әлемді түсінуге және табиғаттағы заңдылықтарды ашуға ұмтылады, бұл жаңа технологияларды жасауға, адамдардың өмірін жақсартуға және әртүрлі салаларды дамытуға мүмкіндік береді. Ғылым физика, химия, биология, математика, астрономия және т.б. сияқты көптеген пәндерді қамтиды. Ғылыми зерттеулер барысында ғалымдар табиғат заңдылықтарын, олардың өзара әрекеттесуін және қоршаған әлемге әсерін анықтауға тырысады. Бұл заңдылықтар жаңа технологияларды құру, практикалық мәселелерді шешу және адамдардың өмір сүру сапасын жақсарту үшін қолданыла алады. Ғылым біздің өмірімізде маңызды рөл атқарады, өйткені бұл бізге қоршаған ортаны жақсы түсінуге және алған білімімізді күнделікті өмірде қолдануға мүмкіндік береді. Ғылым сонымен қатар экономика мен әлеуметтік прогрестің дамуына ықпал етеді және адамдарға планетамыздың ресурстарын тиімді пайдалануға мүмкіндік береді[1]. Жалпы білім беруде ғылым тарихы мен философиясы пәнінің басты мақсаты тек жаңа білімге ие болу ғана емес, сонымен қатар бүкіл әлем ғылымында қоршаған әлем туралы қалыптасқан түсініктер мен ойлаудың ғылыми, рационалды ойлау қабілетін қалыптастыру болып табылады. Басқа сөзбен айтқанда, нысана жас маманда эрудицияны дамытып, қоршаған дүниеге, жалпы мәдениетке деген концептуалды көзқарасты, жалпы мәдениетті және білгірлікті қалыптастыру. Ғылым көпқырлы, көпастарлы әлеуметтік феномен ретінде біздің өмірлік қызметіміздің барлық салаларына белсенді түрде енеді. «Ғылым» түсінігінің мағынасын ашу үшін, оның даму барысын қадағалау үшін ғылым мен қоғам, ғылым мен мәдениет арасындағы байланыстардың кең жүйелері негізінде, сол ғылымның өзін нақты тарихи саралау арқылы жүзеге асыруға болады. Ғылым мәдени-тарихи тұтастықпен тығыз қарым-қатынаста дамиды. Құбылысты шынайы түсініп, ой-толғамнан өткізу үшін, оның түп тамырын және даму тарихын білу қажет. Ғылымның дамуы нәтижесінде біздің өміріміз бір ғана ұрпақ ішінде елеулі өзгерістерге ұшырап отыр. Қоршаған орта туралы ақпараттың ағымы бірнеше жыл ішінде еселеп көбеюде. Адам болса бұл ақпарат ағымын жеткілікті деңгейде қабылдап үлгере алмау үстінде. Оның себебі, қоғам дамуы барысындағы мүлдем жаңа ғылыми пәндердің пайда болып, осыған қоса олардың тармақталып, салаларға бөлінуінде. Ғылымның салаларға бөліну үрдісі нәтижесінде қазіргі кезде ғылымда 15 мыңнан астам ғылыми пән бар. Әрине, осыған байланысты адамзаттың өзін қоршаған табиғат пен қоғам туралы білімінің тереңдігі мен дәлдігі де елеулі түрде өскен. Осымен қатар ғылымның әртүрлі салаларының және ғалымдардың арасындағы байланыс пен өзара түсіністіктің де әлсірегендігін мойындау керек. Тіпті кейбір жағдайларда, бір ғылымның әртүрлі салаларында жұмыс істейтін ғалымдар екінші бір саланың зерттеу әдістері мен нәтижелері жайлы мүлдем бейхабар болады. Қазіргі кезде ғылымның өзі дүниені тек пәндік сипатта зерттеуге қарсы әдістер мен құралдар қалыптастырып, шығарып отыр[4]. Ғылымның дамуы - табиғат пен қоғам туралы білімді