Who
Are the key players in the situation?
Causes/contributes to the problem?
Is affected by the problem?
Will be affected by the decisions?
When
Does the problem occur?
Do certain factors come into play?
Can judgments be made?
Are alternatives possible?
Do decisions have to be made?
How
Big is the problem?
Does it affect other issues?
Is it done (procedure, etc.)?
Else could it be done?
Will decisions be evaluated?
Such key questions will greatly be helpful not only in defining the problems but also in encouraging students to
speak and discuss the issues in detail.
Analysing the problem. Analysing any questions or problems partially involves:
different approaches to thinking
the skills of thinking
viewing problem-solving a process
Problem-solving by thinking is often seen as consisting of two main approaches: analytical (logical) thinking and
creative (lateral) thinking. The following figures show the main components of these two approaches.
There is a widely held view that conventional approaches to problem-solving such as logical progression (moving
from one step to another) prevents you from reaching satisfactory solutions, particularly if the potential solution is an
innovative one. For example, it is suggested that where problem analysis is concerned, instead of thinking
(conventionally) ‘what is the problem’ you should be thinking (creatively) ‘what is not the problem’. Creative thinking
is wide-ranging and requires intuition, imagination, the desire to challenge the obvious and the ability to relate the
factors which were previously unrelated.
Абай атындағы ҚазҰПУ-дың Хабаршысы, «Педагогика ғылымдары» сериясы, №2(42), 2014 ж.
102
Formulating and evaluating alternatives. Much of what has been mentioned about creative thinking is closely
connected with formulating alternatives and solutions in relation to case studies. Nevertheless, there are some steps
which may be crucial in this task:
establishing a search strategy for generating new and relevant information
assessing the impact of this information on that already held
considering the ways in which such information can lead to viable alternatives/solutions
identifying feasible alternatives/solutions
Finalizing and presenting. This stage involves thorough checking of each aspect of the case study that is relevant
to the tasks set, especially those, concerning the decisions and the recommendations for their implementation.
Some of the advantages of case studies in comparison with other learning methods are that they help students to
connect theory with real-life situations; learn to think creatively as well as logically, assess the short and long-term
implications of an issue; and generate a range of alternatives. [1]
Түйіндеме
Бұл мақалада студенттердің сөйлеумен қатар жазу және шығармашылық ойлау қабілетін дамытуға көп ықпалын
тигізетін қазіргі заманғы тиімді әдістердің бірі жайлы сөз болады. Бұл әдісті қолдану студенттерді белгілі бір жайды
талдап, оның тиімді және тиімсіз жақтарын қарастырып, өз пікірлерін ұсынуға мүмкіндік береді.
Резюме
Данная статья рассматривает один из современных и эффективных методов обучения иностранным языкам,
который способствует развитию говорения, так же как и письма и творческому мышления. Использование этого
метода (case study – изучение ситуации) на уроках иностранного языка помогает так же развить в наших студентах
способности оценивать определенную ситуацию, анализировать положительные и отрицательные стороны и умения
строить и выдвигать свои предложения.
References
1. Study skills. Maximise your time to pass exams. – John Kennedy. Viva Studymates, 2007.
2. Teaching English. Approaches, methods, and techniques. – N. Krishnaswamy. Macmillan, 2007.
3. The Practice of English Language Teaching – Jeremy Harmer – Longman, 2007.
Абай атындағы ҚазҰПУ-дың Хабаршысы, «Педагогика ғылымдары» сериясы, №2(42), 2014 ж.
