Гормондар Эндокринди жуйе
жүктеу/скачать 24,39 Kb.
|
Гормондар 23 (2)
- Бұл бет үшін навигация:
- Нейроэндокриндик трансдукторлар и нейрогемалдык курылымдар . Медиалдык эминенция гипоталамо- аденогипофизарлык жуйенин нейрогемалдык мушеси.
- Супраоптикалык ядро
- Паравентрикулярлык ядро
- Аденогипофиз.
- Бездин Жеткиликсиздиги
| Гипоталамус
Эндокриндик кызметтерди реттейтн жогары жуйке орталыгы. Автономды жуйке жуйесинин симпатикалык и парасимпатикалык боликтеринин милык орталыгы. Организмнин барлык висцералды кызметтерин бакылап, интеграциялайды и эндокриндик реттеу механизмин жуйкелик реттеу жолымен бириктиреди. Нейроэндокриндик трансдукторлар и нейрогемалдык курылымдар. Медиалдык эминенция гипоталамо- аденогипофизарлык жуйенин нейрогемалдык мушеси. Ол эпендимадан турады , онын кейбир глиалдык жасушалары тармакталган осиндилермен сипатталатын танициттерге дифференцияланады. Гипоталамо-аденогипофизарлык жуйеде аденогипофизарлык нейрогормондар –нейротрансмиттерлер жинакталады. Гипоталамо – нейрогипофизарлык жуйеде осындай нейрогемалды муше нейрогипофиз болып табылады. Ол жерде гипоталамустын алдынгы болиминин ирижасушалы ядроларында ондирилетин нонапептидтик нейрогормондар жинакталып , кейн канга боледи. Секреторлык нейрондар гипоталамустын сур затынын ядросында орналаскан. Жуйкелик ядролар мушенин алдынгы, ортангы, и арткы болимдеринде топтасады. Алдынгы гипоталамуста жуп супраоптикалык и паравентрикулярлык ядролар орналасады. Супраоптикалык ядро улкен холинергиялык нейросекреторлык жасушалардан куралган. Бул жасуша-ң аксондары медиалдык эминенция и гипофизарлык аякша аркылы гипофиздин арткы болигине отип кан кан кылтамырларында жуандаган терминальдермен аякталады . АДГ болинуи супраоптикалык ядрода журеди.Паравентрикулярлык ядро олардн орталык ирижасушалык болими ири холинергиялык нейросекреторлык жасуша-н и гипофиздн арткы болигине багытталган аксондардан куралган.Окситоцин болинуи осы паравентрикулярлык ядрода журеди.Осы ядронын шеткери болиги усак адренергиялык жасуша-н турады. Бул жасуша аксоны медиалды эминенцияга багытталган.Ортангы гипоталамустн усак жасушалы ядроларында рилизинг-гормондарды ондиреди. Жане либериндерге и статиндерге жиктеледи.либерин ишинде соматропин –рилизинг-факторы соматолиберин. Ал статин ишинде соматотропин тежеуши факторы – соматотастинди истейди. Сур томпешикте орталык гипоталамустн гипофизарлык аякшаны дога турнде коршаган аркуатты и вентромедиалды и дорсомедиалды манызды ядролары орналасады.Либерин и статин ондирилетин жери аркуатты и вентромедиалды ядро. Гипофиз Аденогипофизден и нейрогипофизден турады.Аденогипофиз ауызкуысы астарнынын жогары болигинин гипофизарлы калтасыннан дамиды. Нейрогипофиз бас миы бастамасынын аралык копиршигинин осинди-топймасы турндн калыптасады. Аденогипофиз. Алдынгы , аралык и тубералды болимнен турады.Алдынгы болиги тармакталган эпителийлик созындылардан куралган. Трабекула арасы борпылдак данекер тинмен и синусоидты кылтамырлармен толтырылган. Арбир трабекула безди жасушалардан куралган.Трабекуланын шеткери аймагында орналаскан жасуша-ң цитоплазмасында бояуды белсенди турде кабылдайтын секреторлык туйршиктер бар. Осыган байланысты буларды хромофилди эндокриноциттер дейди.трабекулла ортасында орналаскан, цитоплазмасы нашар боялып , шекарасы булдыр болып коринетин жасушалар хромофобты эндокриноциттер . Хромофилди эндокриноциттер секреторлык туйршиктердн боялуына байланысты базофилди и ацидофилди болып болинеди. Базофилди эндокриноциттер . туйршиктери негизги бояумен боялады. Туйршик курамында гликопротеидтер бар. Кж бул жасуша-ң салыстырмалы молшери 4*-тен 10пайызга дин болады.Оз ишинде 2-ге болинеди. 