Филология кафедрасы
жүктеу/скачать 1,13 Mb. Pdf көрінісі
|
| ҚАЗАҚ ИННОВАЦИЯЛЫҚ ГУМАНИТАРЛЫҚ-ЗАҢ УНИВЕРСИТЕТІ ГУМАНИТАРЛЫҚ ФАКУЛЬТЕТ ФИЛОЛОГИЯ КАФЕДРАСЫ ОҚУ ӘДІСТЕМЕЛІК КЕШЕН ПӘН «ПУНКТУАЦИЯНЫ ОҚЫТУ ӘДІСТЕМЕСІ» МАМАНДЫҚ 5В011700 «ҚАЗАҚ ТІЛІ МЕН ӘДЕБИЕТІ» КУРС 3 СЕМЕСТР 5 КРЕДИТ САНЫ 2
Пәннің оқу-әдістемелік кешенін құрастырған – филология ғылымдарының кандидаты Әбікенова Г.Т. 5В011700 – «Қазақ тілі мен әдебиеті» мамандығы бойынша жалпыға міндетті Мемстандарт 01.09.06 ж. негізінде құрастырылған.
Филология кафедрасының отырысында қаралған. «___» ________________ 2015 жыл. Хаттама № ___ Кафедра меңгерушісі __________________ ф.ғ.к. Төлебаева Қ.Т.
Гуманитарлық факультеттің оқу-әдістемелік кеңесі мақұлдаған. «___» ________________ 2015 жыл. Хаттама № ___ Төрайым ______________ Ахметова А.К.
Университеттің Оқу-әдістемелік Кеңесінде бекітілген «___»______________2015 ж. Хаттама № _________
Төрайым: __________Жарықбасова К.С.
.
ГУМАНИТАРЛЫҚ ФАКУЛЬТЕТ ФИЛОЛОГИЯ КАФЕДРАСЫ «БЕКІТЕМІН» ҚазИГЗУ ректоры, саяси.ғ.д., профессор _____________Ш.А.Құрманбаева «_____» _________ 2015 жыл ОҚУ ЖҰМЫС БАҒДАРЛАМАСЫ ПӘН «ПУНКТУАЦИЯНЫ ОҚЫТУ ӘДІСТЕМЕСІ» МАМАНДЫҚ 5В011700 – «ҚАЗАҚ ТІЛІ МЕН ӘДЕБИЕТІ» Барлығы кредит 2 Курс 3 Семестр 5 Дәріс -15 сағат Тәжірибелік сағат – 15 Барлығы – 30 аудиториялық сағат ОЖСӨЖ –15 сағат СӨЖ – 45 сағат Емтихан – 5 семестр
Семей 2015
Пәннің оқу-әдістемелік кешенін құрастырған – филология ғылымдарының кандидаты Әбікенова Г.Т. 5В011700 – «Қазақ тілі мен әдебиеті» мамандығы бойынша жалпыға міндетті Мемстандарт 01.09.06 ж. негізінде құрастырылған.
Филология кафедрасының отырысында қаралған. «___» ________________ 2015 жыл. Хаттама № ___ Кафедра меңгерушісі __________________ ф.ғ.к. Төлебаева Қ.Т.
Гуманитарлық факультеттің оқу-әдістемелік кеңесі мақұлдаған. «___» ________________ 2015 жыл. Хаттама № ___ Төрайым ______________ Ахметова А.К.
Университеттің Оқу-әдістемелік Кеңесінде бекітілген «___»______________2015 ж. Хаттама № _________
Төрайым: __________Жарықбасова К.С.
1.1 . Пәннің мақсаты Болашақ тіл мамандарының орфография мен пунктуация ережелерін меңгеріп жазу тәжірибесін қазақ орфографиясы принциптеріне сүйеніп және осы принциптерге сәйкес жасалған емле қағидаларын дұрыс пайдалануы; екі түбірден құралған сөздер, терминдік мәндегі сөздер, дыбысталуы жағынан екі түрлі болып келетін сөздердің, дефис арқылы жазылатын тұлғалардың орфографиясын меңгерту. Тыныс белгілерін қоя білу – сауаттылықты танытады әрі синтаксисті жете меңгеруге көмектеседі. Тыныс белгісі мен интонация, үзілістің сай келетін жерлерін студенттерге меңгерту. Орфография мен пунктуацияның зерттелу тарихына тоқталу, ғалымдар көзқарастарын саралау.