103
УДК 371.335:372.878
ВОЗМОЖНОСТИ ИСПОЛЬЗОВАНИЯ НАГЛЯДНЫХ МЕТОДОВ ОБУЧЕНИЯ В ПЕДАГОГИКЕ
МУЗЫКАЛЬНОГО ОБРАЗОВАНИЯ
С.З. Асылбаева – преподавадатель кафедры «Музыкальные дисциплины»
СКГУ им. М.Козыбаева, г.Петропавловск
Аннотация:
Данная статья посвящена проблеме использования наглядных методов обучения в педагогике музыкального
образования. Содержание музыкального образования в последние годы существенно совершенствовалось: вводятся
в занятия музыки новые пласты музыкальной культуры и этот поиск нового содержания объективен, поскольку
способствует созданию у бакалавров представлений о многогранности музыкального искусства. Особое значение
придается проблеме формирования, в частности, совершенствования личности бакалавра, благодаря освоению
индивидом общечеловеческих ценностей. В конечном счете, судьба общества зависит от того, какой культурный
опыт унаследован как в детстве, так и по окончании университета, какие аспекты становятся приоритетными. Есть
основания утверждать, что музыкальная культура играет существенную роль в преемственности поколений.
Ключевые слова: наглядные методы, методы музыкального образования, музыкальная культура.
Музыка как вид искусства открывает человеку возможность познавать мир и в процессе познания
развиваться. Возникновение в нашем сознании естественных, закономерных ассоциаций музыки с самой
жизнью, другими жанрами искусства убеждает нас в огромных возможностях музыкального воспитания,
которое фактически дает человеку ключ к восприятию, постижению образного мира прекрасного. Обладание
таким ключом – это важная предпосылка формирования не только действительно прекрасного во всех
отношениях человека, но, что немаловажно, - формирование вкуса.
Бакалавры могут стать подлинными любителями серьезной музыки, но главное – они должны стать
культурными слушателями, активно и с интересом, воспринимающими настоящую музыку, способными
иметь суждение о воспринимаемой ими музыке и определять свое отношение к услышанному. Если
выпускники вузов слышат высокохудожественную музыку, они накапливают опыт переживания и осознания
ценных в художественном отношении интонаций музыки разных эпох и стилей, у них совершенствуются
основы музыкального вкуса. Приобретая определенные знания о музыке, умения и навыки, бакалавры
приобщаются к музыкальному искусству. Нужно добиться того, чтобы в процессе музыкального воспитания
получение этих знаний, умений и навыков способствовало совершенствованию их предпочтений, интересов,
потребностей, музыкального мышления, воображения, вкусов и в этом особую роль играют наглядные методы
обучения [1].
Содержание музыкального образования в последние годы существенно совершенствовалось: вводятся в
занятия музыки новые пласты музыкальной культуры и этот поиск нового содержания объективен, поскольку
способствует созданию у бакалавров представлений о многогранности музыкального искусства. Особое
значение придается проблеме формирования, в частности, совершенствования личности бакалавра, благодаря
освоению индивидом общечеловеческих ценностей. В конечном счете, судьба общества зависит от того, какой
культурный опыт унаследован как в детстве, так и по окончании университета, какие аспекты становятся
приоритетными. Есть основания утверждать, что музыкальная культура играет существенную роль в
преемственности поколений.
Предпринятый анализ педагогических исследований в области формирования музыкальной культуры у
бакалавров свидетельствует о сложности и неоднозначности, динамичности этого процесса на современном
уровне образования. Как показывает изучение методического опыта – совершенствование содержания
образования остается не адаптированным к практической деятельности, поскольку превалируют
информативно-теоретические методы обучения, когда на наш взгляд необходимы в процессе обучения и
наглядные методы.
Ученые и практики еще до конца не определились в существе вопроса музыкальной педагогики – что
является приоритетным: принципы художественной дидактики, принципы педагогического искусства или
принципы художественной педагогики. При определении образовательной концепции представляется важным
не терминологическое оформление художественно-педагогического процесса по формированию музыкальной
культуры бакалавров. Основополагающим является квинтэссенция художественной дидактики, основанной на
Абай атындағы ҚазҰПУ-дың Хабаршысы, «Педагогика ғылымдары» сериясы, №2(42), 2014 ж.
104
принципах целиком и полностью вытекающих из природы музыкального искусства как концентрированного
выражения методологической и методической мысли.
