Ашық сабақ- мұғалімнің жұмыс тәжірибесін зерттеу және тарату түрі. Ашық сабақты өз ісінің шеберлік деңгейіне көтерілген мұғалімдер,тәрбиешілер өткізеді. Оған жас мамандар, пәндік бірлестік мүшелері және басқа да іске қатысты бір адамдар шақырылады. Ашық сабақ ұжым болып талқыланумен аяқталады. Мұғалім мен оқушылардың бірлескен іс-әрекетімен жарамды және жарамсыз жақтары айқандалады.
Әдіс- білім беру тәрбилеу және дамыту барысында белгіленген мақсатқа жетуді қамтамассыз етуге, ғылыми зерттеуді жүзеге асыруға көмектесетін тәсіл, алға қойылған міндеттерді шешу үшін ұйымдастырылған адамдардың, ұжымдардың іс-әрекетінің бір жолы.
Әдіснама (методология) - (грек тіліндегі methoolos -зерттеу жэне тану жолдары, logos - тцсінкі, ілім) -теориялық және практикалық жұмыстарды, сондай-ақ осы жүйе туралы ілімді кұру және ұйымдастыру принциптері мен әдістерінің жүйесі.
Әдістеме -әдістердің жиынтығы, 6ip нәрсені ic жүзінде қолданудың тәсілдері. Окыту тәсілдері туралы ғылым.
Әміршілдік стиль - бұйрық беру түріндегі стиль.
Әдістемелік кеңес- мұғалімдердің іс әрекетін басқарудың қоғамдық орталығы. әдістемелік кеңес бірлестігі оқу пәндері, тәрбие жұмыс, бастауыш оқыту мәселелері төңірегінде құрылады. Әдістемелік кеңес міндеттерін оқу тәрбие барысын орынды жүзеге асыру жолдарын жетілдіру және тиімділігін арттыру мәселелерін қарау кіреді.Семинар, курстар,теорялық, ғылыми тәжірбелік және әдістемелік конференциалар откізіледі. Жеке жүмыстарға байланысты әдістемелік нұсқаулар, тәжірбені зерттеу, жинақтау, тарату жасайды. Мұғалімдер мамандыққа даярлық денгейін көтерумен айланысады.
Бағыттылық принципі -жеке адамның жан-жақты дамуына оқыту мен тәрбиені үйлесімділігіне ықпал жасау
Байымдау, ұғынып ойлау- заттардың және олардың белгілерінің арасындағы байланыстарды бекітуді және жоққа шығаруды, ақиқаттық немесе жалғандық түрінде ие болуды бейнелейтін ойлаудың турі.
Байқау- іс-әрекеттің міндетінен шығатын алдын алы белгіленген мақсатқа бағыты қабылдау. Тарихи турғыдан қарасақ байқау еңбектің құрамдыбөлігі ретінде дамыды. Әлеуметтік шындықтың және еңбектің іс-әрекеттің күрделенуіне байланысты байқау өзалдына салыстармалы барыс ретінде болініп шықты. Ғылыми байқауда қойылатын талаптар ойластырудың бір мәнділігі, обьективтілігі, яғни байқауда бақылау арқылы қайталау мүмкіндігі немесі зерттеудің одан да қуаттырақ басқа әдістерін әсіресе эксперименттік пайдалану байқау нәтижелерін талқылауға көбірек көңіл бөлінуі қажет.
Баланың әлеуметтік кеңістігі - оң және тepic валенттілікке ие болатын, бағалау және кұндылық жүйесі арқылы оның мінез-құлкына қалай әсер ететінін, оның санасындағы шағын әлеуметтік топ туралы түсінік жиынтығы.
Баланың әлеуметтік өcyi - мектепте оқуға көшу қарсаңында жиі көрінетін педагог пен ата-ананың бірлескен әрекетінің күшею көрсеткіші.
Баланың әлеуметтік қорғау - баланың әлеуметтік қызметке қабілетін қалыптастыру, жақсарту және қалпына келтіру мақсатында көмек көрсету, осы мақсатқа жету үшін жайлы жағдай туғызу жөніндегі кәсіптік қызмет.
Баяндама- нақты тақырыптың мазмұнын кеңейтіп айтып беру,оқушылардың өз бетімен жұмысының түрі ретінде көрінетін әдіс. Мектеп жағдайында сабақта сыныптан тыс жұмыстарда пайдаланады. Оқылатын материалдың негізгі мазмұнына сай көкейкесті теориялық мәселелерге арналды.
Бедел- жеке адамның,әлеуметтік институттың идеяларны жуйесінің нақты сапаларының,сіңірген еңбегіні күшіне қарай көпшілік мойындаған мағына,ықпал.
Тәрбие мен оқытуда бедел оқушылардың жасампаз құлшыныс жігері мен бетіндегінің дамытады,тұлғаның іс-әрекетінің мақсаттылығының жауыапкершілігінің және тәртіптілігінің шарты болады.
Бейімделу- тіршілік ету жағдайына адамның өз тұлғасын қолайлау әрекеті.Тарбиелену және оку барысында байланыста қоғамда белгіленген ережелерге оқушылардың өз тәртібін сәйкестендіру болып табылады. Бейімделу – мүшенің, ағзаның, тұлғаның немесе топтың өзгерген сыртқы жағдайға икемделуі.