Тіл мамандарының орфография мен пунктуация ережелерін, орфография негізгі принциптерін, тіл жүйелі қоғамдық құбылыс болғандықтан, жұрттың бәріне ортақ жазу ережесін меңгерту; сөйлемдерде тыныс белгілер қоя білу, тыныс белгісі мен интонацияның, үзілістің сай келетін жерлерін меңгертіп, сауатты жазуға төселдіру.
мемлекеттік тілі. Әрбір әдеби тілдің сөздерді дұрыс жазу үлгісі мен дұрыс сөйлеу үлгісі болады. Халықтың ауызекі сөйлеу тілі мен көркем әдебиеттің тілі бір-бірімен тығыз байланысты. Әдеби тілдің жүйелі түрде қалыптасқан, орныққан орфографиялық және орфоэпиялык, пунктуациялық нормалары бар. Әрбір әдеби тілдегі дыбыстар мен жеке сөздердің, сөз тіркестері мен қосымшалардың белгілі бір ережеге сүйеніліп айтылады. Әдеби тіліміздегі сөздердің бәрі де белгілі бір дыбыстық заңдылыққа негізделініп, орфоэпиялық норма бойынша айтылады. Жазба тілде пайдаланылатын біркелкі жазудың тарихи қалыптасқан жүйес бар. Біркелкі жазуды қамтамасыз ететін ережелер жүйесін жасайтын және зерттейтін тіл білімінің саласы. Орфография тілдің белгілі бір даму кезеңіндегі жазба тілдің нормаларын айқындайды деуге де болады: Ережелер жүйесі: 1) дыбыстарды (фонемаларды) әріптермен беру; 2) сөз және оның мағыналы бөлшектерін жазу; 3) сөздерді бірге‚ бөлек және дефис арқылы жазу; 4) бас әріпті пайдалану; 5) тасымалдау сияқты мәселелерді қамтиды және айқындайды. (Орфография ара-тұра “дұрыс жазу” дегенге синоним ретінде қолданылады.) Бұлардың әрқайсысы белгілі бір принциптерге негізделген ережелердің жиынтығынан тұрады. Болашақ тіл мамандарының пунктуация ережелерін меңгеріп жазу тәжірибесін қазақ орфографиясы принциптеріне сүйеніп және осы принциптерге сәйкес жасалған емле қағидаларын дұрыс пайдалануы; екі түбірден құралған сөздер, терминдік мәндегі сөздер, дыбысталуы жағынан екі түрлі болып келетін сөздердің, дефис арқылы жазылатын тұлғалардың орфографиясын меңгерту. Тыныс белгілерін қоя білу – сауаттылықты танытады әрі синтаксисті жете меңгеруге көмектеседі. Тыныс белгісі мен интонация, үзілістің сай келетін жерлерін студенттерге меңгерту. Пунктуацияның зерттелу тарихына тоқталу, ғалымдар көзқарастарын саралау.
1.
Қазақ пунктуациясының дамуына шолу Дәріс мақсаты: Қазақ
пунктуациясының дамуы
туралы мәліметтер беру. Дәріс мазмұны: Жазба
түрдің грамматикалық бөлшектерінің пунктуация арқылы Күндізгі
1 сағат
берілуі. “Байтұрсынов жазуы” және емле ережелерінің тарихы. 2. Қазақ тіл білімінде пунктуация мәселелерінің зерттелуі
Қазақ тіл білімінде пунктуация мәселелерінің зерттелуі туралы мәліметтер беру. Дәріс мазмұны: Қазақ тілі тыныс белгілері жөнінде жазылған алғашқы еңбектер Тыныс белгілерінің зерттелу тарихы
Күндізгі 1 сағат
3. Қазақ пунктуациясының системасы және тыныс белгілерін қолданудағы принциптер.