Особая роль в этом процессе принадлежит преподавателю, который должен быть интересен не только сам
себе, своим коллегам, но, прежде всего, студентам. Без изменения педагогической технологии, без
переориентации ее на развитие студента - усилия большинства преподавателей остаются не востребованными.
Опыт постижения мира передается не только способом научного знания, а всей системой универсалий
культуры. Определенной тенденцией познавательного процесса современная философия образования считает
интеграцию всех способов познания действительности. Именно поэтому формирование музыкальной
культуры студентов посредством наглядных методов играет существенную роль в процессе обучения и
воспитания студентов.
Использование в музыкальном образовании новых педагогических технологий и наглядных методов, в том
числе, по своему значению являются на современном этапе одной из ключевых.
Учитывая, что музыкальная культура это часть всей духовной культуры, отметим следующее важнейшее
положение: становление школьника, совершенствование студента как творца и художника невозможно без
развития способностей, таких как умение адекватно воспринимать, эмоционально реагировать и чувствовать,
понимать и давать верную оценку музыкальным явлениям современности.
Структура понятия «музыкальная культура» достаточно разнообразна, в ней можно отметить множество
компонентов, которые имеют по значимости содержательное наполнение. Компонентами музыкальной
культуры студентов являются обобщенные, выражающие наиболее существенные содержательные аспекты в
музыке. Педагогическая деятельность по формированию и совершенствованию музыкальной культуры
студента-бакалавра становится целенаправленной деятельностью музыкально-эстетического, художественного
образования на основе наглядных методов обучения. Кроме того, компоненты данной системы не являются
абстрактными и независимыми элементами: они составляют общее основание и единый генезис музыкального
искусства, музыкальной культуры студента, выпускника вуза и самого процесса его формирования, а также и
совершенствования.
Отмеченные нами противоречия, где с одной стороны в отечественной и зарубежной педагогике накоплен
богатейший опыт музыкального обучения и воспитания, внедрены новые оптимальные технологии, а с другой
– отсутствуют методики, основанные на принципах сложившихся национальных традиций, и послужили
основанием для разработки и внедрения наглядных методов обучения музыкальной культуре бакалавров.
Анализ соответствующей психолого-педагогической литературы, опыт формирования музыкальной
культуры бакалавров, позволили сделать вывод, что, несмотря на многочисленные разработки различных
аспектов совершенствования музыкальной культуры бакалавров пока еще наглядные методы обучения в
подготовке бакалавра музыкального образования требуют осмысления и конкретизации, что должно стать
основанием для внедрения эффективной методики обучения бакалавров. Критерий выбора методов работы в
контексте специфики музыкального образования зависит от особенностей содержания учебного материала (его
сложности и новизны), конкретных педагогических целей, подготовленности студентов, а также
индивидуальности педагога.
В педагогике музыкального образования метод обучения понимается в широком смысле как совокупность
педагогических способов, направленных на решение задач и освоение содержания музыкального образования.
В узком смысле метод рассматривается как определённые средства, приёмы, предназначенные для приобрете-
ния музыкальных знаний, умений и навыков, развития памяти, мышления, воображения, а также для формиро-
вания опыта эмоционально-ценностного отношения к музыке, художественного вкуса, интереса к искусству и
потребностей общения с ним [2, с. 122].
Под методами музыкального образования («methodos» с греческого как «путь к чему-либо») понимаются
определенные действия педагога и учащихся, направленные на достижение цели музыкального образования
студентов, или способы работы преподавателя и студентов. Это способы взаимосвязанной деятельности
преподавателя и студентов, направленные на решение задач музыкального образования, воспитания и
развития. Методы состоят из более частных приемов, которые их конкретизируют и детализируют.
