Бүтін сан түріндегі типтер Турбо Паскальда келесі бүтін типтер анықталған
№
Тип
Ең кіші мән
Ең үлкен мән
Жадының көлемі
1
ShortInt
-128
127
8 бит
2
Integer
-32768
32767
16 бит
3
Longint
-2147483648
2147483647
12 бит
4
Byte
0
255
8 бит
5
Word
0
65535
16 бит
Нақты сан түріндегі типтер Нақты типке жылжымалы нүктелі және цифрларының саны бекі -тілген форматта берілген нақты сандар жиыншасы жатады.
Олар өте көп және үлкен сандар болғандықтан олардың әрқайсы- сына сәйкес реттік номер бола алатын бүтін сан табу мүмкін емес. Паскальда келесі нақты типтер анықталған (олардың айырмашылығы диапозоны мен көрсеткіш дәлдігінде):
2-таблица
Тип
Ең кіші мән
Ең үлкен мән
Көрсет.
дәл.
Жад.көлемі
Real
2.9E-39
1.7E37
11-12
6байт
Single
1.5E-45
3.4E38
7-8
4байт
Double
5.0E-324
1.7E308
15-16
8байт
7 Өрнектер және олардың жазылуы
Турбо Паскаль тілінде негізінен үш түрлі өрнектер қолданылады. Олар- арифметикалық,логикалық, және символдық (текстік) өрнектер.
Арифметикалық өрнек математикада кездесетін өрнек түсінігі -мен тығыз байланысты, бірақ кейбір айырмашылықтары бар. Арифметикалық өрнектердің мәндері - сан, логикалық өрнектердің мән дері- TRUE немесе FALCE, символдық өрнектердің мәндері –символ - дар болады.
Арифметикалық өрнектер - +, - ,*, /, div, mod таңбалары және дөң гелек жақша арқылы белгілі бір ережеге сүйеніп құрастырылған айны малылар дан, констант алардан және функцияларан тұрады. Арифметикалық өрнектерді қолданған да төмендегі шарттарды естен шығармаған жөн:
1) Өрнек бірнеше қарапайым өрнектерден құрастырылған болса, онда қарапайым өрнектердің арасына таңба қойылуы тиіс. Мысал ,А-ны В-ға көбейтетін болсақ, онда А*В деп жазу керек (АВ деп жазу қа -те).
2) Екі жай арифметикалық өрнектің ортасында тек бір ғана таңба болуы тиіс. Мысалы, А*-В деп жазу дұрыс емес,A*(- B) деп жазу керек.
3) Арифметикалық өрнектердің есептеулері белгілі бір сатылық заңдылық қа (кезек, жол) бағынады .Бірінші кезекте өрнектің көбейту, бөлу, бөліндінің қалдығын табу, бөліндінің бүтін бөлі гі (*, /? MOD/ DIV )орындалады да, ал екінші ке-зекте қосу және аз айту (+, - ) амалдары орындалады .
4) Таңбалардың орындалу ретін дөңгелек жақша арқылы ғана өз - гертуге болады
5 ) Паскальда дәрежеге көтеру амалы жоқ, сондықтан AB былай ша жазуға болады: AB=EXP(B*LN(A)), A>0;
6 ) DIV таңбасы тек бүтін сандар мен бүтін айнымалыларға ғана қолданады.Шыққан қорытынды әрқашанда бүтін сан болады .
7) Арифметикалық өрнектің ішінде бір ең болмағанда бір нақты сан болатын болса, онда өрнектің мәні нақты болады .
Өрнекті есептеу солдан онға қарай амалдардың приоритеті бой- ынша жүреді. Мысалы математикалық формулада 3,14 деген жазу болса,3.14 деп жазылуы тиіс .