Қазақ пунктуациясының системасы және тыныс белгілерін қолданудағы принциптер туралы мәліметтер.
Дефис, параграф, жұлдызша, айшық, апостроф сияқты шартты белгілер. Бұл белгілерді мағынаға қарай дұрыс қолдану жолдары.
Күндізгі 1 сағат
4. Пунктуацияның теориялық негіздері, пунктуацияны оқыту
мәселелері Дәріс мақсаты: Пунктуацияның теориялық негіздерін түсіндіру.
Пунктуацияны оқыту мәселелері. Жазу жұмысында пунктуациялық заңдылықтар. күндізгі 1 сағат
5. Қазақ пунктуациясының шешілмей, әр түрлі қойылып жүрген мәселелерін оқыту
Қазақ пунктуациясының шешілмей, әр түрлі
қойылып жүрген
мәселелерін оқыту. Дәріс мазмұны: Оңашаланған айқындауыштардың тыныс белгілері. Бірыңғай мүшелердің тыныс
белгілері. Етістіктің көсемше формаларына байланысты тыныс белгілер. Қыстырма сөйлемдердің тыныс белгілері Тыныс белгісін дұрыс қоя білудің бір критерий» - интонация. Күндізгі
1 сағат
6. Тыныс
белгілерінің түрлерін оқыту Тыныс белгілерінің қолданылуын оқыту Дәріс мақсаты: Тыныс белгілерінің түрлерін мен тыныс белгілерінің қолданылуын оқыту.
Дәріс мазмұны: Нүкте және оның кей жағдайда қойылмайтындығы Жаңа жол, қос нүкте мен көп нүкте, нүктелі үтір, олардың қолданылуы Тырнақша, жақша, үтір, олардың қолданылуы Сызықша, сызықшаның қойылатын орындары. Күндізгі
2 сағат
7. Тыныс
белгілеріне жатпайтын шартты
Тыныс
белгілеріне жатпайтын Күндізгі
1 сағат
белгілер шартты белгілер туралы түсінік беру. Дәріс мазмұны: Жұлдызша, беретін түсінігі. Апостроф-әріптің үстіңгі жағына қойылатын үтір. 8. Тыныс
белгілерінің қабаттаса қолданылуы. Дәріс мақсаты: Тыныс
белгілерінің қабаттаса қолданылуы туралы мағлұмат беру.
Тыныс
белгілерінің қабаттаса келетін орындары. Тыныс
белгілерінің қосымша
қызметтері. Күндізгі
1 сағат
9. Бастауыш пен баяндауыш арасына қойылатын сызықша
Бастауыш пен баяндауыштың арасына қойылатын сызықша туралы түсіндіру. Дәріс мазмұны: Қыстырма сөздерден кейін қойылатын тыныс белгі. Мақал мәтелдерде, афоризмдерде, өлеңдерде қойылатын сызықшаның орны.
Күндізгі
1 сағат 10. Бірыңғай мүшелер мен жалпылауыш сөздердің тыныс белгілерін оқыту
Бірыңғай мүшелер мен жалпылауыш сөздердің тыныс белгілері туралы мәліметтер беру. Дәріс мазмұны: Тыныс белгілерін қоюға келгенде, бірыңғай мүшелерді үш топқа бөліп қарау.
Бірыңғай мүшелерлердің тыныс белгілері. Жалпылауыш сөздердің тыныс белгілері. Күндізгі
2 сағат 11. Төл
сөздің тыныс
белгілерін оқыту Дәріс мақсаты: Төл сөздердің тыныс белгілері. Дәріс мазмұны: Төл сөздердің тыныс белгілерінің қойылу ерекшеліктері. Төл сөз бен автор сөзінің орналасу тәртібіне қарай тыныс белгілері. Күндізгі
2 сағат
12. Кейбір пунктуациялық ережелер жайында
Кейбір пунктуациялық ережелер жайында мағлұмат беру.
Оңашаланған айқындауыш мүшелердің тыныс белгілері. Құрмалас сөйлемдердің тыныс
белгілері. Күндізгі
1 сағат
2.2. Тәжірибе сағаттары № Сабақ тақырыптарының атауы Мазмұны Оқыту түрі Сағат көлемі 1.
