Жалпы ғылыми әдістер- ғылыми зерттеулер аясында кең қолданылады.
16. Ғылыми зерттеу саласындағы ұлттық және халықаралық құқық негіздері. Хельсинки декларациясы.Хельсинки декларациясы- бұл медициналық этикаға және адам тәжірибесіне қатысты медициналық қауымдастықтың этикалық қағидаларының жиынтығы. Оның алғашқы басылымы 1964 жылы маусымда Финляндияның Хельсинки қаласында қабылданды, содан кейін ол тоғыз қаралымнан өтті, соңғы нұсқасы 2013 жылы болған түзетулер
Декларация дәрігерге «бірінші кезекте өзінің пациентінің денсаулығына қамқорлық жасауды»міндеттейді
Клиникалық зерттеуге қатысатындардың құқықтары: зерттеуге адам өз еркімен қатысады;
міндетті түрде жазбаша келісімшарт болуы керек;
зерттеудің кезкелген сатысынан бас тартуға болады;
зерттеу бойынша кезкелген сұрақ қоюға құқығы бар.
Құпиялыққа құқығы
Іс жүзінде адамдармен жүргізілетін барлық зерттеулер жеке өмірге араласуды қамтиды.
Қатысушылар олар ұсынған кез келген мәліметтер қатаң құпияда сақталатынын күтуге құқылы.
Клиникалық зерттеуге дейін пациентке берілетін ақпарат :
зерттелетін дәрі және клиникалық зерттеу туралы мәлімет;
дәрінің қауіпсіздігі, күтілетін нәтижесі және пациентке әкелетін зардабы;
денсаулығына зерттелетін дәрі кері әсер еткен кездегі пациенттің құқығы;
егер зерттеуге қатысатындардың денсаулығына зиян келсе, сақтандыру қаражатын зерттеуді ұйымдастыратын компания төлейді.
Клиникалық зерттеуге алуға болмайтындар:
кәмелет жасқа толмағандар;
кәмелет жасқа толмағандарды зерттеуге алу үшін ата-анасынан жазбаша келісім алу шарт, ата-анасы жоқ балаларды алу үшін олардың заңды қорғаушысы болуы керек;
балаларда зерттелетін дәрі ең алдымен үлкендерде зерттеледі;
әскери адамдар, түрмедегілер, тергеудегілер
екіқабат әйелдер (егер екіқабат әйелдерді емдеу үшін қажет дәрі зерттелсе, ол балаға және әйелге толық қауіпсіз болуы керек )
психикалық ауруы барларды зерттеуге алу үшін заңды өкілдерден жазбаша келісім алу керек.
Зерттеуге қатысатын пациенттердің міндеттері:
зерттеу жүргізгенге дейінгі және жүргізіліп жатқан кездегі денсаулық жағдайының өзгерісін толық хабарлау;
медициналық талаптарды мүлтіксіз орындау;
зерттеу кезіндегі қауіпсіздік техникасын білу және сақтау;
пациент клиникалық зерттеуге келісім бермес бұрын, ақпараттық келісімге қол қояды.