1-си донгелек не сопакша п щинди шетке ыгыскан ядросымен сипатталад. Секреторлык туйршик диаметри 200-300нм. Бул жасуща-ң саны гонодатропты гормон ондирилуи кезинде жогарылайды, осыган байланысты гонодотропты эндокриноциттер деп аталад . Бул жасуша-н бири фолликулды белсендирушм гормонды ал келесиси лютеиндендируши гормонды ондиреди деп есептелед.Фолитропин жыныс жасуша-ң пишинделуине асер етеди. Лютропин аналык жыныс безинде сары денешиктин дамуын и аталык жыныс безинин интерстициалды жасуша-ң аталлык жыныс гормонын болуин белсендирилед. Организмде жыныс жасуша-ң жеткиликсиздиги гонодотропты гормондардын ондирилуи жогарылайды, осыган байланысты гонодотропоциттерде улкен вакуоль пайда болады. Осылайша озгериске ушыраган гонодатропоциттер кастрация не атек жасушасы болады . 2-си пишини дурыс емес не бурыштанган , секреторлык туйршиктери оте усак , диаметри 80-150нм и альдегидфукцинмен оте каркынды боялад.и гликопротеиндери аз.Бул жасушалар тиротропинди тузейди ,и калканша безинин фолликулярлык эндокриноциттеринин кызметин арттырады сол себепти тиротропты эндокриноциттер дейд. Организмде йодтирониндердн жеткиликсиздиги байкалса тиротрипоциттердн кайта куралуы журеди.Тиротропин болинуи жогарылап, кей тиротропоциттер колеми улгаяды , эпт цистерна-ы кенейп , жасуша цитоплазмасы кен уялы торга уксайды. Осылай вакуольденген тиртропоциттер тироидэктомия жасушалары деген атка ие. Ацидофилди эндокриноциттер. Кышкыл бояуларлы кабылдайтын , ири колемди тыгыз наруыздан туратын туйршиктер тан. Колеми кишкентай БЖ-*дан. Саны 30-35пайыз курайд, пишини донгелек не сопкша, ядросы жасуша ортасында орналасады, туйршикти эпт жаксы дамыган.2- тури бар. Соматропты эндокриноциттер и пролактинди эндокриноциттер. Соматропьы эндок-р организмнин осуин реттейтин гормон, и секреторлык туйршик пишини шар таризди, диаметри 350-400нм . Пролактин негизги манызы сут безинде суттин биосинтезин белсендиру.Бул гормон болинуи айелдерде босанганнан кейн , лактация и нарестеге емшек емизу кезнде жогарылайды. И аналык жыныс безиндк сары денешиктин жумыс аткаратын уакытын узартады и пишин созылынкы не сопакша ири туйршиктермен сипатталады. Хромофилди жасуша-ң тагы бир тури кортикотропты эндокриноциттер буйрек усти безинин шогырлы аймагынын секреторлык белсендилигин удететин наруызды АДГ болип шыгарады. Пишини дурыс емес копбурышты , жасуша ядросы боликтенген , эпт жаксы жетилген. Хромофобты эндокриноциттер цитоплазмасы бояуларды нашар кабылдайды и анык коринетин секреторлык туйршиктери болмайд. Молшери 60 пайыз курайд. Хромофобты жасуша-р тобы дифференцировканын ар турли сатысындагы и физио-к манызы артурли жасуша-н тузиледи. И арасында фолликулалык жулдыз таризди жасуша-р кездеседи и колеми киши бола тура олар кентузакты торга биригеди. Жулдыз таризди жасуша-р куыстарында гликопротеинди оним жиналатын киширектеу фолликулага уксас курылымдарга биригеди. Мундай жулдыз таризди жасуша-н апикалды беткейлеринде микробур дамиды. Аденогипофиздин орталык болиги. Эпителийдин жинишке жолагынан турады. Булардын эндокриноциттери корши эндокриноциттердин арасында жинакталуы натижесинде орталык боликте шырышты не акуызды оним ондируге кабилетти. Арткы боликтен орталык боликтин эпителийі борпылдак данекер тиннин жука кабатымен боликтенеди. Аденогипофиздин тубералдык болими. Гипофизарлык аякшага туйисе жаткан гипоталамустын медиалды томпешигинин томенги бетимен жанасатын болими. Цитоплазмасы орташа базофилди болатын текшели жассушалардан куралган эпителиалды созындылардан турады. Нейрогипофиз эпендиманын жасушаларынан куралган. Пишини осиндили не уршык таризди, питуициттер деп аталады.Коптеген жинишке осиндилери кан тамырларынын адвентициясын да не кылтамырлар-н базальды мембранасында аякталады. И бул жерде Антидиуретикалык гормон и окситоцин болады. Вазопрессин буйрек тутикшел-е отетин реабсорбцияны жогарлатады. Окситоцин жатыр булшык еттеринин жиырылуын белсендиреди. Эпифиз Жогаргы ми косалкысы не томпак дене. Организмде ыргакты не цикл бойынша отетин удеристерди реттеуге катысады. Каркындылгы таулик ишинде озгериске ушырау зандылыктары болатын, кезенмен аткарылатын кызметтерди ыргактык толкуларды циркадты деп аталдаы.