кеңейту мен тереңдетудің тұрақты процесі. Ол жаңа теорияларды, әдістер мен технологияларды құруды, сондай-ақ барлық білім мен тәсілдерді нақтылау мен жетілдіруді қамтиды. Ғылымның дамуы бірнеше факторларға байланысты. Олардың бірі - дәлірек және сенімді деректерді алуға және оларды жаңа аспектілерде талдауға мүмкіндік беретін жаңа ғылыми әдістердің, құралдардың және технологиялардың пайда болуы. Тағы бір фактор - ғылыми қоғамдастықтың өсуі және оның пәнаралық өзара әрекеттесуі. Қазіргі ғылыми зерттеулер көбінесе ғылымның бірнеше салаларынан мамандандырылған білім мен дағдыларды қажет етеді. Осылайша, әртүрлі пәндердің ғалымдары күрделі мәселелерді шешу үшін күш біріктіреді. Ғылыми зерттеулер үшін қаржылық және адами ресурстардың болуы да маңызды фактор болып табылады. Ғылыми жобалар мен бағдарламаларды қаржыландыру талантты және өршіл ғалымдарды ғылыммен жұмыс істеуге тартуға, сондай-ақ ғылыми зерттеулер жүргізу үшін зертханалар мен инфрақұрылым құруға мүмкіндік береді. Сонымен қатар, ғылымның дамуы қоғамдық қолдауға және оның маңыздылығын түсінуге байланысты. Ғылым барлық адамдар үшін қол жетімді және түсінікті болуы керек, сондықтан адамдар ғылыми пікірталастарға қатыса алады және ғылыми зерттеулердің әлемдік мәселелерді шешудегі маңыздылығын бағалай алады. Осы факторлардың барлығы ғылымның үздіксіз дамуына, оның шекараларын кеңейтуге және жаңа білімді қалыптастыруға ықпал етеді, бұл өз кезегінде адамдардың өмірін жақсартуға және әртүрлі салаларда дамуға көмектеседі[2]. Ғылымның дамуы әрдайым бірқатар қиындықтар мен кедергілермен бірге жүреді. Ғылымды дамыту процесінде туындауы мүмкін кейбір айтарлықтай қиындықтарға мыналар жатады: 1. Қаржыландырудың жетіспеушілігі: ғылым көбінесе зерттеулер мен эксперименттер үшін айтарлықтай қаржылық инвестицияларды қажет етеді. Жеткілікті қаржыландырусыз ғылыми зерттеулерді жүргізу қиын немесе тіпті тоқтатылуы мүмкін. 2. Шектеулі ресурстар: ғылыми зерттеулер көп уақытты, энергияны, техникалық білімді және зертханалар, жабдықтар мен қызметкерлер сияқты ресурстарды қажет етуі мүмкін. 3. Мәселелердің күрделілігі: кейбір ғылыми мәселелер өте күрделі болуы мүмкін және ұзақ зерттеу мен мұқият талдауды қажет етеді. Оларды түсіну және шешу қиын болуы мүмкін және ғылымның әртүрлі салаларындағы мамандардың бірлесіп қатысуы қажет болуы мүмкін. 4. Этика саласындағы шектеулер: кейбір ғылыми зерттеулер этикалық мәселелерге байланысты жағымсыз болуы мүмкін. Мысалы, жануарларға немесе адамдарға жүргізілген зерттеулер белгілі бір этикалық мәселелерді тудыруы мүмкін. 5. Сыртқы факторлардың әсері: ғылымның дамуында зерттеу бағытына әсер етуі мүмкін саяси, экономикалық немесе әлеуметтік сияқты көптеген сыртқы факторлар болуы мүмкін. 