Хабаршысы, «Көптілді білім беруж әне шетел тілдері филологиясы» сериясы, №4(8), 2014 ж. Шетел тілінде білім беру иноязычное образование foreign language education

Абай атындагы ҚазҮПУ-нің Хабаршысы,  «Көптілді білім беру жэне иіетел тілдері фшологиясы» сериясы, № 4(8),  2014 ж.

С истем а  образован ия  Р есп уб л и ки   К азахстан  переж и вает  стад и ю   полосы   реф орм .  О стаю тся  нереш ен­

ны е  проблем ы .  К  таки м   проблем ам   м ож но  отнести  духовн о-н равствен н ое  восп и тан и е  подрастаю щ его 

поколения.  П остан овка  этой   проблем ы   связан а  со  см еной  и д еологи чески х  ори ен тац и й ,  в  появлении 

духовного  вакуум а  (п рон и кн овен и е  в  н ац иональную   культуру  культа  наси ли я,  эгоизм а,  об м ан а,  западной 

коммерческой культуры   и т.д.).

С ф орм ировать  н еоб ходи м ы е  ресурсы   д ля  осознан ного  вы б ора  п роф есси и   м ож но  п осредством   д ухов­

но-  нравственного восп и тан и я, являю щ егося одним   из путей сам осоверш ен ствован и я ли чн ости .

В  Республике  К азахстан   р азр аб о тан а  «К онцепция  воспитания  в  си стем е  неп реры вн ого  образован ия», 

где  и  определяю тся  н ауч н о-теорети ч ески е  и  м етодические  подходы   к  реш ен ию   проблем ы   д уховно­

нравственного  воспи тани я  подрастаю щ его  поколен ия;  обобщ ается  и сторический  опы т  и  анализируется 

соврем енная  ж и зн ь  об щ ества,  п одсказаны   пути  и  способы   воссоздан и я  в  новы х  ф орм ах  д уховно­

нравственного воспи тани я  н ового поколен и я казахстан ц ев (1).

В  свою  очередь б ольш и н ство об разовательн ы х учреж ден ий сегодн я  и м еет м н ож ество п роблем  в сф ере 

воспитательной  работы ,  эти  проблем ы  такж е напрям ую  связаны   с м етодам и  преп одаван и я то го   или иного 

предм ета.

Н аиболее  м ощ ное  вли ян и е  н а  человека оказы вает  м икросреда.  Н о  сей час  д аж е  на уровн е  сем ьи  среда 

б ы вает неоднородной,  не  говоря  о ш коле, ул и ц е, работе и т.д .  С туден т,  п оп адая  из одн ой  среды   в другую , 

с  различны м и  п си хологи чески м и ,  нравственны м и,  д уховны м и  и  культурны м и  устан овкам и   вы нуж ден 

каж ды й  раз  адап ти роваться  и  адекватн о  регули ровать  свое  п овед ен и е  в  со о тветстви и   с  требовани ям и 

среды ,  иначе  возн и каю т  кон ф ли ктн ы е  ситуации .  П оявляю тся  ком п лексы ,  ведущ ие  к  употреблению  

наркотиков  и  алкоголя,  вы зван н ы м и   ж елани ем   забы ться,  расслаб и ться,  не  сп особ н остью   адап ти роваться 

и, в конечном  счете,  к суи ц и дам  (2).

С егодня  на  новом   этап е  разви ти я  соц и ум а  возн и кает н еобходи м ость  в теорети ч еском   и  м етодологиче­

ском   переосм ы слении  д у х о вн о -н р авствен н о го   воспитания.  В се  это   связан о  с  изм ен ен ием   м енталитета 

общ ества  и  л и ч н ости ,  и зм ен ен и ем   ц ен ностн ы х  ориен таци й  у  п од растаю щ его  поколен ия.  П роявления 

вы сокой  н равственности,  как  сострад ан и е,  соучастие,  соп ереж и ван и е,  уваж ен и е  к  други м   и  сам ом у  себе, 

к сож алению ,  не зам етн о п отер ял и  свою  важ н ость.  В озн и кает н еоб ходи м ость восп и тан и я тако й  личности, 

которая способна не то лько  п отреб лять,  но и сози д ать (3).

