Физика сабаќтарында компьютерді пайдалану
жүктеу/скачать 2,49 Mb.
|
| ТҰРАҚТЫ ЭЛЕКТР ТОҒЫ
Тұрақты электр тоғының заңдары I = тең шама ток күші деп аталады, мұндағы q – t уақыт аралы- ғында өткізгіштің көдене қимасы арқылы өтетін электр заря ды. Тізбектің бөлігі үшін ток күші Ом заңы бойынша есептеледі, I= . Заңның мәні мынада:тізбек бөлігі арқылы өтетін ток кұші тізбек ұшта- рындағы кернеуге тура пропорционал және оның кедергісіне кері про- порционал. Толық(тұйық) тізбек үшін Ом заңы E = . Ал заң былай оқылады:тұйық тізбектегі ток күші ток көзінің электр- қозғаушы күшінің шамасына тура пропорционал және тізбектің ішкі, сырқы кедергілерінің қосындысына кері пропорционал. 1. Сыртқы тізбектің R кедергісі ток көзінің ішкі кедергісінен анағыр- лым үлкен болсын R>>r, cонда I= немесе =IR, яғни =U деп аламыз. 2. Сыртқы тізбектің кедергісі нөлге тең болсыню Сонда I=болады. Бұл құбылыс қысқа тұйықталу деп аталады. Өткізгіштің кедргісі оның l ұзындығына, S көлденең қимасының ауданына және жасалынған материалдың қасиетіріне тәуелді, R = , мұндағы -өткізгіш материалының меншікті кедергісі.Меншікті кедергі өткізгіштің бірлік ұзындығы және және көлденең қимасының бірлік ауданына тәуелді шама. Кедергінің температураға тәуелділігінің заңы Rt = R0 (1+ . Мұндағы R0 - 0°C нөл градус Цельсийдағы өткізгіштің кедергісі, Rt t°C t нөл градус Цельсийдағы өткізгіштің кедергісі, -кедергінің температу- ралық коэффициенті . Тізбектей қосылған өткізгіштердің жалпы кедергісі: R = R1 + R2 +R3 + . . .+Rn . Параллель қосылған өткізгіштердің жалпы кедергісі: . Әртүрлі электр қозғаушы күші ЭҚК бар күрделі тізбектермен есептеу жұмысын жүргізгенде Кирхгоф заңын пайдалану жұмысты жеңілдетеді. жүктеу/скачать 2,49 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|