Ғылым ұғымы жəне оның пайда болу заңдылықтары, ғылымның қызметтері жəне оның негізгі ажыратушы белгісі.
Ғылымның бірнеше негізгі мағыналары бар. Біріншіден, ғылым адамның дамуына бағытталған іс-әрекет саласын айтады, яғни табиғат, қоғам, ойлау және қоршаған әлем туралы білім туралы жаңа білімді жүйелеу. Екінші мағынасында ғылым осы іс-әрекеттің нәтижесінде пайда болады - алынған ғылыми білім жүйесі. Үшіншіден, ғылым қоғамдық сана формаларының бірі, әлеуметтік институт ретінде түсініледі. Соңғы мағынада ол ғылыми ұйымдар мен ғылыми қоғамдастық мүшелері арасындағы қатынастар жүйесін білдіреді, сонымен қатар ғылыми ақпараттар жүйесін, ғылымның нормалары мен құндылықтарын және т.б. қамтиды. Ғылымның жақын мақсаттары - объективті және субъективті әлем туралы білім алу, объективті шындықты түсіну. Ғылыми міндеттері: - фактілерді жинау, сипаттау, талдау, жинақтау және түсіндіру; - табиғат, қоғам, ойлау және таным қозғалысының заңдылықтарын анықтау; - алған білімді жүйелеу; - құбылыстар мен процестердің мәнін түсіндіру; - оқиғаларды, құбылыстар мен процестерді болжау; - практикалық қолданудың бағыттары мен нысандарын белгілеу - алынған білімді үйрену. Ғылымның құрылымын (жүйесін) оны құрайтын элементтерді бөлу негізіне байланысты әр түрлі тәсілдермен ұсынуға болады. Сонымен, В.П.Кохановский, бөлу негіздерінің біріне сәйкес төмендегідей жіктейді: - шындықпен қатар шындыққа жанаспайтын нәтижелерді (діни, сиқырлы идеялар, белгілі бір қарама-қайшылықтар мен парадокстар, жеке қалау, антипатиялар, қателіктер және т.б.) қамтитын ғылым; - ғылымның берік өзегі - сенімді, шынайы білім қабаты; - ғылым тарихы; - ғылым социологиясы. Ғылымды мыналардан тұратын жүйе ретінде қарастыруға болады: - теориядан; - зерттеу әдістемесі, әдістері мен тәсілдері - алынған нәтижелерді енгізу практикасы. Егер ғылым өзара әрекеттесу тұрғысынан қарастырылса танымның пәні мен объектісі, онда ол келесі элементтерді қамтиды: - объект (субъект) - нақты ғылым нені зерттейді, қандай ғылыми білім бағытталған; - субъект - нақты зерттеуші, зерттеуші, ғылыми ұйымдағы, ұйымдағы маман; - объективті шындықты түсінудің және шындықтың заңдылықтарын ашудың белгілі бір тәсілдерін, операцияларын, әдістерін қолданатын субъектілердің ғылыми қызметі.
Достарыңызбен бөлісу: |