Наглядность как принцип обучения был впервые сформулирован Я.А. Коменским, а в дальнейшем развит
К.Д. Ушинским и другими педагогами. Учитель может использовать различные средства наглядности:
реальные объекты, их изображения, модели изучаемых объектов и явлений. Знание форм сочетания слова и
средств наглядности, их вариантов и сравнительной эффективности даёт возможность учителю творчески
применять средства наглядности сообразно поставленной дидактической задаче, особенностям учебного
материала и конкретным условиям обучения [3, с. 185].
Абай атындағы ҚазҰПУ-дың Хабаршысы, «Педагогика ғылымдары» сериясы, №2(42), 2014 ж.
105
Ведущие ученые нашей республики К.Б. Жарыкбаев, К.Ж. Кожахметова, Ш.Б. Кульманова, С.К. Калиев,
Ж.Ж. Наурызбай, С.А. Узакбаева и другие показали востребованность знания подрастающим поколением
современных школьников истории, быта, обычаев и традиций, богатого культурного прошлого многих
поколений казахов. Они в своих исследованиях определили направления, позволяющие реализовать идею
воспитания детей в духе прогрессивных традиций, поднимавшуюся в свое время многими выдающимися
просветителями, учеными, деятелями казахского народа. Так учёный-педагог Ш.Б. Кульманова в своей статье
«О методах обучения на уроках музыки в процессе изучения младшими школьниками казахской народной
музыки» пишет, что метод, используемый в процессе обучения, является необходимым «инструментом» в
руках учителя для достижения положительных результатов в работе с учащимися [4, с. 179].
Применяется следующая группа методов, которые классифицируются: по источнику знаний (практический,
наглядный, словесный, работа с книгой, видео метод); по назначению (приобретение знаний, формирование
умений и навыков, применение знаний, творческой деятельности, закрепление приобретенных знаний,
проверка знаний, умений и навыков); по характеру познавательной деятельности (объяснительно-
иллюстративный, репродуктивный, эвристический, исследовательский, игровой); по дидактическим целям
(методы, способствующие первичному усвоению материала, закреплению и совершенствованию
приобретенных знаний).
Все перечисленные выше методы общей педагогики выполняют обучающую роль, развивающую,
воспитывающую, побуждающую и контрольно-коррекционную функции в музыкальном образовании
студентов. Естественно, что общепедагогические методы в музыкальном обучении имеют свою специфику.
Так, например, широко распространенный словесный метод, экономичность и эффективность которого в
педагогической практике были отмечены рядом отечественных ученых (М.Н. Скаткиным, И.Я. Лернером и
др.), в музыкальном обучении понимается не столько как передача необходимой информации, сколько в
качестве образно-психологического настроя, направленного на духовное общение с музыкальным искусством.
То есть для словесного пояснения музыки речь должна быть не бытовой, а образной. Происходит своеобразное
преломление и других общепедагогических методов в музыкальном обучении студентов, которое заключается
в применении наглядного и практического методов, что отражено в самих формулировках: наглядно-слуховой,
наглядно-выразительный и художественно-практический методы. К группе методов, определяемых
спецификой музыкального искусства, известные педагоги-музыканты относили и относят: метод наблюдения
за музыкой (а не обучения ей); метод не навязывать музыку, а убеждать ею; не развлекать, а радовать; метод
импровизации (Б.В. Асафьев); метод сопереживания (Н.А. Ветлугина); методы музыкального обобщения,
забегания вперед и возвращения к пройденному, размышления о музыке, эмоциональной драматургии
(Д.Б. Кабалевский и Э.Б. Абдуллин); метод развития стилеразличения у подростков (Ю.Б. Алиев); метод
музыкального собеседования (Л.А. Безбородова); метод интонационно-стилевого постижения музыки и
моделирования художественно-творческого процесса (Е.Д. Критская и Л.В. Школяр).
Главное не забывать, что в музыкальном обучении важно постижение музыки через интонацию, постиже-
ние музыки музыкой, другими видами искусства, жизнью природы и человека, а не отдельными выразитель-
ными средствами, вырванными из целого.
