**Геожүйе туралы түсінік**
**Геожүйе ұғымын ғылымға 1963 жылы академик В.Б.Сочава енгізді.** Ол геожүйені «шегінде табиғаттың барлық компоненттері өзара әрекеттесетін және кеңістікте тұтастық, салыстырмалы тәуелсіздік және тұрақтылық бар күрделі табиғи-территориялық формация» деп анықтама берді. және уақытында».
**Геожүйелердің негізгі қасиеттері:**
* **Құрылымдық** - геожүйелер белгілі бір құрылымды құрайтын өзара байланысқан компоненттерден тұрады.
* **Тұтастық** - геожүйелер біртұтас тұтастықты білдіреді, оның қасиеттерін оның құрамдас бөліктерінің қасиеттерінің қосындысына келтіруге болмайды.
* **Өзін-өзі реттеу** - геожүйелер өзін-өзі ұстауға және өзін-өзі емдеуге қабілетті.
* **Пайдалану** - геожүйелердің жеке құрамдас бөліктеріне тән емес қасиеттері бар.
**Геожүйелердің иерархиялық құрылымы бар.** Ең кіші геожүйе – біртұтас табиғи-территориялық жүйені құрайтын табиғи құрамдастардың салыстырмалы түрде біртекті қосындысы болып табылатын ландшафт. Ландшафттар ірі геожүйелерге – табиғи аймақтарға, физикалық-географиялық елдерге, континенттерге біріктірілген.
**Геожүйелерді зерттеу табиғат құбылыстары мен процестерін жан-жақты географиялық зерттеудің негізі болып табылады.** Ол табиғи құрамдастарды бір жүйенің элементтері ретінде қарастыруға, сондай-ақ олардың өзара әрекеттесу және даму заңдылықтарын зерттеуге мүмкіндік береді.
**Қысқаша қорытындылар:**
* Геожүйе – табиғаттың барлық құрамдас бөліктері өзара әрекеттесетін және кеңістік пен уақыт бойынша тұтастық, салыстырмалы тәуелсіздік және тұрақтылық бар күрделі табиғи-территориялық формация.
* Геожүйелердің негізгі қасиеттері: құрылымы, тұтастығы, өздігінен реттелуі, пайда болуы.
* Геожүйелердің иерархиялық құрылымы болады.
* Геожүйе туралы ілім табиғат құбылыстары мен процестерін жан-жақты географиялық зерттеуге негіз болады.
**Қосымша ақпарат:**
* Геожүйелер көптеген ғылымдардың, соның ішінде география, геология, биология, экологияның зерттеу объектісі болып табылады.
* Геожүйелерді зерттеу қоршаған ортаны басқару мен қоршаған ортаны қорғауға байланысты әртүрлі мәселелерді шешуге мүмкіндік береді.
* Қазіргі уақытта геожүйелер туралы ілімнің дамуы жалғасуда, оған жаңа идеялар мен концепциялар енгізілуде.
Достарыңызбен бөлісу: |