Ғылым ретіндегі Қазақстан тарихының мақсат, міндеттері және оны зерттеудің өзектілігі
«Мәдени мұра» мем.к бағдарламасы: елдің келешегі үшін тарихи маңызы
жүктеу/скачать 491,12 Kb.
|
тарих
| 169. «Мәдени мұра» мем.к бағдарламасы: елдің келешегі үшін тарихи маңызы. ҚР Президенті Н.Назарбаев өзінің Қ халқына Жолдауында «Мәдени мұра» арнайы орта мерзімді мем.к бағдарламасын іске асыруды Үкіметке тапсырғандығын айта келе, еліміздің мәдени мұрасы – орны толмас құнды рухани, мәдени, экон.қ ж/е әлеу.к капитал екендігін атап көрсетті. Сол-ақ екен, «домино» принципімен дөңгеленген процесс қарқын алып, 2004ж 13 қаңтарында «Мәдени мұра» бағдарламасы қабылданды. Бағдарлама мақсаты анықталып, бағыт/ы белгіленді. Бағыт дегенде, біз үшін айрықша маңызы бар тарихи-мәдени ж/е сәулет ескерткіш/н қайта жаңғырту, археологиялық зерттеу/жүргізу, фольклор, әдет-ғұрып/ды зерделеуді жолға қою, ұлттық әдебиет пен жазудың көпғасырлық тәжірибесін жинақтау секілді пункт/ б/ша белгіленген. Қаржы құйылды. Дәлірегі, осы күнге дейін бағдарламаны іске асыруға 6 млрд теңгеге жуық қаржы жұмсалыпты. Қайтарым қандай?1-шіден, бағдарламамыз тек ТМД ел/нде ғана емес, алыс-жақын шетел/де де аса жоғары бағаланды. 2006ж 19 сәуірінде Париж шәріндегі ЮНЕСКО-ның штаб-пәтерінде «Мәдени мұраның» тұсаукесері сәтімен өтіп, онда сөз алған аталмыш ұйымның Бас хатшысы К.Мацуура біздің тәжірибені өзге/ге өнеге боларлық ізгілік қадам, жас та, тәуелсіз мем.ң мәдениетке деген шынайы жанашырлығын білдіретін, көрегенді саяси ұстанымы деп бағалады. Қ-ң тарихи ж/е мәдени мұрасының АҚШ, Германия, Тәжікстан, Иран, Мысыр, Украина, Қытай, Беларусь ж/е басқа да мем/дегі таныстырылымы зор қызығушылық туғызды. 2-шіден, бағдарламаны іске асыру барысында ұлттық мәдениеттің сан ғасырлық тәжірибесін қорыту ж/е зерделеудің тұтас жүйесі құрылды. Алғаш рет гуманитарлық білімнің қазақ тіліндегі толыққанды қорын құру жөніндегі қадам/ жасалынды. 3-шіден, еліміздің жаңа тарихи-мәдени ландшафтының қалыптасуына игі әсерін тигізді. Бағдарламаның шеңберінде бір жағынан мәдени құндылық/ды қалпына келтіру ж/е сирек кездесетін бағалы дүние/ді жинақтау жөніндегі жұмыс/ жүргізілді. – 51 тарихи ж/е мәдениет ескерткіш/не жаңғырту-жаңарту жұмыс/ы жүргізілді. Олардың арасында Айша бибі, Арыстан баб, Абат-Байтақ, Есімхан, Қара сопы, Ысқақ ата кесене/і, «Абылай ханның ордасы» кешені, Семейдегі қос мұнаралы мешіт секілді бірегей ескерткіш/міз бар. Ал 2007ж Дамаск қаласындағы әл-Фараби бабамыздың кесенесі мен этномәдени орталығын салу, Каир қаласындағы Сұлтан Аз-Захир Бейбарыстың мешітін қайта жаңғырту жөніндегі жұмыс/ басталып кетті. Сонымен бірге, бағдарламаның