Физика сабаќтарында компьютерді пайдалану
СТАТИКА Үйкеліс күші.Тыныштық үйкеліс күші.Сырғанау үйкеліс күші
жүктеу/скачать 2,49 Mb.
|
| СТАТИКА
Үйкеліс күші.Тыныштық үйкеліс күші.Сырғанау үйкеліс күші Үйкеліс күшін анықтауға байланысты есептер шығару. Үйкеліс кү -ші табиғатта ең көп тараған күтердің бірі, ол денелердің кез келген қоз- ғалыстарында міндетті түрде көрініс беріп отырады. Сондықтан да үй -келіс күшінің шамасын анықтауға байланысты есептерді сауатты ше- ше алудың маңызы зор .Үйкеліс күші дененің бетке қысым күшіне бай- ланысты анықталады.яғни Fүйк =k* Fқыс. Мұндағы Fқыс-дененің бетке қысым күші, Fүйк - үйкеліс күші. Нью- тонның үшінші заңы бойынша тіреудің реакция күшіне тең Fқыс=N, онда үйкеліс күшінің жалпы формуласы Fүйк =k*N болады.Тек жеке жадайда ғана дене горизонталь бетпен қозғалып келе жатса тіреу- дің реакция күші N дене салмағына тең, яғни N=m*g, бұдан үйкеліс күші N Fүйк=k*m*g P1 α H V=SQR(2*G*H) L V=SQR(2*G*H) Fқыс перпендикуляр L-ға P перпендикуляр S-ға болғандықтан гео- метриялық және векторлық тік үшбұрыштар ұқсас екендігін ескере оты- рып, үйкеліс күшімен реакция күшін, үйкеліс коэффициенті мен әрі си- нус және косинус бұ рыштарын көлбеудің өлшемдерімен өзара байла- ныстыра аламыз. Геометрия лық үшбұрышынан: sinα=h/l ,s=sqr(l²-h²), cosα= sqr(l²-h²)/l, tnα=h/ sqr(l²-h²),k=h/ sqr(l²-h²) Олардың ұксастығынан: Fүйк /P=h/l , Fүйк=p*h/l=P* sinα; Fқыс /P=S/L, Fқыс=P* cosα, Fүйк=k*P* cosα. 12-есеп. Массасы m кг ұзындығы l м, биіктігі h м болған төртбұрышты ағаш білеу көлбеу жазықтықта жатсын делік, жазықтықпен ағаш арасын- дағы үйкеліс коэффициентті k. Оның осы жазықтықта жатуы үшін ағаш- ты қандай күшпен қысу керек ? Үйкеліс күшін YF, қысым күшін QF, сыр - ғанау үйкеліс күшін (SF), нормаль қысым күшін (N) анықтау программа- сын жазу керек. Көлбеу жазық тықты XY координата жүйесімен байла- ныстырамыз, яғни X және Y кордината-ларына күштердің проекциясын түсіреміз. Ағаш көлбеу жазықтықта қозғалмай тындықтан, тыныш күйде болу тепетеңдік шартын жазамыз Mg+N+F+Fүйк=0 Осы өрнектегі шамаларды X және Y өстеріне түскен проекцияла- ры арқылы жазуымызға болады: Mgsinα-Fүйк=0 (2) N-mg cosα-f=0 (3) Бұлардан басқа есептің бас сұрағына жауап беру үшін мына форму- лаларды еске түсіреміз. Fүйк= K*n(4), sinα=h/l (5), cosα=sqr(l^2-h^2) (6) Осы (4) және(5) өрнектердегі мәндерді (2) және(3) өрнектерге алып барып қоямыз әрі (2)және(3) теңдеулер жүйесін табылуы қажет болған F күшіне байланысты шешеміз, сонда: F=m*g/l*(h/k-sqr(l^2-h^2)) өрнекті аламыз да, оған M=2 кг,l=1 м , h=0, 6м, k=0.4 қойып есептеп , күштің сан мәнін табамыз Program YikelKyc; const G=9.81;Pi=3.14; K=0.4; Var M,L,H,F:real; Begin M:=2;L:=1;H:=0.6; F:=M*G*(H/K-sqrt(sqr(L)-sqr(H)))/L; Writeln(F:3:1); End. Программаны жүргізіп нәтиже аламыз 13,7н Program YikelxsF; const G=9.81; Var M,L,H,K,Yk,Qk,SYk,N,F:Real; Begin Writeln('kg esebxmen massa M= ');Readln(M ); Writeln('metr esebxmen qohlbeu yzwndwghw L= ');Readln(L ); Writeln(' metr esebxmen bixktxgx H= ');Readln(H); Writeln(' yhikelxs koeffitientx K= ');Readln(K ); Yk:=M*G*(H/L); Qk:= M*G*Sqrt(sqr(L)-Sqr(H)); SYk :=K*Qk; N:=Yk/K; F:=M*G*(H/K-sqrt(sqr(L)-sqr(H)))/L; Writeln('Yikelxs kyhcx Yk= ',Yk:3:1); Writeln('Qwswm kyhcx Qk= ',Qk:3:1); Writeln('Swrghanau yikelxs kyhcx SYk=',SYk:3:1); Writeln('Normal kyhcx N=',N:3:1); Writeln('Qoswmca qwswm kyhcx F=',F:3:1); Writeln(Yk:3:1,'':2,Qk:3:1,'':2,SYk:3:1,'':2,N:3:1, '':2,F:3:1); End. bastapqw derekterdx engxz kg esebxmen massa;M=?? 2 m esebxmen ko'lbeu yzwndwg'w L-dx engxz ? 1 m esebxmen kolbeu bixktxgxH=?? 0.4 y'ikelxs koefficien K=?? 0.4 Y'KELXS KY'CX; Yк=? 11.8 n esebxmen kwswv ky'cy'; Qк=? 15.7 swrg'anau y'ikelxs ky'cx; SYk=? 6.3 Normal cy'cx; N=? 29.4 Qoswmca qwswm ky'cx; F=? 13.7 жүктеу/скачать 2,49 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|