Все методы музыкального образования направлены на развитие художественного мышления студентов и
адекватны эстетической сущности музыкального искусства, а также целям и задачам музыкального воспита-
ния. На занятиях, как правило, различные методы применяются в совокупности с учетом источника приобрете-
ния знания, видов художественной деятельности студентов, типов урока, а также задач развития художе-
ственно-творческих способностей человека.
Без методов невозможно достичь поставленной цели, реализовать намеченное содержание, наполнить
обучение познавательной деятельностью. Метод-сердцевина учебного процесса, связующее звено между
запроектированной целью и конечным результатом. Его роль в системе «цели – содержание – методы – формы
- средства обучения» является определяющей. Методы всегда связаны с закономерностями общественного
развития и зависят от целей и задач, выдвинутых обществом, а также от содержания образования. Поиск новых
методов, форм и приемов обучения в наше время - явление не только закономерное, но и необходимое.
Таким образом, использование наглядных методов обучения в образовательносм процессе предоставляет
преподавателю большие возможности при проведении урока, делает занятие более увлекательным,
запоминающимся.
Абай атындағы ҚазҰПУ-дың Хабаршысы, «Педагогика ғылымдары» сериясы, №2(42), 2014 ж.
106
Түйіндеме
Ұсынылған мақала музыкалық білім беру педагогикасында оқытудың көрнекілік әдістерін қолдану мәселелеріне
арналған. Музыкалық білімнің барлық әдістері студенттердің көркемдік ойлауын дамытуға, сонымен қатар
музыкалық тәрбиенің мақсаттары мен міндеттеріне бағытталған. Білім беру барысында әдістерсіз қойылған мақсатқа
жету, жобаланған мазмұнын дамыту, танымдық қызметті толықтыру мүмкін емес.
Summary
This article presents questions with uising methods in learning musical teaching education. No methods is not possible to
achieve the set goals to realize the plans of contents, fill the training of cognitive activity.
Список использованной литературы:
1. Коменский Я.А. Избранные педагогические сочинения. Т. 2. – М., 1982.-с. 470.
2. Абдуллин Э. Б. Теория музыкального образования: Учебник для студ. высш. пед. учеб. заведений /
Э.Б. Абдуллин, Е.В. Николаева. - М.: Издательский центр "Академия", 2004. - 336 с.
3. Харламов И.Ф. Педагогика. – М.: Градарики, 2005. – 424 с.
4. Музыкальное образование в Казахстане. Ш.Б. Кульманова. – Алматы, 2006. – С. 179.
УДК 37.036
ҚОЛӨНЕР БҰЙЫМДАРЫН ӨҢДЕУ АРҚЫЛЫ СТУДЕНТТЕРДІҢ ШЫҒАРМАШЫЛЫҚ
ІСКЕРЛІГІН ҚАЛЫПТАСТЫРУ
Р.А. Дарменова, С.У. Жексембаева –
Қазақ мемлекеттік қыздар педагогикалық университеті
Аңдатпа:
Мақалада қолөнер бұйымдары арқылы студенттердің шығармашылығын қалыптастырудың анықтамалары
қарастырылды. Қазіргі таңда студенттердің шығармашылық іскерлігін қалыптастыру, оның ғылыми деңгейін
арттыру, тұтастай алғанда студенттердің жан-жақты танымдық әрекетіне тән дағдыларды қалыптастыру міндеті
жоғарғы оқу орындарында қойылатын талаптардың бірі болып отыр. Мұндағы негізгі мақсат – студенттердің
сабаққа деген танымдылық қызығуын арттырып, өзіндік кәсіби білімін жетілдіру, қоғамдық талапқа сай мамандарды
даярлау. Ал нағыз кәсіби маман болу үшін теориялық және тәжірибелік білімді маман иесі болғаннан кейін емес,
оған дейін өз елегінен өткізіп, кәсіби мамандығы жағынан сұрақ шеңберіне толық жауап беруге тырыстық.
