Физикалық практикум
Қондырғының құрылысы және жұмыстың орындалу әдістемесі
жүктеу/скачать 3,87 Mb. Pdf көрінісі
|
| 5.3. Қондырғының құрылысы және жұмыстың орындалу әдістемесі.
5.3.1. Керекті құрал жабдықтар: Обербек маятнигі, жүктердің жиыны, секундомер, маcштабты сызғыш, штангенциркуль. 5.3.2. Қондырғы 5.1 суретте көрсетілген. 5.1 –сурет. Обербек маятнигі ұңғыдан (1), оған өзара тік бұрыш (90 0 ) жасай орналасқан төрт шабақтан (3) және төрт бірдей цилиндр формалы, өске бірдей қашықтықта шабаққа орнатуға болатын жүктен (10) тұрады. Ұңғыға радиустары әртүрлі (r 1 және r 2 ) тағы екі шкив (2) орнатылған. Обербек маятнигі тік діңгекке (4) мықтап бекітілген, жүк ілетін жіп (5), жүк ұстағыш(6) пен жүк ілгіш (7), жіп ілінген блок (8), секундомер (9). Осы қондырғы жүйесі горизонталь өстен еркін айналады. 5.3.3. Шкивтердің біріне оралған Н жіптің бос ұшындағы m жүк күш моментін тудырады. Егер маятник өсіне түсірілген үйкеліс күш моменті M џйк жіптің керілу күш моментіне салыстырғанда аз болса, онда (5.5) теңдеуін тексеру қиындыққа соқпайды. Жүктің тыныштық қалпынан төмен қарай h қашықтыққа түскен t уақытын өлшеп, жүк қозғалысының W үдеуін анықтауға болады 46 2 2 t h W . (5.6.) W сызықтық өдеудің бұрыштық үдеумен байланысы мына өрнек арқылы өрнектеледі: r W (5.7) мұндағы r – шкивтің радиусы. Егер Т - жіптің керілу күші болса, онда T r M . (5.8) Жіптің керілу күшін жүктің қозғалыс теңдеуінен табуға болады: , T mg mW ) ( W g m T онда ) ( W g m r M . (5.9) 5.3.4. Алайда, үйкеліс күшінің моменті M џйк ескеруге болатындай шама болғандықтан тәжірибе нәтижесі өзгереді, сондықтан үйкеліс күшінің моментін ескеріп (5.5) теңдеуін мына түрде жазуға болады M – M үйк I . (5.10) жүктеу/скачать 3,87 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|