Г.Ә. Омарбекова тіл және жаһандану
Оқуға ұсынылатын әдебиеттер
жүктеу/скачать 1,32 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- II ТАРАУ. ЖАҺАНДАНУ ЖӘНЕ МӘДЕНИЕТ 2.1. МӘДЕНИЕТ ЖӘНЕ ОНЫҢ ҚҰРАМДАС БӨЛІКТЕРІ
| Оқуға ұсынылатын әдебиеттер:
1. Абасилов А. Әлеуметтік лингвистика сөздігі. – Алматы, 2016.-248 бет. 2. Исаев С. Қазақ тіл білімінің мәселелері. Вопросы казахско- го языкознания. - Алматы, 2011 3. Сулейменова Э.Д. Макросоциолингвистика. Қазақ универ- ситеті, 2011 4. Фромкин В., т.б. Тіл біліміне кіріспе, 10-басылым, Халық- аралық басылым, Алматы: Ұлттық аударма бюросы, 2018 жыл- 608 бет. 273-335 беттер 5. Globalization: A Very Short Introduction (publ. date: 2003) by Manfred B. Steger. Oxford University Press. ISBN, 019280359X. Paper, 168 pages. І ТАРАУ. ТІЛ ЖӘНЕ ҚОҒАМ 34 35 ТІЛ ЖӘНЕ ЖАҺАНДАНУ II ТАРАУ. ЖАҺАНДАНУ ЖӘНЕ МӘДЕНИЕТ 2.1. МӘДЕНИЕТ ЖӘНЕ ОНЫҢ ҚҰРАМДАС БӨЛІКТЕРІ Тіл мен мәдениет өзара байланысты. Тіл – мәдениет жар- шысы, ал мәдениет – тілдің мазмұны. Тілдің табиғаты «мәдени- ет–табиғат–адам» үштігінде жатыр. Мәдениет табиғатқа қарсы тұрып, оны игеріп, адамның ыңғайына келтірді. Яғни мәдениет – адамдардың әлеуметтік, зияткерлік белсенділігінің өнімі. Тіл мәдениеттің маңызды құбылысы ретінде әрекет етеді, қоғаммен бірге дамиды. Ғалымдардың еңбектеріне сүйенсек, мәдениетті алуан түрлі мағынада анықтауға болады, ең алдымен мәдениет адамның егін- шіліктен бастаған әрекетін білдіреді. Әрекеттену — жалпы адам- заттың қоғамда өз орнын тауып, қалыптасу үшін өмір сүру тәсілі, тіршілік етуінің мәні. Адамзаттың дами келе атқарған әлеуметтік іс-қимылдарды, әдетте, мәдениет игіліктерін өндіруге, таратуға, тұтынуға бағытталған мақсатқа сәйкес мәдени әрекетке ұласты. Бұдан келіп, адамның өмір сүруінің мәні, мақсаты, одан туын- дайтын құндылықтар жүйесі, адамның өмір сүрген ортамен қа- рым-қатынасынан ерекше құбылыс – мәдениет қалыптасты. Бүгінгі таңда, гуманитарлық ғылымдардың кез келген бағы- тындағы зерттеулер, мысалы, археологияда, тіл білімінде, та- рихта, психологияда, әлеуметтануда және т.б. мәдениетке ортақ көзқарасты талап етеді. Жалпы, мәдениет — бұл әлеуметтік әре- кеттің ортақ негізін құрайтын немесе мұраға қалған және үйрене келе қалыптасатын көзқарастардың, сенімдердің, құндылықтар мен білімнің жиынтығы. «Мәдениет — терең философиялық ой- дың, ғасырлар бойы жинақталған тәжірибенің сұрыпталған тұжы- рымы, негізгі нәрі, қысқа да көркем бейнесі» [25]. Сол сияқты, антропологиялық және этнологиялық тұрғыдан қарастырғанда, мәдениет — белгілі бір топ мүшелері игерген, кейінгі ұрпаққа тарататын, дәріптейтін, ортақ дәстүрлері бар адамдардың белгілі бір тобының әрекеттері мен идеяларының жиынтығы. (Коллинз ағылшын тілі сөздігі 1991, 1994, 1998, 2000, 2003) [26]. Неміс философы Иоганн Готфрид Гердер: «Салт-дәстүр, тіл мен мәдениет бастауларының анасы, кез келген ұлт бір-бірінен өз салт-дәстүрлер жүйесімен ерекшеленеді»,- деген [27]. II ТАРАУ. ЖАҺАНДАНУ ЖӘНЕ МӘДЕНИЕТ жүктеу/скачать 1,32 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|