С оврем енны й К азахстан  н аход и тся н а том  этапе разви ти я, когд а он а стан ови тся  полноп равны м  членом  

м ирового  сообщ ества.  Д л я  то го ,  что  бы   стать  полноправны м и  участн и кам и   об щ ем и рового  культурного 

процесса,  наш ем у  б удущ ем у  поколен ию   необходим о  усвои ть  т е   д у ховн о-н равствен н ы е  ценности, 

которы е  бы ли  н акоплены   человеч еством   в  течен и е  веков.  В ступая  в  общ еч еловеч еское  культурное 

пространство,  м олоды е  лю д и   д олж н ы   владеть  различны м и  средствам и   м еж н ац и он альн ого  общ ения. 

Т аким   образом ,  мы  при ходи м   к  вы воду,  что  знан ие  хотя  бы   од н ого  и н остран н ого  язы ка  необходи м о  для 

наш их студентов.

Я зы к  -   зеркало  культуры .  П роц есс  обучени я  студентов  иностранн ы м   язы кам   сод ерж и т  уникальны й 

педагогический  п отенц иал  духовн о-н равствен н ого,  и д ей н о-п оли ти ческого,  эстети ч еско го ,  трудового 

воспитания  подрастаю щ его поколен и я.

Е сли  прибегнуть  к  опы ту  вы даю щ и хся  м ы слителей  педагогов,  то   все  о тд аю т  первостепенн ое  зн ач е­

нию  духовности  через  культуру сво его  и чуж ого язы ка.  «Я зы к - это  явлен и е д уховн ой  культуры   человече­

ства, одна из  ф орм   об щ ествен н ого созн ан и я»  -  вы делила один  из  при знаков язы ка  Н .Б.  М ечковская.  О дин 

из  образован нейш их  п ед агогов  сво его   врем ени  В .  А .  С ухом линский  писал:  «Я зы к  -  д уховн ое  богатство 

народа»,  «С колько я зн аю  язы ков,  столько я - человек».

С егодня  государствен н ы й   стан д ар т  общ его  образован ия  пред ъявляет д о стато ч н о   вы соки е  требовани я 

к  образовательны м   учреж ден и ям .  В се  эти  требовани я  об ъеденн ы е  еди ной  целью :  вы п ускн и к  -  личность, 

им ею щ ая  не только зн ан и я,  но и ум ен и е их прави льн о при м ен ять (4).

Т аким   образом ,  и сходя  из  всего  вы ш е  сказан н ого,  мы  определи ли   следую щ и е  при нци пы   работы   на 

у роках английского язы ка, которы е сп особствую т, при общ ению  студен тов к духовн ы м  ценностям :

•  вы работка сти ля и м анеры   поведения  пед агога с учетом  и н ди ви дуальн ы х особ ен н остей  студентов;

•  естественное, н еп ри н уж ден н ое  погруж ен ие студен та в  культурны й 

м ир 

стран ы  

изучаем ого 

язы ка, с исп ользован ием  И К Т  техн ологи й .

•  обучение студен тов ан али зу п оступаю щ ей ин ф орм ации, по средством  ее п рак ти ческого прим енения.

К ак мы  все знаем ,  почти  во всех  У М К  по англий ском у язы ку м атериал д ел и тся  на тем ати ч ески е блоки,

поэтом у  для  повы ш ения  м о ти вац и и   и  уровн я  общ его  кругозора  студен тов  м ож но  разработать  уроки  с 

использованием   И К Т   техн ологи й :  презен таци и,  видео  м атери алы ,  онлайн  игры   и  тесты ,  проекты   по

------------------ -------------------------------------------------------------------------------- --------------------------- -------------------------------------------- 

85

 

------------------------------------------------------------------ --------------------- ----- ------------------------------------------------------------------------------

Вестник КазНПУ им.  Абая,  серия «Полиязычное образование  и иностранная филология», № 4(8),  2014 г.

перепи ске, а  такж е в кон це  каж дого ц и кла студенты   м огут составлять  проекты ,  м атериал  для  которы х они 

находили сам и.

