Гидросфера

Қазақстан Республикасының Ғылым және жоғары білім министрлігі
«Семей қаласының Шәкәрім атындағы мемлекеттік университеті»
КеАҚ
Жаратылыстану–математика факультеті
Жаратылыстану ғылымдары кафедрасы
Орындаған: Наурызбай А.С
Тексерген: Канапиянова Э.С
Тобы: Б-001
Гидросфера
 
және
 
оның
 
құрамдас
бөл ктер
 

Гидросфера
деген м з
не
?
Құрамдас
бөл ктер
Гидросфераның
ластануы
Жоспар
 

 
Гидросфера
 – 
Жер
 
шарының
 
су
 
қабығы
.
 
Табиғи
 
судың
 
барлығын
 
сұйық
, 
қатты
, 
бу
түр нде
 
қамтиды
.
Гидросфераны
 
және
 
оның
 
құрамдас
бөл ктер н
 
зерттейт н
 
ғылымды
гидрология

деп
 
атайды
.

мұхиттану
гидрологиясы
құрлық
гидрологиясы
Гидрология

Гидросфераның
жалпы
көлем
,
шамамен
1,4 
млрд
км
.
Бұл
массасының
2,5%-
ы
ғана
тұщы
су
,
қалған
пайызы
ащы
судан
тұрады
.
Тұщы
сулардың
басым
бөл г
мұздықтарда
шоғырланған
.

Табиғаттағы
 
су
 
айналымы
, 
оның
маңызы
Судың
 
күн
 
энергиясы
 
мен
ауырлық
 
күш
 
әсер нен
гидросфера
, 
атмосфера
,
литосфера
 
және
 
т рш л к
дүниес н
 
қамтитын
 
үзд кс з
айналымын
 
су
 
айналымы
 
деп
 
атайды
.

К ш
 
су
 
айналымы
-
судың
 
мұхиттан
атмосфераға
, 
атмосферадан
 
мұхитқа
қайтып
 
қосылуы
.
Үлкен
 
су
 
айналымы
-
судың
 
мұхиттан
атмосфераға
, 
атмосферадан
құрлыққа
, 
құрлықтан
 
мұхитқа
қайтып
 
қосылуы
.
Су
 
айналымы
 2-
ге
 
бөл нед
:

Жалпы
 
көлем
 – 1 
млрд
 370 
млн
 
км
.
Гидросфераның
 94% 
құрайды
.
 
Дүниежүз л к
 
мұхит
 
Жер
 
шарының
¾
 
бөл г н
 
алып
 
жатыр
.
Дүниежүз л к
 
мұхит
 
бөл ктер не
мұхиттар
, 
тең здер
, 
шығанақтар
мен
 
бұғаздар
 
жатады
.
Дүниежүз л к
 
мұхит

Материктер
 
мен
 
аралдар
 
арқылы
 
мұхит
 4
бөл нген
.
Тынық
мұхиты
Үнд
мұхиты
Атлант
мұхиты
Солтүст к
мұзды
мұхит

 
Тең здер
 
деп
 
мұхиттың
 
құрлықпен
,
аралдармен
 
немесе
 
суасты
 
қыраттарымен
 
азды
-
көпт
бөл н п
 
жаткан
 
бөл к
.
Ішк
 
Аралдар
 
аралығындағы
Шетк
 
тең здер
.
Тең здер
׃

Тең здер

Шығанақ
деп
– 
мұхиттың
, 
тең зд ң
немесе
көлд ң
құрлыққа
сұғына
ен п
жатқан
, 
б рақ
су
айдынының
нег зг
бөл г мен
жалғасатын
құрамдас
бөл г
.
 
Мысалы
׃

Гудзон
, 
Мексика
, 
Бенгаль
,
Парсы
.
Шығанақ

Бұғаз
 
деп
 - 
әртүрл
 
су
айдындарын
жалғастыратын
 
және
құрлықтың
 
жеке
 
бөл ктер н
бөл п
 
жатқан
, 
салыстырмалы
түрде
 
ж ң шке
 
су
 
кең ст г н
айтады
.
Мысалы
 
׃

Дрейк
, 
Чукот
, 
Беринг
.

Гидросфетаның
ластануы
Гидросфераның
ластануы
— 
ластағыш
заттардың
гидросфераға
мол
мөлшерде
түсу
,
олардың
өзен
, 
су
қоймалары
, 
көлдер
мен
тең здер
, 
мұхиттар
мен
жер
асты
суларын
ластап
, 
су
ортасының
қалыпты
жағдайын
бұзуы
.
Қаз рг
таңда
гидросфера
антрапологиялық
факторлардың
әсер нен
өзгер п
жатыр
. 
Мәселен
, 
өзендерге
, 
көлдерге
т пт
, 
тең здерге
дей н
түрл
зауыт
-
фабрикалардан
шыққан
химиялық
сұйықтықтардың
қалдықтары
құйылып
жатыр
.

Қазақ
т л
терминдер н ң
салалық
ғылыми
түс нд рме
сөзд г
: 
Қ
17 
Биология
: 
Жалпы
б л м
берет н
мектепт ң
9-
сыныбына
арналған
оқулық
, 2-
басылымы
, 
өңделген
М
. 
Гильманов
, 
А
.
Соловьева
, 
Л
. 
Әбшенова
. — 
Алматы
: «
Атамұра
» 
баспасы
, 2009
жыл
. ISBN 9965-34-927-4
Қазақ
т л
терминдер н ң
салалық
ғылыми
түс нд рме
сөзд г
.
Су
шарушылығы
. – 
Алматы
, «
Мектеп
» 
баспасы
, 2002 
жыл
.
Қазақ
т л
терминдер н ң
салалық
ғылыми
түс нд рме
сөзд г
:
География
және
геодезия
. — 
Алматы
: "
Мектеп
" 
баспасы
, 2007. —
264 
бет
. ISBN 9965-36-367-6
Пайдаланылған
 
әдебиеттер