Қазақ пунктуациясының дамуына шолу А) Білім беру деңгейі Қазақ
пунктуациясының дамуы
туралы мәліметтер. Күндізгі
1 сағат
Б) Меңгеру деңгейі Жазба түрдің
грамматикалық бөлшектерінің пунктуация арқылы берілуі. С) Таныстыру деңгейі “Байтұрсынов жазуы” және емле ережелерінің тарихы. 2. Қазақ тіл білімінде пунктуация мәселелерінің зерттелуі
А) Білім беру деңгейі Қазақ тіл білімінде пунктуация мәселелерінің зерттелуі. Б) Меңгеру деңгейі Қазақ тілі тыныс белгілері жөнінде жазылған алғашқы еңбектер С) Таныстыру деңгейі Тыныс белгілерінің зерттелу тарихы. Күндізгі
1 сағат
3.
Қазақ пунктуациясының системасы және тыныс белгілерін қолданудағы принциптер.
А) Білім беру деңгейі Қазақ пунктуациясының системасы және тыныс белгілерін қолданудағы принциптер туралы мәліметтер. Б) Меңгеру деңгейі Дефис, параграф, жұлдызша, айшық, апостроф сияқты шартты белгілер. С) Таныстыру деңгейі Бұл белгілерді мағынаға қарай дұрыс қолдану жолдары. Күндізгі
1 сағат
4.
Пунктуацияның теориялық негіздері, пунктуацияны оқыту мәселелері А) Білім беру деңгейі Пунктуацияның теориялық негіздері. Б) Меңгеру деңгейі Пунктуацияны оқыту мәселелері. С) Таныстыру деңгейі Жазу жұмысында пунктуациялық заңдылықтар. Күндізгі
1 сағат
5.
Қазақ пунктуациясының шешілмей, әр түрлі қойылып жүрген мәселелерін оқыту А) Білім беру деңгейі Оңашаланған айқындауыштардың тыныс белгілері. Бірыңғай мүшелердің тыныс белгілері. Б) Меңгеру деңгейі Етістіктің көсемше формаларына байланысты тыныс белгілер. С) Таныстыру деңгейі Қыстырма сөйлемдердің тыныс белгілері Тыныс белгісін дұрыс қоя білудің бір критерий» - интонация. Күндізгі
1 сағат 6.
Тыныс белгілерінің түрлерін оқыту Тыныс
белгілерінің қолданылуын оқыту А) Білім беру деңгейі Нүкте және оның кей жағдайда қойылмайтындығы Жаңа жол, қос нүкте мен көп нүкте, нүктелі үтір, олардың қолданылуы Б) Меңгеру деңгейі Тырнақша, жақша, үтір, олардың қолданылуы С) Таныстыру деңгейі Сызықша, сызықшаның қойылатын орындары. Күндізгі
2 сағат
7.
Тыныс белгілеріне жатпайтын шартты
А) Білім беру деңгейі Тыныс
белгілеріне жатпайтын Күндізгі 1 сағат
белгілер шартты белгілер. Б) Меңгеру деңгейі Жұлдызша, беретін түсінігі. Апостроф-әріптің үстіңгі жағына қойылатын үтір. С) Тыныс белгілеріне жатпайтын шартты белгілер туралы зерттеулер 8.
Тыныс белгілерінің қабаттаса қолданылуы. А) Білім беру деңгейі Тыныс белгілерінің қабаттаса келетін орындары. Б) Меңгеру деңгейі Тыныс
белгілерінің қосымша
қызметтері. С) Таныстыру деңгейі Тыныс белгілері туралы зерттеулер Күндізгі
1 сағат
9.
Бастауыш пен баяндауыш арасына
қойылатын сызықша
А) Білім беру деңгейі Бастауыш пен баяндауыштың арасына қойылатын сызықша. Б) Меңгеру деңгейі Қыстырма сөздерден кейін қойылатын тыныс белгі. С) Таныстыру деңгейі Мақал мәтелдерде, афоризмдерде, өлеңдерде қойылатын сызықшаның орны.