Циркадты ыргактар-н кун мен туннин алмасуымен тыгыз байланысты. Дамуы. Адам урыгында 3 карыншасы-н тобелик осиндиси турнде дамудын 5-6 апта-а каланады. Курамына мидын 3-карынша-ң эпендимасынан дамитын субкамиссуралды муше киреди. Адам и суткоректилерде салмагы 0,2 гр и редукцияланган. Нейралды дин жасуша-ң дивергентти саралануы*ң натижесинде еки жасушалык дифферон дамиды пинеалоциттик и глиоциттик. Эпифиз толык дамып жетилуи 7-жаска дейн. Құрылысы Сыртынан жука данекер тиндик капсуламен капталган. Бездин паренхимасында секрет ондируши пинеалоциттер и тиректик глиалдык жасушалар. Пинеалоциттер боликше-ң орталык аймагында орналасады. Колеми жагынан тиректик жасуша-н улкен , пишини копбурышты, улкен ядрошыктары бар копиршикке уксас ядролары бар. Пинеалоцит денесинен дендритке уксаган узын осиндилер шыгады. Осиндилер кенейе тусип кылтамырга багытталып олармен байланыс тузейди. Бул кенейме цитоплазмасында осмиофилди туйршиктер , вакуоль и митохондрия болады. Пинеалоциттер цитоплазмасы ашык гомогенди болып келетин ашык пинеалоциттерди и колеми киши , цитоплазмасында ацидофилди косындылары бар кунгирт пинеалоциттерди ажыратады. Бул жасушалар кызметтик белсендилиги ар турли и адамнын жасына байланысты озгериске ушыраган жасуша-р. Пинеалоцит цитоплаз-а миотхондрия, гольджи кешени , лизосома и туйршиксиз эпт копиршиктери , рибосома , лизосома болады. Астроциттер боликшенин шетинде басым болады. Цитоплазма курамы кен, ядросы тыгыз. Узын осиндилери боликшенин шеткери жиекшесин курайды.Эпифиз гипофизге тауелди эндокринди мушелерге ыкпалын тигизетин антигипоталамиялык факторларды ондиреди. Бул заттардын асери аденогипофиздин тропты гормондарына кере-карыс болып келеди. Калканша без Эндокрионциттердин даму негизи артурли болатын еки дифферон болады: Т-тироциттер мен С-тироциттер. Т3 и Т4 жасуша-а журетин тотыгу удерисинин ен кушти ынталандырушысы. Т3 Т4-тен 5-10 есе белсенди. Зат алмасуд,наруыз синтезин, газ-ң , май, комирсу алмасуын арттырады.Тиреоидты гормондар жасуша-н мен тиндердин дамуына осуине и саралануына ыкпал етеди. Суйек тининин дамуын жылдамдатады. Бездин Жеткиликсиздиги : бас миынын жасуша-ы мен тиннин саралануын басендетеди. Адамнын психикалык дамуы бузылады. Тагы бир гормоны ТИРОКАЛЬЦИТОНИН- Са мен Р алмасуын реттейди. Құрылысы Сыртынан данекер тиннен туратын касуламен капталган. Кабаттары мушенин ишине кирип курамында микроайналым арнасы-ң коптеген тамырлары мен жуйкелери болатын боликтерге боледи. Бездин паренхимасынын негизги компоненти фолликула. Ол с-тироциттерден куралган 1 кабатты эпителийлик жасушалармен жабылган, колеми артурли, пишини туйыкталган шар таризди не сал созылынкы, иши куыс курылымдар болып табылады. Бездин боликшесинде жука данекер тиндик капсуламен капталган фолликулалар тобынан туратын фолликулярлык кешендерди ажыратады. Фолликула куысында тироглобулиннен тузилетин туткыр суйыктык турнде аныкталатын Т-тироциттердин секреторлык онимдери коллоид жинакталад. Калыптасып келе жаткан коллоидка али толмаган фолликула эпителийи биркабатты призмалык болад. Коллоид коймалануы журе бастаганнан кейн фолликула колеми улгаяды и эпителииі текшелиге айналад. Ал коллоидка толып кернелген фолликула эпителийі жазык болад. Фолликула колеми улгаюы т-тироцит-ң пролиферациялануымен , осуимен, саралануымен , фолликула куысында коллоид жинакталуымен байланысты. Фолликуланы сыртынан коршап жаткан кан лимфа тамырлары и тиндик базофилдер мен лимфоциттер бар. жүктеу/скачать 24,39 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|