Студенттердің шығармашылық іскерлігі қазақ қолданбалы өнерін пайдаланудағы теориялық білімдер мен
практикалық іскерліктері педагогикалық практика жағдайында жүзеге асатындығын атап көрсеттік.
Тірек сөздер: шығармашылық, қолданбалы өнер, сөздік, көрнекілік.
Бүгінгі күні білім беру мекемелері мен педагогика ғылымы алдында білім берудің философиялық негіз-
деріне, білім жүйесінің стратегиялық бағыттарына, мақсаты мен мазмұнына, оны орындаудың әдіс-тәсілдеріне
деген жаңа көзқарас қалыптасуда. Мұндағы негізгі мақсат – студенттердің сабаққа деген танымдылық қызы-
ғуын арттырып, өзіндік кәсіби білімін жетілдіру, қоғамдық талапқа сай мамандарды даярлау. Ал нағыз кәсіби
маман болу үшін теориялық және тәжірибелік білімді маман иесі болғаннан кейін емес, оған дейін өз елегінен
өткізіп, кәсіби мамандығы жағынан сұрақ шеңберіне толық жауап беруі тиіс. Сонымен қатар болашақ маман –
өз ісінің шебері, жоғары мәдениетті, өз пәнін терең меңгерген, ғылым мен өнердің тиісті салаларынан хабар-
дар, жалпы, әсіресе балалар психологиясының мәселелеріне қанық, оқыту мен тәрбиенің әдістемесін жетік
игерген маман болуы қажет. Жеке адамның шығармашылық қабілетін, суреткерлік қиялын түсіне білу қасиетін
арттыруда проблемалы жағдайлар тудыру, өз бетінше ойлай білу, көркем шығармаға, құбылыстар мен бағыт-
тарға салыстырмалы талдаулар жасай білуге үйрету педагогикалық үрдістің біртұтастылығы мен жүйелілігін
құрайды [1].
Оқыту процесі шығармашылық тұрғыда, тәрбиелік сипатта болу керек, ал жасалған бұйымдардың ұлттық
колориті қанық, көркемдік құндылығы және жасалу сапасы жоғары, функционалды және эстетикалық талап-
тарға сай, қоғамға пайдалы болу қажет. Жас жеткіншектердің білімін жетілдіріп, ақыл-ой санасын дамытуға игі
әсер етумен бірге өнердегі басты мақсаттардың бірі – көңіл-күй мен сезім тереңдігін дамытудағы, яғни
Абай атындағы ҚазҰПУ-дың Хабаршысы, «Педагогика ғылымдары» сериясы, №2(42), 2014 ж.
107
эмоционалды тәжірибені арттырудағы қосқан үлесіне, рухани мәдениетімізді меңгертуге, адамгершілік және
көркемдік тәрбиенің тиімді жолын ашуға табиғи жағдай тудыру.
Қазіргі таңда студенттердің шығармашылық іскерлігін қалыптастыру, оның ғылыми деңгейін арттыру,
тұтастай алғанда студенттердің жан-жақты танымдық әрекетіне тән дағдыларды қалыптастыру міндеті
жоғарғы оқу орындарында қойылатын талаптардың бірі болып отыр. Әлемдік ғылымда табиғатқа, қоғамға
және адам ойының дамуына ғылыми көзқарас бірнеше ондаған ғылымдардың өзара байланысы шеңберінде
білімдер жиынтығы негізінде қалыптасады. Ал, шынайы ғылыми жүйеден туындаған білім барлық өмірлік,
қоғамдық құбылыстарды дұрыс танып білуге мүмкіндік беретін әртүрлі пәндердің қосындысынан құралады.
Арнайы әдебиеттерде берілген «шығармашылық» ұғымына әртүрлі анықтамалар қарастырылады: Мысалы,
С.И. Ожеговтың сөздігінде Шығармашылық – жаңа материалдық және мәдени құндылықтардың өмірге келуі»
деген анықтама берілген, ал энциклопедиялық сөздікте Шығармашылық – пайда болған міндеттерді әлде-
қашан белгілі болған тәсілдермен шешу үшін талап етілетіндердің тысына шығатын жоғары формадағы ойлау.