күндізгі 1 сағат 10. Бірыңғай мүшелер мен жалпылауыш сөздердің тыныс белгілерін оқыту А) Білім беру деңгейі Бірыңғай мүшелер мен жалпылауыш сөздердің тыныс белгілерінің түрлері. Б) Меңгеру деңгейі Сөйлем соңына қойылатын тыныс белгілері. С) Таныстыру деңгейі Бірыңғай мүшелер мен жалпылауыш сөздердің тыныс белгілері жөніндегі зерттеулер күндізгі 2 сағат
11. Төл
сөздің тыныс
белгілерін оқыту А) Білім беру деңгейі Төл сөздердің тыныс белгілері. Б) Меңгеру деңгейі Төл сөз бен автор сөзінің орналасу тәртібіне қарай тыныс белгілері. С) Таныстыру деңгейі Төл сөз бен автор сөзінің орналасу тәртібіне байланысты зерттеулер. Күндізгі
2 сағат 12.
Кейбір пунктуациялық ережелер жайында А) Білім беру деңгейі Кейбір пунктуациялық ережелер жайында. Б) Меңгеру деңгейі Оңашаланған айқындауыш мүшелердің тыныс белгілері С) Таныстыру деңгейі Құрмалас сөйлемдердің тыныс
белгілері. күндізгі 1 сағат
(ОЖСӨЖ) № Тақырыбы Жұмыстың мазмұны Сағат саны Бақылау түрі 1.
Тіл (қазақ
тілі) жайында жазылған мақалалар (Р.Дүйсенбаев «Қазақ алфавиті туралы мәселелер, ДУГ, 1897, №10). А) Білім беру деңгейі Тіл (қазақ тілі) жайында жазылған мақалалар B) Меңгеру деңгейі Қазақ пунктуациясының дамуы мен қалыптасуы, оған еңбегі сіңген қазақ тілші ғалымдары С) таныстыру деңгейі Қазақ пунктуациясының зерттелуі 1 конспект 2 Жазба
тілде пайдаланылатын тыныс белгілерінің тарихи
қалыптасқан жүйесі.
А) Білім беру деңгейі Біркелкі жазуды қамтамасыз ететін ережелер жүйесін жасайтын, тыныс белгілерін зерттейтін тіл білімінің саласы жөнінде толық мағлұматтар беру. B) Меңгеру деңгейі Пунктуация тыныс
белгілерінің орнын айқындайды С) таныстыру деңгейі Қазақ тіліне қызмет ететін жазу таңбалары (графика, алфавит, әліпби) мен орфографиясы (емле) проблемасы 1 конспект 3 Қазіргі қазақ әдеби тілі —
халқының жалпы халықтық, ұлттық, мемлекеттік тілі. А) Білім беру деңгейі Әрбір әдеби тілдің сөздерді дұрыс жазу үлгісі мен дұрыс сөйлеу үлгісі B) Меңгеру деңгейі Халықтың ауызекі сөйлеу тілі мен көркем әдебиеттің тілі бір-бірімен тығыз байланысты. С) таныстыру деңгейі Әдеби
тілдің жүйелі
түрде қалыптасқан, орныққан орфографиялық және орфоэпиялык, нормалары 1 реферат 4 Мәдениет пен искусствоның, ғылым
мен техниканың өскен заманында дұрыс сөйлеу мәдениеті.
