Ғылыми мақала «Экологияны сақтаудағы химиялық инновациялар»
жүктеу/скачать 207,86 Kb. Pdf көрінісі
|
Умиртаай Аружан мақала
|
1. Адамның экологияға әсерін түсіндіру Адамның қоршаған ортаға тигізетін әсері бүгінгі таңдағы ең маңызды мәселелердің бірі болып табылады. Өнеркәсіптік өндіріс, табиғи ресурстарды пайдалану, жерді пайдалану және ластаушы заттардың шығарындылары сияқты адамның іс-әрекеттері біздің планетамыздың қоршаған ортасы мен биоәртүрлілігіне ауыр зардаптар әкеледі. Адамның экологияға тигізетін негізгі әсерлерінің бірі – табиғи орта мен ландшафттардың өзгеруі. Қала аумақтарын кеңейту, ормандарды кесу, өзен арналарын өзгерту және дренаж салу табиғи экожүйелердің бұзылуына және биологиялық әртүрліліктің жоғалуына алып келеді. Бұл өсімдіктер мен жануарлардың көптеген түрлерінің өмір сүру кеңістігінің қысқаруы, тіпті олардың жойылуы сияқты жағымсыз салдарға әкелуі мүмкін. Климаттың өзгеруі де қоршаған ортаға айтарлықтай адам әсер етеді. Көмірқышқыл газы сияқты парниктік газдардың шығарындылары жаһандық жылынуды және ауа райының өзгеруін тудырады. Бұл экожүйелердің күрт өзгеруіне әкелуі мүмкін және көптеген түрлердің миграциясы мен жойылуына әсер етеді. Арктикалық қалқымалылық, өрттер, су тасқындары және ауа сапасының нашарлығы негізінен адам әрекетінен туындаған климаттың өзгеруімен байланысты. Қоршаған ортаның ластануы да адамның қоршаған ортаға әсерімен байланысты күрделі мәселе болып табылады. Өндіріс қалдықтары мен тұрмыстық қалдықтар ауаны, топырақты және суды ластайды. Бұл бастапқы ресурстар сапасының нашарлауына, тірі ағзалардың улануына және экожүйелердің бұзылуына әкеледі. Өсімдіктер мен жануарлардың көптеген түрлерінің жойылу қаупімен қатар адам денсаулығына қауіп төніп тұр. Табиғи ресурстарды тұтыну да адамның қоршаған ортаға тигізетін әсерімен байланысты мәселе болып табылады. Мұнай, газ, ағаш және басқа да табиғи ресурстардың қарқынды пайдаланылып жатқаны сонша, олар барған сайын сарқылып барады. Бұл экожүйелер мен биоәртүрліліктің жойылуына әкеледі, сонымен қатар болашақ ұрпақтың жеткілікті азық-түлік және энергия базасы болуын қамтамасыз ету міндетін қояды. Дегенмен, биоалуантүрліліктің жоғалуы, климаттың өзгеруі және ластануының бәрі қайтымсыз емес. Адамның қоршаған ортаға теріс әсерін бәсеңдетуге немесе тоқтатуға көмектесетін көптеген шаралар мен технологиялар бар. Тұрақты және экологиялық таза технологияларды дамыту, табиғи ресурстарды тиімді пайдалану, табиғи аумақтарды қорғау және экологиялық саналы қоғам құру – мұның бәрі болашақ ұрпақ үшін планетамыздың экологиясы мен биоәртүрлілігін сақтауға көмектеседі 6 |