Ойлау процесінде үстемдік еткенде, шығармашылық елес ретінде көрінеді. Мақсат пен іс-әрекет тәсілінің
компоненті бола тура, ол шеберлік пен инициативаның міндетті шарты ретінде шығармашылық іс-әрекеті
деңгейіне дейін көтереді. Егер шеберлік білім барысында және тәжірибе іс-әрекетінде ашылатын адамның
қабілеттілігі десек, ал іскерлік – ұйымдастыру мәдениетінің елеулі нышаны, қызметтің белгілі бір жеке іс
бабындағы аса маңызды белгісі, ұтымды ұйымдасқан, істің мүддесіне айқын бағдарланған белсенділік. Маман-
ның жеке басының қасиеті, қабілеті, еңбексүйгіштігі, өзінің кәсіптік міндеттеріне іскерлікпен қарауы, еңбек
қызметін тиімді пайдалана білуі, қол астындағы қызметкерлердің қызметін ұйымдастыра білуі, іске жұмыл-
дыра білуі. Мұндай қадір-қасиетке ие адам барлық нәрседен іс үшін пайдалы жақтарды, нышандарды байла-
ныстарды, қатынастарды көре біледі, іс үшін пайдалы нәрсені ала біледі. Іскерлікті іс үшін пайдалы олжаларды
іздеп тауып, ұтымды пайдалану жолындағы белгілі бір психологиялық бағдар ретінде қарауға болады [2].
Білімге кім-кімде қол жеткізе алады. Бірақ меңгерген білімді практикамен байланыстырып, тәжірибеге
енгізу, шеберлікке икемделуге, шебер болуға әркімнің қабілеті әр түрлі болып келеді, бәрі бірдей емес. Деген-
мен, бұған оқытушының ықпалы мол. Бұл болашақ маманнан көп уақытты, ізденісті талап етеді. Ол үшін мұра-
жайларға, көрмелерге жиі барып, шеберлердің шығармашылық туындыларының құпия сыры мен мазмұн-
мағынасына үнемі үңіліп отыру қажет. Қазақ қолданбалы өнері негізінде тәрбие беруде студенттердің
шығармашылық іскерлігін қалыптастыру, алдағы уақыттағы басты міндеттердің бірі десек болады.
Студенттердің шығармашылық іскерлігі қазақ қолданбалы өнерін пайдаланудағы теориялық білімдер мен
практикалық іскерліктері педагогикалық практика жағдайында жүзеге асады. Қазақ қолданбалы өнері негізінде
болашақ мұғалімдердің шығармашылық іскерлігін қалыптастыру үшін мынандай шарттарды ескеруіміз керек:
– Болашақ мұғалімдердің қазақ қолданбалы өнерінің маңызын шығармашылық оймен түсінуі.
– Болашақ мұғалімдердің қазақ қолданбалы өнері негізінде білімдер мен іскерліктерді жетік меңгеруі.
– Тәжірибелі оқытушылардың қазақ қолданбалы өнерін оқыту әдістемесінде қолданған әдістерін
студенттердің қолдана білуі т.б.[3].
Қазақ халқының қол өнері түрлерін меңгерту процесінде студенттердің шығармашылық іскерліктерін
қалыптастыру мақсатында әртүрлі әдіс-тәсілдерді (сөздік, көрнекілік, практикалық, салыстыру, теңестіру,
ақпараттық, эвристикалық, қорытындылау, іздестіру және т.б.) пайдалануымыз қажет. Осы көркем сәндік-
қолданбалы өнер сабағында ғана студенттер сәндік қолданбалы өнердің тарихи және теориялық даму үрдісі
жөнінде тереңірек білім алып, көркем шығарманы талдауға және ол туралы өз пікірін сауатты жеткізе білуге
үйренеді. Кәсіби оқыту педагогының кәсіби іскерлігінің мазмұны оның еңбегінің педагогикалық және
инженерлік интегралмен анықталады.
