«Патологиялық анатомия және гистология» кафедрасы
Презентация
Орындаған:Спатай М
Тобы:ЖМҚА 05-22
Қабылдаған:Жұмашев С.Н. профессор м.ғ.д
Шымкент 2023
Вегетативті түйіндер
Кіріспе
Вегетативті түйіндер
Негізгі бөлім
Симпатикалық ганглияның құрылымы.
МИФ нейрондар.
Парасимпатикалық ганглияның құрылымы.
I, II, III типті Догель жасушалары.
Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер
Жоспар
Вегетативті нерв түйіні. Үзын аксонды нейрон. Күміспен импрегнацияланған. х 630.
1 - нерв жасушасының денесі, 2 - аксон.
Вегетативті нерв түйіні. Тең өсінділі нейроцит. Күміспен импрегнацияланған. х 630.
1 - тең өсінділі нейроцит.
Вегетативті ганглий
Жұлын ганглионы
ПЖЖ
ОЖЖ
Вегетативті ганглий-бұл вегетативті жүйке жүйесінің ажырамас бөліктерінің бірі болып табылатын жүйке түйіні. Вегетативті ганглиялар омыртқа бойында екі тізбекте орналасқан. Олардың мөлшері кішкентай-миллиметрдің бір бөлігінен бұршақ мөлшеріне дейін. Вегетативті ганглия барлық ішкі органдардың жұмысын реттейді, олар арқылы өтетін жүйке импульстарын беру және тарату функциясын орындайды.
Симпатикалық
Парасимпатикалық
ЭПИНЕВРИЙ
ПЕРИНЕВРИЙ
ЭНДОНЕВРИЙ (Генле қабықшасы)
Жүйке тінінің көлденең кесіндісі
ЖАСУШАЛЫҚ ҚҰРАМЫ
Ганглияда нейрондардың екі түрі бөлінеді: қараңғы, ұсақ нейрондар вегетативті рефлекторлық доғалардағы сенсорлық жасушалар, ал соматикалық доғаларда жеңіл, үлкен. Перифериялық процесс дендрит болып табылады, периферияға барады және сезімтал жүйке ұшымен немесе рецептормен аяқталады. Орталық процестер-аксондар, олар жұлынға артқы тамырлар арқылы енеді, содан кейін Лиссауэрдің шеткі аймағына барады және сол жерде екі тармаққа бөлінеді: қысқа – төмен және ұзын – жоғары. Сыртта нейрондар мантия олигодендроглиоциттерімен немесе сателитті жасушалармен жабылған, ал олардың сыртында дәнекер тіндік капсула бар.
ҚАРАҢҒЫ, КІШКЕНТАЙ (ВЕГЕТАТИВТІ)
АҚШЫЛ, ҮЛКЕН (СОМАТИКАЛЫҚ)
МАНТИЯ ЖАСУШАЛАРЫ
Вегетативті ганглия:
I ретті-паравертебральды-омыртқа бағанының екі жағында орналасқан және түйінаралық бұтақтармен өзара байланысқан жұптасқан түзілімдер,
II ретті – превертебральды,бұл байламдар қолқа мен оның бұтақтарында, мойын аймағында, кеуде, іш және жамбас қуыстарында кездеседі.I және II ретті
ганглиялар симпатикалық болып табылады
III ретті-парасимпатикалық және әдетте
интрамуральды жүйке плексусында немесе
парорганикалық
Жүйке түйінінің микрфотографиясы. а. Маллори-Азан әдісімен боялған ганглионды көрсететін Микрофотограф
. Ганглиядағы жүйке жасушаларының үлкен денелеріне (көрсеткілерге) және жүйке талшықтарына (NF) назар аударыңыз. Сателитті жасушалар ұсынылған
нейрондық жасуша денелерінің перифериясындағы кішкентай ядролар. Ганглион тұрақты емес пішінді тығыз дәнекер тіндік капсуламен қоршалған
(КТ), оны жүйке эпиневриясымен салыстыруға болады және онымен үздіксіз болады. 200 есе үлкейту
I типті Догель жасушалары моторлы болып табылады. Олардың талшықтары иннервацияланған құрылымдарға баратын постганглионды миелинсіз талшықтарды құрайды. Олардың ұзын аксоны бар.
II типті Догель жасушалары, эквивалентті, функциясы бойынша олар сезімтал нейрондар, олардың дендриттері иннервацияланған органда, дендритте немесе Догель I денесінде аксон орналасқан, осылайша жергілікті рефлекторлық доғаларды құрайды.
Догель III ассоциативті нейрон. Олардың дендриттері I және II типті бірнеше жасушалармен байланыс түзеді, ал аксондар іргелес ганглиондарға өтіп, интерганглиондық байланыстар жасайды.
Осы үш негізгі нейроннан басқа, парасимпатикалық ганглияда пуринергиялық нейроциттер, сондай-ақ құрамында вип, соматостатин бар нейрондар және органдардың нейрогуморальды реттелуін жүзеге асыратын басқа нейрогормондар бар. Нейрондар мантия олиглдендроглиясымен, базальды мембранамен және RVST капсуласымен қоршалған.
I тип
II тип
Догель жасушалары
Вегетативті жүйке жүйесінің соматикалық (а), симпатикалық (Б) және парасимпатикалық (В) бөлімдерінің рефлекторлық доғалары
1-сезімтал нейрон
А: 2-моторлы нейрон Б, В: 2-преганглионды нейрон
3-постганглионды нейрон
D1-постганглионды нейрон (немесе I типті Догель жасушасы)
D2-II типті Догель жасушасы
D3-III типті Догель жасушасы
Парасимпатикалық ганглия.
Орган ішілік
Орган жанындағы
Вегетативті ганглий-бұл вегетативті жүйке жүйесінің ажырамас бөліктерінің бірі болып табылатын жүйке түйіні. Вегетативті ганглиялар омыртқа бойында екі тізбекте орналасқан. Олардың мөлшері кішкентай-миллиметрдің бір бөлігінен бұршақ мөлшеріне дейін. Вегетативті ганглия барлық ішкі органдардың жұмысын реттейді, олар арқылы өтетін жүйке импульстарын беру және тарату функциясын орындайды.Симпатикалық және парасимпатикалық бөлімдер әртүрлі органдар мен тіндерге әртүрлі, кейбір жағдайларда қарама-қарсы әсер етеді, сонымен қатар бір-біріне әсер етеді. Бұл бөлімдердің бір жасушаларға әртүрлі әсері олар шығаратын нейротрансмиттерлердің ерекшелігімен және автономды жүйе нейрондарының пресинаптикалық және постсинаптикалық мембраналарында және олардың мақсатты жасушаларында болатын рецепторлардың ерекшелігімен байланысты.
Қорытынды
Кузнецов С.Л., Мушкамбаров Н.Н. Гистология, цитология және эмбриология. 3-ші басылым, рев. және қосымша М. 2016 ж.