58. Клиникалық сұрақ құрылымы. Нәтижелер. Түрлері. Ең бастысы: науқас үшін маңызы бар және зерттелетін араласумен немесе әсермен байланысты салдарлар (көбінесе қолайсыз).Соңғы (төртінші) кезеңде сіз, сіздің пациент үшін қандай нәтиже маңызды және ол қай уақыт ішінде алынуы мүмкін екенін шешу қажет. Оларды бағалаудың нәтижелері мен уақыты сіздің бастапқы сұрақыңыз емес, клиникалық зерттеулердің шеңберінде түсіндірілуі мүмкін екендігі белгілі қауіп бар. Аурудың нәтижесін бағалау кезінде, бірінші кезекте, өлім түрінде "соңғы қатты" нүктелер, күрделі емес асқынулардың жиілігі, емдеуге жатқызу, оперативтік араласуларға қажеттілік бағалануы тиіс. Сонымен қатар, клиникалық жұмыстарда емдік әсердің басқа да маңызды аспектілері, мысалы, пациенттің клиникалық жағдайы және суррогат нүктелерінің динамикасы (мысалы, артериялық қысым деңгейі, қан липидтері және т.б.) егжей-тегжейлі сипатталмайды.
59. Клиникалық сұрақ құрылымы. Суррогаттық (жанама) нәтижелер. Емдеу нәтижелерін бағалау үшін шынайы өлшемдер мен суррогаттық (немесе жанама) өлшемдер терминдері пайдаланылады. Шынайы өлшемдер бастапқы болып бөлінеді – бұл пациенттің тыныс – тіршілігіне байланысты көрсеткіштер-негізгі (зерттелетін) ауру нәтижесінде немесе басқа да себептер бойынша өлім. Екінші шынайы критерийлерге негізгі аурудың асқыну жиілігінің төмендеуі, пациенттердің өмір сүру сапасының жақсаруы жатады. Суррогатты немесе жанама критерийлер нақты критерийлермен байланысты (мысалы, АҚ деңгейінің төмендеуі артериялық гипертония асқынулары санының азаюына байланысты) зертханалық және аспаптық тексеру әдістерінің нәтижелері болып табылады.
Шынайы өлшемдер, әрине, суррогат қарағанда сенімді. Оның үстіне, бұл өлшемдер арасындағы тікелей өзара байланыс жоқ немесе ол дәлелденбеген. Суррогаттық критерийлерді бағалау аурудың патогенетикалық буындарын терең зерделеу және түсіну, ауруды болжауды негіздеу үшін маңызды. Алайда шынайы критерийлермен байланысы дәлелденбеген (сауатты клиникалық зерттеулер мен жүйелік талдау) жанама өлшемдер негізінде жасалған қорытындылар қате болуы мүмкін.