6. Мәселені толық түсінбеу: кейбір ғылыми мәселелер толық түсінілмеуі немесе тіпті дұрыс қойылмауы мүмкін, бұл оларды шешуді қиындатады. Осы қиындықтардың барлығы ғылымның дамуын бәсеңдетуі немесе тоқтатуы мүмкін, бірақ екінші жағынан, олар ғылыми қызметкерлерді жаңа зерттеулерге және жаңа шешімдер іздеуге ынталандыруы мүмкін[3]. Ғылымды дамыту мәселелерін шешу үшін ғылыми зерттеулер үшін қолайлы орта құруға, ғылыми қоғамдастықты дамытуға және оның қоғаммен байланысын нығайтуға бағытталған бірқатар шаралар арқылы қол жеткізуге болады. Ғылыми зерттеулерді қаржыландыруды ұлғайту: ғылымды дамыту мәселесін шешу ғылыми зерттеулерді қаржыландыруды ұлғайтудан басталады. Ғылыми жобалар мен бағдарламалар үлкен инвестицияларды қажет етеді және жеткілікті қаржыландыру дарынды ғалымдарды тартуға және ғылыми зерттеулерге жақсы жағдай жасауға мүмкіндік береді. Пәнаралық жұмыс үшін жағдай жасау: күрделі ғылыми мәселелерді шешу пәнаралық тәсілді қажет етеді. Физика, химия, биология, математика және басқалары сияқты ғылымның әртүрлі салаларындағы ғалымдардың өзара әрекеттесуіне жағдай жасау пәнаралық байланыстарды нығайтуға және мәселелерді тиімді шешуге көмектеседі. Ғылыми білім беруді дамыту: жас ғалымдар мен студенттерге сапалы ғылыми білім беру маңызды. Сыни ойлауды, логикалық талдауды және ғылыми әдісті дамытуға бағытталған оқыту бағдарламаларын құру ғылымды дамыту үшін кадрлық әлеуетті құруға көмектеседі. Қоғамдық ақпараттандыруды арттыру: ғылыми зерттеулер туралы және олардың қоғамның күрделі мәселелерін шешудегі маңыздылығы туралы қоғамдық ақпараттандыруды арттыру маңызды. Бұл ғылыми жобалар мен бағдарламалар үшін қоғамға қолдау көрсетуге, сондай-ақ ғылыми қоғамдастық пен жалпы қоғам арасындағы байланысты жақсартуға мүмкіндік береді. Ғылыми идеяларды инновациялық тәжірибеге аударуға жәрдемдесу: ғылыми идеяларды адамдардың өмір сүру сапасын жақсартатын нақты инновациялық өнімдерге, технологияларға және шешімдерге айналдыру үшін жағдай жасау маңызды. Бұған ғылыми әзірлемелерді коммерцияландыруға жәрдемдесу және дамуды қолдау мен көмек көрсететін бизнес-инкубаторларды құру арқылы қол жеткізуге болады[2]. Ғылымның дамуы қоғамның дамуында және адамзат алдында тұрған күрделі мәселелерді шешуде маңызды рөл атқарады. Ғылымды дамыту үшін үлкен инвестициялар, ғылыми зерттеулер үшін қолайлы орта құру, пәнаралық жұмысты дамыту, ғылыми білім беру және қоғамдық ақпараттандыруды арттыру қажет. Сондай-ақ, жаңа өнімдер мен технологияларды жасауға, адамдардың өмір сүру сапасын жақсартуға және экономикалық дамуға алып келетін ғылыми идеяларды инновациялық практикаға таратуға жәрдемдесу маңызды. Ғылымның дамуы прогреске қол жеткізудің және жалпы адамзаттың тұрақты дамуының маңызды факторы болып табылады. Пайдаланылған әдебиеттер https://big-time.pro/glavnye-problemy-sovremennoj-nauki-ch1/ https://cyberleninka.ru/article/n/problemy-razvitiya-nauki-kazahstana-v-usloviyah-stanovleniya-ekonomiki-innovatsionnogo-tipa https://science-education.ru/ru/article/view?id=99 https://pps.kaznu.kz/ru/Main/FileShow2/14966//1/0/0// жүктеу/скачать 19,16 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|