жетістігі ретінде Қожа Ахмет Ясауи кесенесі мен Тамғалы археологиялық кешені сияқты 2 ескерткіштің ЮНЕСКО-ның Дүниежүзілік мұра/ тізіміне енгенін айта кетуге болар. Келесі болып бұл тізімге ұсынылған ескерткіш ежелгі Отырар шұраты болып отыр. – Қ аумағындағы 39 қалашық, қоныс, тұрақ пен қорғанда археологиялық зерттеу жұмыс/ы жүзеге асырылды. – Қытай, Түркия, Моңғолия, Ресей, Жапония, Мысыр, Өзбекстан, Армения, АҚШ, бірқатар Батыс Еуропа ел/не 15-тей ғылыми-зерттеу экспедиция/ы ұйымдастырылып, ғылыми ортаға бұрын белгісіз болып келген Қ-ң тарихы, этнографиясы, өнері туралы 5000-ға жуық қолжазба мен баспа басылым/ы табылды. Мәселен, бір ғана Бейжіңдегі 1-ші тарихи мұрағаттан ұлтымызға қатысты маньчжур тіліндегі 3 мың, қытай тіліндегі 300, шағатай тіліндегі 60, ойрат тіліндегі 70 құжат табылды. Моңғол елімен достық қарым-қатынас нәтижесінде Тоныкөк пен Теркін ескерткіш/ң көшірме/і Қаз/ға әкелінді. – Респ.қ маңызы бар – Тарихи ж/е мәдениет ескерткіш/ң жаңа тізімі әзірленіп, оған 218-дей нысан енгізілді. – Мұрағат құжат/ң сақтандыру көшірмесін жасау, сандық жүйеге көшіру ж/е қалпына келтіру, аса көрнекті фоножазба/ды соңғы үлгідегі аудиотасымалдаушы/ға көшіру жұмыс/ы нәтижелі аяқталды. – Тарих, археология, этнография б/ша бірегей сери/, жаңа энциклопедиялық сөздік/ді қоса алғанда 16 бағыт б/ша 300-ден астам кітап әзірленді. Бұлардың арасында: – 100 томдық «Баба/ сөзі»;
– 100 томдық «Әлем әдебиеті кітапханасы»; – 20 томдық «Әлемдік философиялық мұра»; – 10 томдық «Қазақтың ата заң/ы»; – 20 томдық «Қазақ халқының философиялық мұрасы»; – 5 томдық «Әдеби жәдігер/і», «Баласағұн» қалашығын, Отырар, Орхон ескерткіш/ң толық атласын айтпай кетуге болмайды. – «Қ-ң электрондық кітапханасын» құруға нақты қадам/ жасалынып, «Ұлттық мұра» веб-порталы жасалынды. Ары қарай жазуға ақпарат тапшы болмаса да, басты-басты жасалынған жұмыс/ң өзі «Мәдени мұрадай» бағдарламасы бар елдің бағы бар екендігіне сендіре түседі. бұл: – 32 көне қалашық, қоныс/ мен қорған/да археологиялық зерттеу/ жүргізу; – арасында Қарағұл, Бытығай, Ақкесене, Қарақожа, Жүсіп ата несене/і, Қалжан Ахун мешіт-медресесі сияқты нысан/ бар аса маңызды 36 тарихи ж/е мәдени, сәулет ескерткішін қалпына келтіру;– қазақ халқының ж/е Орталық Азия көшпенді халық/ң тарихы, материалдық ж/е рухани мәдениетіне қатысты 27 қолданбалы ғылыми- зерттеу жоба/н жүзеге асыру; – ғылымның түрлі сала/ы б/ша 41 іргелі ғылыми басылым әзірлеп шығару; – 83 атаулы кітап/ шығару, әдеби, ғылыми ж/е жазба мұра/ң ең үздік үлгілерін қазақ, орыс ж/е ағылшын тіл/нде жариялау. жүктеу/скачать 491,12 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|