Тест сұрақтарының жауаптары

1.ә 1.б 1.ә 1.б

2.а 2.б 2.ә 2.ә

3.ә 3.ә 3.а 3.а

4.б 4.а 4.б 4.б

5.б 5.б 5.ә 5.ә

6.ә 6.б 6.а 6.а

7.б 7.ә 7.ә 7.ә

8.б 8.а 8.а 8.а

9.б 9.ә 9.б 9.б

10.б 10.ә 10.б 10.б

11.б 11.б

12.а

Пайдаланылған әдебиеттер:
9-сыныбына арналған сызу оқулығы.

авторы Ж.М.Есмұхан,Алматы

«Мектеп»,2005

Қаражан Топаев атындағы орта мектебі

Сызу пәні мұғалімі

 

Сызықтық және бұрыштық өлшемдер. Сызбада сызықтық өлшемдерді мм есебімен көрсетіледі, өлшем бірліктері жазылмайды. Өлшем сызықтары өлшемі көрсетілген кескіндерге параллель орналасып, шығару сызықтарына тірелетін нұсқамалармен аяқталады. 1.3.1-суретте нұсқама өлшемі мен көлемі көрсетілген. Тапсырманы орындау үшін (негізгі сызық қалындығы 0,8...1 мм) нұсқама ені 1,5...2 мм, ұзындығы 4...6 мм болуы қажет.

 

1.3.1-сурет – Стрелканың өлшемдері

1.3.2-суреттегі мысалды сызуда келесі бөлімдерді ескеру қажет:

а) өлшемдік сандарды мүмкіндігінше ортасына жақын өлшемдік сызықтың үстіне жазады;

б) вертикаль өлшемдік сызықтардың елшемдік сандарын, сағат тілі бағытымен 90°-қа айналдырғанда дұрыс оқылатын етіп жазады;

в) өлшемдік сызықтардың әртүрлі көлбеуі жағдайда өлшемдік сандарды 1.3.2-суретте көрсеткендей орналастырады;

г) сызықталған (штрихталған) өлшем санын орналастыру керек болса, өлшемдік сызықтардай шығарылған шығарма сызықтың горизонталь сөресінде қойылады.

1.3.2-сурет – Түзу сызықтық кесінділердің өлшемдерін түcipy

Бұрыштық өлшемдердің өлшемдік сандарын көрсету үшін, горизонталь орталык сызықтан жоғары орналасқан аймақты өлшем сандары доғаның сырт жағына жазылады да, ол горизонталь орталық сызқтан төмен орналасқан аймақта бұрыштың өлшемдері доғаның ішкі жағына жазылады (1.3.3-сурет). Егер сызықталған (штрихталған) өлшем санын орналастыру керек болса, өлшемдік сызықтардай шығарылған шығарма сызықтың горизонталь сөресінде қойылады.

1.3.3-cypeт – Бұрыштардың өлшемдерін түсіру

Кішкентай бұрыштардың өлшемін салуға орын жетіспеген жағдайда, өлшемдерді кез-келген бос жерге, өлшемдік сызықтан шығарылған шығарма сызықтың сөресінде орналастырады.

Қисық сызықтың пішіндерді сызғанда (1.3.4-сурет) мыналарды ескеру керек:

а) мүмкіндігіше елшемдік сызықтарды кескіннің пішінінен тысқары шығарып жүргізу керек;

б) өзара параллель өлшемдік сызықтардың ара қашықтығы 7 мм-ден, пішін сызығы мен өлшемдік сызықтың арасы 10 мм-ден кем болмауы керек;

в) шығарма сызықтар өлшемдік сызықтардың ұштарынан әрі 1-5 мм шығып тұру керек;

1.3.4-сурет – Қисық сызықты пішінді контурдың өлшемдерін түсіру

Егер өлшемді нұсқамалардың 1.3.5, б-суретінде көрсетілгендей қондырады, өлшем саны сыймаса, онда санды 1.3.5, а-суреттегідей, ал егер санға, бағдарша орын жоқ болса, оларды қондырады.

а                                                  б

1.3.5-сурет – Қысқа өлшемдік сызықтың өлшемдік саның жазу