Г.Ә. Омарбекова тіл және жаһандану
жүктеу/скачать 1,32 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Титулдық тіл дегеніміз
- Аз ұлттар тілдері
- Тіл саясаты дегеніміз
- Тілдік жағдаят
| V. ТАРАУ. ТІЛ САЯСАТЫ.
Тарауда қарастыратын терминдер мен ұғымдар: Мемлекеттік тіл – бұл мемлекеттік мекемелердің, құжат ай- налымының, заң шығарушы және заңнамалық актілердің, жоғары оқу орындарының және ғылыми жарияланымдардың қолданатын заңмен бекітілген тілі. Бүкіл функционалды және құрылымдық ұйымның ішінде мемлекеттік тіл – бұл ұлттық әдеби тіл, халыққа ортақ тілдің ең жоғарғы өңделген түрі. Ресми тіл – заңмен бекітілген мемлекеттік емес тіл, мемле- кеттік басқару, заңнама және сот ісін жүргізу тілі. Көбінесе ол мемлекеттік тілмен қатар қолданылады. Титулдық тіл дегеніміз – ұлттық-мемлекеттік немесе ұлт- тық-аумақтық бірліктің атауы берілген этностардың, халықтар- дың атауымен сәйкес келетін тіл. Аймақтық тіл – бұл мемлекеттегі халықтың көпшілігі сөйлей- тін ресми емес тіл. Аз ұлттар тілдері – бұл негізінен осы этникалық топ өкілдері күн- делікті қарым-қатынаста қолданатын саны аз ұлттардың тілдері. Сегрегация (лат. segregatio - бөлу, оқшаулау, алып тастау, бөлектеу) – адамдардың күнделікті өмірдегі жүйелі түрде нәсілдік, этникалық немесе басқа топтарға бөлінуі. Тіл саясаты дегеніміз – мемлекеттің белгілі бір мемлекеттік немесе әкімшілік аумақта орналасқан қоғамдағы тілдің жұмы- сына саналы түрде әсер етуі, тілді жоспарлау саясаты. Тілдік жағдаят – бір тілдің немесе осы/басқа да тілдердің, оның формаларының (жергілікті, әлеуметтік диалектілер, кой- не, жаргон, тілдің функционалды стильдік түрлері) белгілі гео- графиялық аймақта, немесе әкімшілік-саяси құрылымдардың шекараларында өзара әрекеттесіп өмір сүруі, не тілдердің өзара аумақтық-әлеуметтік қатынастарда және функционалды өзара әрекеттесуде айқындалатын басым лингвистикалық ахуалы. V. ТАРАУ. ТІЛ САЯСАТЫ. |