Грамматикалық жаттығулар, оларға сипаттама Грамматикалық жаттығулар, оларға қойылатын талаптар Орындау тәсілі
жүктеу/скачать 27,99 Kb.
|
| Есте устау арқылы кошіру. Мүнда тактаға жазылған мотін окылады, талданады, сонан соң жазылады. Оқушы есінде қалғандарын жазады. Кейде мэтін талданғаннан кейін үйге беріледі. Жазып болған соң мүғалім мөтінді ашып, жазғандарын салыстырып, тексеруге мүмкіндік береді.
101Кошіріп жазудың бул корсетілген түрі диктант болғандыктан, мүны көру диктанты деп атайды. Бул осіресе "қиын" создердің жазылуы откенде пайдалы. Әдетте жазылуы киын создердің тізімі оқулықтардың соңында беріледі. Мұндай создердің жазылуын есте калдыру үшін мүғалім мынадай одіс-тэсілдерді қолданады: 1) зейін қойып, іштерінен жөне дауыстап оқып шығындар, 2) мағынасына коңіл боліңдер (үй жануарларын білдіретін создерді бір топқа тізіндер, бақша өсімдіктерін білдіертін сездержі тір топқа тізіңдер т.с.с), 3) буындап оқыңдар жөне жазыңдар, 4) өсіресе, создін қай бөлімін есте сақтағыларың келеді, сол болімнің астын сызындар, 5) жазғавдарыңды создік бойынша тексеріңдер, 6) созді екі-үші рет қайта жазыңдар немесе екі-уш түбірлес соз ойлап тауып жазыңдар, 7) "я" әрпі бар создерді топтаңдар т.б. Еркін кошіру. Балалар оуелі мотінді оқып шығады, талдайды, сонан соң кітапты жауып қойып, мэтіннен есте қалғандарын, қалай ұғынса, солай жазады. Грамматикалык тапсырмаларга байланысты көшіру. Создің немесе сойлемнің бір болігі озгеріссіз сол қалпында, екінші бір болігі озгертіліп кошіріледі: қалып қойған жерін ойлап тауып немесе косып, озгертіп жазады: қалып қойған оріптер мен буындарды тауып қосу, создерді тауып қосу немесе сойлемдерді аяқтау, берліген сойлемнің немесе создің түлғасын озгертіп жазу сияқты тапсырмалар орындалады. Кошіру жумыстары тіл дамытумен байланысты, сұрақтарға жауап беру (жазбаша) түрінде де кездеседі. Бул жұмыс балаларды мазмундама мен шығарма жазуға дайындау мақсатында қолданылады. Балалардың орфографияға үйренген біліктері мен дағдыларын байқау максатында диктант жаздырылады. Мунда муғалім мөтіндегі сөйлемдерді немесе жеке сөзерді окиды. Окушылар оны аяғына дейін тыңцап, естерінде үстайды, жазады. Диктантгың бастауыш мектепте жүргізілетін түрлері: 1. Ескерту диктанты. Мүнда мүғалім мөтінді түтас оқып шығады. Балалар жақсылап тыңдап отырады. Сонан кёйін түсініксіз деген сөздердің мағынасы түсіндіріледі. Муғалім орбір сойлемді қайта окып шығады, оқылған сойлемдер балалардың қатысуымен талданады. Сөйлемді жазбас бұрын муғалім балалардың зейініи ондағы қиын создердің жазылуына, отіліп отырған ережеге аударады. Окушылар тиісті дыбыстарды корстетеді, ережесін айтып береді, олардың қателескен жері болса, түзетіледі. Осындай жүмыстардан кейін ғана балалар сойлемді жазуға кіріседі. Егер балалар белсенділік корсетіп, создердін калай жазылуын, талдануын сүрап, создіктен қарайтын болса, онда ескерту диктантының тиімді болғаны. 2. Іріктеу диктанты. Мұның ескерту диктантынан айырмашылығы — балалар мүғалімнің айтқан создерінің барлығын жазып отырмайды, оның ішінен белгілі бір ережеге қажетті создерді немесе соз тіркестерін іріктеп жазады. Диктантгың бүл түрінде уақыт унемделеді, қажетті создер мен сойлемдер көбірек жазылады, ең бастысы оқушылар мотінді аса зейін қоя тыңдап отыруға можбүр болады. 3. Тусіндіру диктанты. Мүнда мотін жазылып болғаннан кейін ғана талданады, қателері түзетіледі. Диктанттың бүл турін жазуға кірісерде қажетті ережелер еске түсіріледі. Мүны ескерту диктантынан бақылау диктантына өткел ретінде жұргізілетін жүмыс деуге де болады. жүктеу/скачать 27,99 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|