1.2.3 Суды тазалау үшін сүзгіні таңдау
Су сүзгісі - суды механикалық, ерімейтін бөлшектерден, хлор қоспалары
және оның туындыларынан, сондай-ақ, вирус, бактерия, ауыр металдардан
және т.б. тазарту құрылғысы. Ауыз суды алу үшін қолданылатын тұрмыстық
сүзгілерді шартты түрде 3 категорияға бөлуге болады - қарапайым тұрмыстық
сүзгілер, орта дәрежелі тазалау және тазалаудың жоғары деңгейімн
тұрмыстық сүзгілер. Тазалаудың ң жақсы (жоғары) дәрежесіне кері
осмотикалық түрмыстық сүзгілермен тазалау жатады - бүгінгі күндегі ең
сапалы әрі алғы технология. Қарапайымдарға құмыралар мен қондырмалар
жатады. Су үшін түрлердің тазалау тәсілі бойынша типі:
Суды тазалау процесі бірнеше сатыдан тұрады. Алдымен мханикалық
ластанулар, яғни суда ерітінді емс, тұнба түрінде болған заттар жойылады.
Судан ірі бөлшектерді (5-50 микроннан жоғары) жою үшін торлы немес
30
дискілік сүзгілер немесе су құбырына жалғанатын предсүзгілер қолданылады.
Көпбасқышты сүзгілерде ірі қоспаларды жоб үшін пропилен немесе
полимерлі көбіктен орамалық картридждер қолданылады. Бұл сүзгілр
сантехника мен тұрмыстық техниканы қорғауға арналған.
Ион алмасуы суды өңдеу тәсілі ретінде бұрынна бері белгілі және
негізінен суды жұмсарту үшін қолданылған (қазір де қолданылады). Алдында
бұл тәсілді жүзеге асыру үшін табиғи иониттер (сульфокөмірлер, циоелиттер)
қолданылған. Алайда, синтетикалық ион алмасушы шайырлардың пайда
болуымен, суды тазалау мақсатында иондық алмасуды қолдану тиімділігі күрт
жоғарылады. Судан темірді жою жағынан қарастырғанда, катиониттердің
судан тек кальций мен магнийді емес, сонымен қатар басқа да екі валентті
металдарды, демек, еріген екі валентті темірді жою қабілеттілігі туралы факт
маңызды болып табылады. Әрі теориялық жағынан, ион алмасушы шайырлар
жоя алатын темірдің концентрациясы өте жоғары. Иондық алмасудың
артықшылығы, ол тотықтыру тәсілдріне негізделген жүйелердің жұмысын аса
қиындататын, адал жолдасы темір-марганецтен "қорықпайды". Иондық
алмасудың бас артқышылығы, судан еріген жағдайдағы темір мен марганецтің
жойылу мүмкіндігі болып табылады. Яғни, тотығу секілді қыңыр әрі "лас"
(тотты жуу қажеттілігіне байланысты) сатының қажеттілігі жойылады.
Кері осмос тәсілі суды тазалаудың ең экологиялық ақталған тәсілі
болып табылады. Кері осмос жүйелері судың ең жақсы сүзгіленуін
қамтамасыз етеді. Су құбырындағы суда болуы мүмкін бактериялар мен
вирустар, барлық зиянды заттар (нитраттар, нитриттер, күшала, цианидтер,
ізбес, фтор, қорғасын, сульфаттар, темір, хлор және т.б.) жойылады.
Бөтелкедегі ауыз суларды адал өндірушілер оны кері осмос тәсілімен
тазалайды. Кері осмостың үй жүйесімен тазаланған су белгілі өндірушілердегі
секілді болады. Сондықтан, бұл аналогы жоқ суды ең тиімді тазалау болып
табылады.
Су ағыны кері осмостық мембрана арқылы басылады.
Сұйықтықтан тұздар толық жойылады.
Суды биологиялық сүзгілегенде суды алмасу процестерінде белсенді
қатысатын микроағзалармен тазалауды. гер механикалық сүзгілеу тек
ерімейтін органикамен (азық тілімдері, өсімдік қалдықтары) айналысса,
бактриялар суды онда еріген органикалық заттардан оларды нитраттарға
ыдырату жолымен тазартады. Биологиялық тазалау негізінен аквариумдық
сүзгілерде жән ағынды суларды тазалау қондырғыларында қолданылады.
Физика-химиялық тәсілдерден сорбция тәсілі таралған
-
қатты
металдардың (адсорбенттердің) беткейімен сұйықтықтар мен газдардағы
қоспаларды таңдаулы жұту процесі. Қоспаларды ұстайтын адсорбциялық
тәсілдердің ерекшелігі, өңделетін ағындардың біршама шығынында
қоспалардың аздаған концентрациясында олардың салыстырмалы жоғары
тиімділігі болып табылады. Адсорбенттер ретінде ұсақ дисперсті материалдар
қолданылады: кұл, торф, жоңқа, шлак және балшық. Ең тиімді сорбен
белсендірілген көмір болып табылады. Сорбцияны еритін қоспалардан суды
тазалау үшін қолданады. Сорбция процесі былай жүруі мүмкін:
31
- беткейде (адсорбция)
- көлемде (абсорбция)
Электрлік тәсілдерге суды озонмен тазалауды жатқызуға болады. Суды
озонмен тазалау жүйелері суды мүмкін болған тотығатын, еритін
ластанулардан тиімді тазартуға мүмкіндік береді, олардың арасындағы ң кең
таралғандары: темір, марганец, күкіртсутек, хлор, хлорорганикалық
қосылыстар, аммонийлі азот, мұнай өнімдері, ауыр металл тұздары және т.б.
Бұдан басқа, суды озонмен тазалау жүйелері мынадай көрсеткіштерді
минимумға келтіреді: бұлдырлық, түстілік, дәм, иіс, ОБҚ (оттегіні
биологиялық қолдану), ОХҚ (оттегіні химиялық қолдану), перманганатты
тотығу. Бір уақытта бактерия, микроб, спора, вирус және т.б. қоса отырып,
суды толық залалсыздандыру да жүреді. Суды озонмен тазалау жүйелерінің
артықшылықтары: озон УК лампа, марганцовка, хлор, оттегі, гипохлорит,
хроламин
және т.б. қарағанда
едәуір жоғары тотықтыру және
залалсыздандыру қабілетіне ие. Суағарларда пайдаланылған реагенттер
қалмайды. Кемшіліктері: процестің жоғары энергия сыйымдылығы - шамамен
бір килограмм озонды өндіруде 18 кВт*сағ электр энергиясы жұмсалады [10].
Достарыңызбен бөлісу: |