Оқу-тәрбие процесінде студенттерді көркем өнерге тәрбиелеп оқытуда олардың шығармашылық іскерлігін
қалыптастырып, адамзат қоғамында бұрын соңды жасалған мәдени мұраны жүйелі меңгеру және оны игеру
жолдары, сәндік қолданбалы қолөнер бұйымдарын өңдеуде студенттердің шығармашылық қабілетін, іскерлігін
жетілдіру жолдары қарастырылады. Шығармашылық еңбек бірнеше кезеңдерге бөлінеді:
– Ұйымдастыру шаралары. Тақырып бекіту, жұмыс орнын белгілеу, т.б.
– Ғылыми-зерттеу жұмыстарын жүргізу, еңбекті ғылыми негізінде ұйымдастыру, қолданбалы қолөнер
туындыларының шығу тарихы мен жасалу технологиясын зерттеу.
Қолданбалы қолөнерге үйретуде студенттің шығармашылық қабілеттерін жетілдіруде төмендегі міндеттер
орындалуы керек:
– көркемдеп сәндеуді тәжірибе жүзінде меңгерту;
Абай атындағы ҚазҰПУ-дың Хабаршысы, «Педагогика ғылымдары» сериясы, №2(42), 2014 ж.
108
– сәндеу әдістерін зерттей отырып, оқу-тәрбие үрдісінде оларды тиімді пайдалану;
– қолданбалы қолөнер бұйымдарын сәндеуді оқытудың әдістемесін құру;
– студенттердің ұлттық тәлім-тәрбие беру арқылы ұлттық санасын қалыптастыру;
– ұлттық нақышта сәндеудің тәрбиелік маңыздылығын айқындау;
– қазақ қолөнер түрлерін қолдану арқылы ата мұраны қалыптастыру, мәдени дамуымызға үлес қосу;
– ұлттық өнертануға баулу, педагогикалық ізденіспен еңбек ету;
– шығармашылық еңбегін жүйелеу мен оны белсенді түрде тұрақты жүргізу;
– жұмыс барысында әдістемелік ғылыми іс-шаралар ұйымдастырып есеп беру;
шығармашылық еңбекке талдау жасау, дайындаған туындыларын көрме арқылы көрсету.
Студенттердің шығармашылықтарын көрсете білуіне және оны жетілдіре меңгеруіне бағыт береміз. Ол
үшін оқытушылар студенттерге табиғи нышандарының оянуына, оның ақиқатқа айналуына көмектесуі қажет.
Студенттердің шығармашылығын оны шыңдайтын және ойы оқшау азамат етуге ықпалы мол әдістер жүйесі
деп таныған жөн. Студенттерді оқыту үрдісінде ғылым мен еңбекті өнермен ұштастырып, олардың ой-өрісін
жан-жақты дамыта отырып, тиянақты ғылыми негізінде білім беру [4].
Студенттер өздеріне үлкен рухани азық алып, шыңдалып, одан әрі дамытуға күш-қуат алады. Туындысын
дүниеге әкелген соң, оның екінші қабілеті өзінен-өзі ашылады. Ол қабілет – шабыт. Көптеген өнер туынды-
лары осы шабыт үстінде дүниеге келеді.
Өнер – мәдениет айнасы. Олай болса, мәдениетімізді әлемдік деңгейге көтеру үшін көркем өнердегі ұлттық
бейнемізді анықтап, жалпы адамзаттық игіліктерді меңгеруіміз қажет. Сонда ғана ұлттық мәдениеттің гүлденуі
ұрпақтан ұрпаққа жалғасады. Қолөнерді дамыта отырып, жер-жерде халық шеберлерінің өнегелі істерін жас
ұрпаққа насихаттау, қолөнер бұйымдарының сапасын арттыра беру құрметті де игілікті іс болмақ.
Достарыңызбен бөлісу: |