Келісемін
Көшпенділердің әлемдік өркениетке қосқан үлесі
зор деп
сеніммен айтуға болады. Еуразия мемлекеттерінің бір бөлігін
көшпенділер немесе олардың қатысуымен құрады.
Көшпенділердің өздері ешқандай діндер құрған жоқ,
бірақ
буддизмнің, христиандықтың, исламның таралуына ықпал етті.
Әскери істерде олар төңкеріс жасап, садақ пен атқыштан ат
атуды бүкіліне таратты .
Жаулап алулардың нәтижесінде көшпенділер
барлық теңіз және
құрлықтағы сауда жолдарын басқарды.
Л. Н. Гумилев "көшпенділер мәдениеті өзінің 3000 жылдық
тарихында Жерорта теңізі мен Қиыр Шығыс халықтарына
қарағанда шығармашылық эволюцияға ұшырады"деп санайды.
Еуразия сахарасындағы көшпенділердің
бұл өркениеті біздің
дәуірімізге дейінгі XI ғасырдың басынан бастап біздің
дәуірімізге дейінгі XVIII ғасырға дейін жетелейді.
Л. Н. Гумилев еуразияшылдық идеясын ұстанды, ол Шығыс пен
Батысты, сонымен бірге әлемнің
төрт құрлығында орналасқан
Орта Азияны Византиямен, Персиямен, Үндістанмен және
Қытаймен біріктірген дәл
көшпенділер әлемімен үндесті.
8
9
«Салт-дәстүрлер қазақ халқының рухани және адамгершілік
құндылықтарының көрінісі болып табылады». Сіз бұл пікірмен
келісесіз бе? Өз жауабыңызға кем дегенде екі дәйек пен дәлел
келтіріңіз.
9
0
«Отырықшы және көшпелі халықтың арасында тығыз
экономикалық және мәдени өзара байланыс болды».
Сіз бұл
туралы не ойлайсыз? Өз жауабыңызға кем дегенде екі дәйек пен
дәлел келтіріңіз.
Көшпелі және жартылай көшпелі шаруашылық өнімдері дала
еңбеккерлерінің қажеттіліктерін қанағаттандыра алмады,
сондықтан көрші отырықшы-егіншілік аймақтарымен,
соның
ішінде
қала
тұрғындарымен
тауарлы-шаруашылық
байланыстарға қажеттілік туындады. Сонымен қатар, мәдени
және дүниетанымдық құндылықтармен алмасу болды.
Сондықтан Қазақстан аумағында және онымен шектес елдерде
ежелден екі шаруашылық-мәдени типтің қалыптасуы үшін
алғышарттар қалыптасқан. Бірінші түрі –
көшпелі мал
шаруашылығы-Қазақстан аумағының басым бөлігінде таралған
және негізінен мал шаруашылығы өнімдерін өндірген. Екінші
түрі – отырықшы-ауылшаруашылық оңтүстік аймақтарда кең
таралған. Оған қалалар, қалалық елді мекендер, суару жүйелері
қолданылған егіншілік және қолөнердің болуы тән.