А) Білім беру деңгейі Сөз тізбектерінің бірімен-бірі қиысып,
үйлесіп, белгілі
бір үндестікте айтылуы. B) Меңгеру деңгейі Дұрыс сөйлеу мәдениеті дыбыс тілімен тікелей байланысты С) таныстыру деңгейі Дұрыс сөйлеу
мәдениетінің қалыптасуын жазу тілінің шығуымен бірдей деуге болмайды. 1 картотека 5 Қазақ тілі орфографиясының тұрақтамай, жиі
өзгеріске ұшырай беруі
А) Білім беру деңгейі Бас әріптің қолданылуы мен жазылуы B) Меңгеру деңгейі Дауыстылардың жазылуы С) таныстыру деңгейі Дауысты дыбыстардың айтылуы Бас әріптің қолданылуы 1 конспект 6 Тыныс белгілерді қоюдың негізгі үш А) Білім беру деңгейі Тыныс белгілерді қоюдың негізгі 2 реферат
түрлі белгілері
белгілері B) Меңгеру деңгейі Сөйлемнің синтаксистік ерекшелігіне байланысты белгісі Сөйлемнің мағынасына байланысты белгісі Сөйлемнің интонациясына байланысты белгісі 7 Тыныс белгілеріне байланысты ғалымдар пікірлері мен тұжырымдамалары А) Білім беру деңгейі Тыныс
белгілеріне байланысты ғалымдар пікірлері мен тұжырымдамалары B) Меңгеру деңгейі Қазақ пунктуациясының шешілмей, әр түрлі қойылып жүрген жерлері. 1 конспект 8 Драмалық шығармалардағы жақшаға алынатын ремаркалардың тыныс белгілерінің орналасу тәртібі
А) Білім беру деңгейі Ремарка кейіпкердің атынан кейін қатар келгенде,нүкте жақшаның сыртына қойылмауы. B) Меңгеру деңгейі Ремарка кейіпкердің сөзінің ішінде екі сөйлемнің арасында немесе кейіпкер сөзінің аяғында келсе, нүкте жақшаның ішіне
қойылады, жақшаның алдынан сөйлемге иісті тыныс белгісі қойылуы. Тырнақшаға алынған цитаттың немесе басқаларының өзі тырнақшаға алынған
сөздерден,сөйлемнен басталса,немесе аяқталса,екі тырнақша қатар қойылмай,біреуі-ақ қойылады 1 конспект 9 Құрмалас сөйлемдердің арасына қойылатын тыныс белгілері
А) Білім беру деңгейі Құрмалас сөйлемде тыныс белгілерінің қабаттаса қолданылуы. B) Меңгеру деңгейі Салалас құрмаласқа енген жай сөйлемдердегі іс шұғыл болса, немесе біріндегі іске екіншісіндегі қарама- қарсы қойып айтылса, араларына әуелі үтір,одан кейін сызықшаның қойылуы. Сызықша нүктемен, үтірмен, сұрау және леп белгілерімен, көп нүктемен қабаттаса келгенде, сол тыныс белгілерінен қойылады. 1 реферат
10
Тыныс белгілерінің атқаратын рөлі мен қолданылатын орны
А) Білім беру деңгейі Бастауыш пен баяндауыштың арасына қойылатын сызықша. B) Меңгеру деңгейі Қыстырма сөздерден кейін қойылатын тыныс белгі. С) Таныстыру деңгейі Мақал мәтелдерде, афоризмдерде, өлеңдерде қойылатын сызықшаның орны. 2
11
Ж.Аймауытовтың кешендi
А) Білім беру деңгейі Ж.Аймауытовтың 2 реферат
(комплекстi) оқыту бағдарламасында бастауыш сыныпта тыныс белгілерін оқыту жөніндегі ой-пікірлері кешендi(комплекстi) оқыту бағдарламасы B) Меңгеру деңгейі Ж.Аймауытовтың кешендi(комплекстi) оқыту
бағдарламасында бастауыш сыныпта тыныс белгілерін оқыту жөніндегі ой- пікірлері С) Таныстыру деңгейі Ж.Аймауытовтың ағартушылық еңбегiн танытатын ”Комплекспен оқыту жолдары” атты кiтабы 1929 жылы ”Қазақ” баспасынан жарық көрген. 12 Қазақ
тіліндегі тыныс белгілерінің қойылу ережелерін формалдау
А) Білім беру деңгейі Қазіргі қазақ тілі тыныс белгілерінің зерттелу тарихы. B) Меңгеру деңгейі Қазақ тіліндегі тыныс белгілерінің қойылу ережелерін формалдау. С) Таныстыру деңгейі Тыныс белгілерін дұрыс қоя білу – сауаттылықты арттырады әрі
синтаксисті және
меңгеруге көмектеседі.
1
жүктеу/скачать 1,13 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|