Болжам- құбылыстардың өмір сүру себептерінің шындығын қасиеттерін түсіндіру мақсатында алға қойған негізделген жорамалды көрсететін ғылым түрі. Болжам деп кез келген ойдан туған жорамал немесе қиялды айтуға болмайды. Обьектіге байланысты болжам жалпы және дербес болып бөлінеді. Болжамды тексеру одан туындайтын нәтижелерді және оларды нәрселердің нақты күйімен салыстыруды жалпыдан жеке қарай жүретін ой туындалын жүзеге асыру.
Білік -әйтеуір бір ережеге және оны нақты міндеттерді шешу барысында лайықты пайдалануға негізделген жаңа әрекетті меңгерудің нәтижесі.Білікті әрекеттің орынды тәсілдерін таңдай білуден, тек қана таңдай білуден емес оларды тәжірибеге қолдану.
Білім- адам ойында шындықты дұрыс бейнелеуі қоғамдық тәжірибеде тексерілген таным барысының нәтижесі. Білім-адам санасында түсінік, пайымдау, теория түрінде шындыктың бара-бар бейнесін тану процесінің нәтижесі.
Дәстурлер -ұзақуақыт бойына қоғамда адамдар арасындағы қатынасқа сақталып ұрпақтан-ұрпаққа берілетін әлеумттік және мәдени мұралардың құрыамды болігі.
Диагностика - жұмыс тәртібінде мүмкін болатын ауытқуларды болжау үшін, процестерде, машиналарда ақауларды сипаттайтын белгілерді техникальқ басқару және зерделеу, ауруларды анықтау және диагноз қою әдістері мен принцптері туралы ілім.
Дербестік (индивидуальность) - жеке адамныц өзіне ғана тән ерекшелігі. Адам және оның тұлғасының жеке жағдайда көрінуі.
Еліктеу - басқаның ic-әрекетіне еру; басқаның ic-әрекет нәтижесіне еру;
Жеке адам (индивид) - жеке өмір сүретін ағза; жеке адам, адам жаратылысының бірегей өкілі.
Жеке даму - жеке адамның өмірі мен ic-әрекеті процесінде даму.
Жеке тұлғаның дамуы - жеке адамды әлеуметтендіру және тәрбиелеу нәтижесінде, жеке адамды әлеуметтік тұлға ретінде қалыптастыру процессі.
Жетекші ic-әрекет - онтогенездің белгілі кезеңінде психикалық дамуды сипатын анықтайтын ic-әрекет.
Концепция (тужырымдама) - қандайда бip кұбылысты түсінудің бeлгiлi тәciлi, түсіндірмесі, пікірдің нeгiздeлyi, жeтeкшi идеясы, әр түрдің құрамалы принципі.
Көрнекі әрекетті ойлау - қабылдау көрнекі жағдайда өтетін, заттармен байланыс сыртқы бағдарлық әрекет көмегімен орындалатын ойлау.
Мектептің өмірімен байланыс принципі- мектеп тәрбие мен білім беру ісін қоғамдық өмірмен байланысты жүзеге асыру
Оку бағдарламасы - әр оқу пәні бойынша меңгеру үшін білім, дағды бейімділік көлемінен тұратын құжат.
Онтогенез - ағзаның тұқымының ұрықтану сатысынан бастап жеке өмірінің аяқталуына дейінгі дамуы.
Өзін-өзі бағалау - өзін-өзі білу арқылы өзіне баға беретін өзіндік сананың құрамдас бөлігі.
Өзін-өзі тәрбиелеу - саналы түрде қойылған мақсатқа сәйкес адамның тұлға ретінде қалыптасуы.
Педагогика- тәрбиелеу, жетектеу, бағу
Педагогикалық басқару – қойылған мақсатқа сәйкес педагогикалық жағдайды, процесті немесе жүйелерді бір қалыптан екінші қалыпқа ауыстыру процесі.
Педагогикалық диагноз – оқушының қабілетін, мінезіндегі ауытқуларды, оқу барысында кездесуі мүмкін қиындықтарын анықтау. Педагогикалық диагноз оқушының мектеп бағдарламасын игеруі туралы мәліметтер негізінде, оның оқу іс-әрекеттерін бақылау және нәтижелерін талдау және т.б. арқылы қойылады.
Педагогикалық инновация - бала тұлғасын қалыптастыру процесі тұжырымдамасының мәдени дәстурінен басқа, білім беру процесіне басқаша тәсіл, көзқараста болатын білім беру қызметі.
Педагогикалық процесс - саналы түрде ұйымдастырылған, мақсатты және жоспарлы түрдегі ұстаздардың шәкірттерімен, оларды оқытып, тәрбиелеу мақсатындағы өзара ic-әpeкетi.
Педагогикалық техника - ұстаздардың шәкірттерінің белсенділігін ынталандыру мақсатында қолданылатын әр түрлі шеберліктері мен ықпалды әдіс-тәсілдері.
Рөлдік ойын - мектепке дейінгі жастағы балалардың ойынының түpi. Онда бала ойын сюжетіне сәйкес өзіне қандай да бip рөлді таңдап алады.