көміртегі оксиді су жене бос энергия. Бұл соңғы өнімдер — фотосинтезге
қажеттi негiзгi қосылыстар болып табылады. Сондықтан, тыныс алу
фотосинтез кезiндегi энергияны жоққа шығарады. Алайда, тыныс алу
кезiнде жұмсалған пайдалы энергия фотосинтез кезiндегi алынған күн
энергиясынан аз болатындығын төменгi тiзбектен көруге
болады.Энергияның ең көбi — күн сәулесiнiкi, қоректiк заттар одан аз, ең
азы көмiртек оксидi, су жене оттегi. Фотосинтез көпсатылы күрделi әрекет.
Мұнда күн сәулесi энергиясын химиялық байланыс энергиясына
айналдыруда басты рөлдi хлоропластар атқарады. Пластиттердiң үш түрге
бөлінетіндігi белгiлi, олар: лейкопластар, хромопласт жене хлоропласт. Бұл
үшеуiнiң де негiзi — строма деп аталатын ақуыз. Ал, фотосинтез әрекетi
хлорофилл пигментi (жасыл түс беретiн) бар хлоропласт жасушасында
жүредi.
Аденозинтрифосфат (АТФ)
06
Жасушаның қимылдауына, ондағы
жаңа ақуыз молекулаларының синтезделуi мен
тасымалдануына, артық заттардың шығарылуына,
яғни зат айналысының үздiксiз жүрiп тұруына осы
АТФ-тiң энергиясы жұмсалады. Күн энергиясының
АТФ түрiнде сакталған химиялық энергияга
айналуы фотосинтездегi қоректiк заттардың
калыптасуындағы маңызды кезең. АТФ тiрi
ағзалардың өмiр сүруiндегi энергияның орталығы
болады.Фотосинтез
кезiнде
өсiмдiктер
күн
энергиясын
органикалық
заттардың
молекулаларында сақтайды, ал тыныс алғанда
қоректiк заттардың молекуласы ыдырап, ондағы
энергия босап шығады. Яғни осы құбылыс АТФ-тiң
синтезiне энергия екелетiнi жоғарыда көрсетiлген.
|
