Философияның методтары



бет9/40
Дата08.12.2023
өлшемі236,79 Kb.
#134736
1   ...   5   6   7   8   9   10   11   12   ...   40
Байланысты:
философия сессия

Эмпириялық дәстүрде қарапайым пайымдауға қолайлы объектінің сыртқы байланыстары мен қатынастары қарастырылады. Танымның эмпирикалық әдісінің негізін қалаушы Фрэнсис Бэкон болды. Ол білім көзі және олардың ақиқаттығының өлшемі тәжірибе деп санады,бірақ танымдағы ақыл-ойдың рөлін жоққа шығармайды.
Ал теориялық дәстүрде заттың ішкі байланыстары мен заңдылықтарын, қайшылықтары мен заңдарын ашады. Рационализм таным теориясынРене Декарт, Бенедикта Спиноза, Готфрида Лейбниц ұсынылған. Декарт зияткерлік түйсік немесе таза ақыл – ой – танымның бастапқы пункті деп мәлімдеді. Декарт идеялары екі топқа бөлінді:
– сезімдерден келген;
– туа біткен.
Лейбниц өз философиясында рационализм мен эмпиризм үйлесімін ұтымды негізде зерттейді.


Оригинальность 85.56%
Уникальность 87.66%
21) Ғылыми таным әдістері
Ғылыми таным әдіссіз бола алмайды. Әдіс – таным процесінде басшылыққа алынатын қағидаттар, тәсілдер мен талаптар жүйесі. Ғылыми таным әдістері бөлінеді:

  • жекеәдістер

  • жалпығылыми әдістер

Жекеәдістернақтызерттеулердіңтаршеңберіндеқолданылады.Пәндікбағытыбойыншафизикалық,биологиялық, әлеуметтікжәне тағы басқа әдістеріқолданылады. Мысалретіндефизикадаэнергиянытабу, қоғамда ұйымның жұмыстарын атқару дегендерді келтіруге болады.
Жалпығылымиәдістерғылымизерттеулераясындакеңқолданылады.
Жалпы ғылыми әдістер эмириялық деңгейде де, теориялық деңгейде қолданылады.
Ғылыми таным әдістері:

  • Эмпиризм: бақылау, сипаттау, өлшем, эксперимент

  • Теориялық: форма, аксиома, гиподедуктивтік

  • Универсал: индукция, дедукция, селекция, аналогия

- бақылау – танымның сезімтал түрлеріне сүйенетін заттар мен құбылыстарды жүйелі түрде қабылдау. Оның құрылымдық компоненттері: бақылаушы, зерттеу объектісі, бақылау шарттары, бақылау құралдары.
-өлшеу – бақылаудың маңызды нысаны. Бұл – зерттелетін объектіні сипаттайтын бір өлшенетін шаманың басқа бір біртектес шамаға қатынасын анықтау процесі. Мысал – адамның өсуін немесе салмағын өлшеу.
- эксперимент – зерттеушінің өзі бақылай алатын және бақылай алатын, олардың ағуының нақты белгіленген жағдайларында құбылыстарды зерделеудің белсенді мақсатты әдісі.
Эксперименттің түрлері:

  • объектінің жаңа қасиеттерін анықтауға бағытталған зерттеу;

  • гипотезаларды тексеруге бағытталған (растаушы, жоққа шығаратын, шешуші болуы мүмкін);

  • жаңғыртушы; оқшаулаушы; сапалық (сандық);

  • физикалық, химиялық, әлеуметтік;

- формалау (модельдеу) – зерттеушіні қызықтыратын объект бірінші объектіге ұқсас басқа объектімен ауыстырылатын зерттеу әдісі. Модельдің келесі түрлері (модельдің сипатына байланысты) ерекшеленеді: пәндік, физикалық, математикалық, логикалық, таңбалы.

- индукция – ойдың жеке адамнан ортақ қозғалысы.
- дедукция – ортақ ойдан – жеке ойға қозғалысы.
- аналогия – қасиеттердің кейбір белгілері негізінде объектілер арасындағы ұқсастықты анықтау;




Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   5   6   7   8   9   10   11   12   ...   40




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет