Эпифиз- домалақ без.Пинеалоциттер мен глиалды жасушалардан тұрады.
Мелатонин-эпифиздің негізгі гармоны.Мелатонин триптофаннан түзіледі,ол гидроксилденіп 5-окситриптофан түзеді. 5-окситриптофан декарбоксилденіп серотонинге айналады.Серотонин ацетилденіп ацетилсеротонин оксииндол-О-метилтрансфераза ферментінің әсерінен метилденіп мелатонин түзіледі.
Физиологиялық әсері:
Мелатонин ұйқы фазасына әсер етеді,ол түнде түзіледі. Түнгі сағат 11-ден таңертеңгі сағат 7-ге дейін 70% тәуліктік мелотонин түзіледі.
Гипоталамус жүйке клеткаларында ерекше химиялық заттар портальдық капиллиярлар арқылы гипофизге барады да,сол жерде гармондар бөлінуін реттейді
Аденогипофиз гармондарының синтезделуін реттейтін гипоталамус заттары 60-жылдары ашылды.Оны Р.Гиллемин мен Э.Шелли рилизин-фактор және нейрогармондар деп аталады.