Г. О. Устенова А. Ш. Амирханова
жүктеу/скачать 9,55 Mb. Pdf көрінісі
|
ТЭП Устенова Г.О
|
және т . б . Кумариндер — табиғи күрделі ароматты органикалык лактондар. Негізінде 5,6-бензо-а-пирон туындылары болып табылады. Олар п — оксикумар кышкылынан түзіледі. Алғашкы рет кумарин 1920 жылы (Dipterix odorata ) бұршакгар (Fabaceae) тұкымдасына жататын — кума риндер американдык өсімдіктен бөліп алынған. Кумариннін өзіне тән иісі болады. Өсімдіктің жергілікті атауы кумаруна. Кумарин. Түссіз, хош иісті кристалл. 200-ге жуык жасанды түрі бар. Тері ауруларын емдеуге колданылады. Ауруды басатын, кан тамырла- рын кеңейтетін, микробка карсы әсері күшті. Кумариндер өсімдікте таза түрінде немесе гликозидтер кұрамындағы агликонмен косылыс түзеді. Олар жарыкка сезімтал, тез ыдырайды, суда нашар ериді. Қазіргі уакытта 500-ден астам жаксы зерттелінген кумариндер белтілі. Бірінші рет табиғи кумариндердің жіктелуі 1937 жылы Э. Шпет ұсынған. Профессор Г.А. Кузнецова бойынша табиғи кумариндер көміртегі ядросына байланысты бірнеше топка жіктеледі. Жаңа галенді препараттар және жеке заттардың препараттары 1 0 9 Хромондар бұл упирон және бензол сакиналарынын конденсация- лануының әсерінен болатын табиғи косылыстар. 50 жуык хромондык косылыстар белгілі. Тазарту мен бөліп алу. Өсімдік шикізатынан кумариндер мен хро- мондарды бөліп алуда органическалык еріткіштердін кен спектрі колданылады: этил спирті, метилен хлорид, бензол, диэтил және пе- тролейн эфирлері, сонымен кысымды газы: сұйык көміртегі диоксидін и хладон-12 (фреон). Экстрагентті айдаудан кейінгі алынған кою экстрактіні тазарту және фракциялау үшін петролейн эфирімен, бензолмен жэне хлоро- формен өңдейді. Ал пигменттер мен эфир майларынан тазарту үшін өндірісте активтендірілген көмірді колданады. Және косалкы заттар- дан тазарту үшін хроматография әдісінде колонкадағы силикогель мен алюминидін аскын тотығын колданады. Кумариндер мен хромондар органикалык еріткіштер коспалары катысында жаксы элюирленеді. Ависан — бұл кұрамы бойынша фуранохромондардың тазартылған түрі мен келлиннен (8% дейін) және азғана мөлшерде пирокумариндер- ден, флавондардан (акатенин) тұратын препарат. Катты майдаланган жемісті 50% этанол ерітіндісімен экстрагирлейді. Вакуумды ортада экстрактіден экстрагентті бөліп алады, ал сироптәріздес калдыкты 60— 70 °С температурада вакуумды-калдыкты шкафта 8% ылғалдылыкка дейін кептіреді. Кепкен калдыкты шар диірменінде ұсактап майдалап, електен өткізеді. 12 килограмм амми шөбінен 1 кг ависана алынады. Ависан — аморфты, сарғыш-коныркай түсті, ащы дәмі бар ұнтак. 0,05 г таблеткалар күйінде шығарылады. Спазмолитикалык кұрал ретінде, мускулатуралык куыктын орталығына сергіткіш әсері бар, тасты ай- дайтын, бүйректің сыздауында колданылатын препарат. Ависан соны мен катар өткір және созылмалы циститте диуретикалык әсері басады. Тізім Б. Анетин бул сасык укроптан алынатын жиынтык препарат. Оны сасыкукропты 50% этил спиртінін әсерінде 6 экстракторлардан түратын экстракциялык батареяларда экстрагилеу аркылы алады. Экстрактыны кептіріп, ұнтактайды. Спазмолитикалык дәрі ретінде колданады. жүктеу/скачать 9,55 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|