К  прим еру,  п ри   и зучени и  ц и кл а  о  трад и ц и ях  и  обы чаях  В еликобритани и  мы  изучаем   не  только 

культурны е  тради ц и и   и  об ы чаи ,  но  сп особы   общ ени я  носи телей   язы ка.  Н а  вводном   уроке  в  это т  цикл 

м ож но орган и зовать п росм отр ф ильм а н а язы ке о тради ц и ях и об ы чаях стран ы  и зучаем ого язы ка,  просм о­

треть  новы й лекси ч ески й   м атери ал. С ледую щ и й  у рок  посвящ ен  закреп лен ию  лекси ки   и  нового  инф орм а­

ци онного  м атери ала.  Н а  п оследую щ их  уроках  берутся  н аи более  известны е тради ц и и   и  обы чаи  страны .  А 

д атее  м ож но рассм отреть тради ц и и   и  обы чаи  своей   страны   в  сравнени и с ан гли й ски м и ,  вы дели ть  особен­

ности,  ф акты   которы е  н равятся  или  не  нравятся  учащ им ся.  Затем   сделать  сравн ен и е  тради ц и й   и  своей 

стран ы ,  стран ы   и зучаем ого  язы ка  и  своей   м алой  родины "  Д ля  подачи  этого  м атери ала  мы  использовали 

интервью  зн ам ен и тостей ,  которы е ин тересн ы  студентам ,  об их лю бим ы х  п раздни ках,  обы чаях и тради ц и ­

ях н а  язы ке.  С ледую щ им   ш агом  д ля  студен тов  стан ови тся  н ап и сан и е  письм а  или  видео  послани я  своем у 

кум иру о трад и ц и ях и  об ы чаях своей   м алой родины .  Т аки е задан и я  не то лько   повы ш аю т ин терес  к изуча­

ем ом у предм ету,  но и п о звол яю т студен там   н а практи ке исп ользовать язы к.

П роцесс  воспри ятия  и н оязы чной  культуры   и д ет через об огащ ение  внутренн его  опы та студен та,  путем  

ф орм ирования у  н его  п озн авател ьн ы х и  ком м ун икативн ы х навы ков.  С редствам и  поликультурн ого  воспи­

тания  студентов  м огут  б ы ть  об учаю щ ие  игры ,  занятия  по  стран оведени ю .  И м енно  так  изучени е  язы ка 

оказы вается  нап олн енны м   д ля  студ ен тов  ж ивы м   содерж анием ,  оказы вается  для  ни х  все  более  необходи ­

м ы м , ф орм и рует навы ки сп он тан н ого общ ени я, у ч и т их п он им анию  д руги х культур.

И з  всего  вы ш есказан н ого  м ож но  сделать  вы вод,  что  с  и сп ользован ием   И К Т  техн ологи й   на  уроках 

и н остранн ого  язы ка,  п рои сходи т  не  только  повы ш ение  м отивации  изучения  англий ского  язы ка,  но  и 

успеш ное  п огруж ен ие  студен тов  в  соц и окультурн ы й   м ир  стран ы   и зучаем ого  язы ка.  В оспи тательны й 

потенциал  эти х  при ем ов  и  м етодов  обучени я  позволяет  ф орм ировать  у  студен тов  личн остн о-зн ачи м ое 

отнош ен ие к нравственны м   и д ух о вн ы х  явлениям ,  обеспечиваю щ им   личн остн ое  постиж ен ие  вы рабаты ва­

ем ы х .общ еством   д у ховн о-н равствен н ы х  цен ностей ,  идей,  принципов,  идеалов.  В  п роц ессе  изучения 

англий ского  студенты   не  только  у сваи ваю т  м атери ал,  но  и  учатся  п ередавать  ин ф орм ацию   так,  как  того 

требует этикет.

1 Концепция воспитания в системе непрерывного образования Республики Казахстан.  - Астана,  16 ноября 2009.

2 Агапов В. С. Проблемы формирования и развития личности в психологии и педагогике.  - М., 2001.  - С.  31-35.

3  Айрапетова  В.В.  НО.  Лосский  о морали  и  духовно-нравственном развитии личности.  -  Пятигорск:  ПГЛУ, 

2001

.

4  Аллагулов  А.М.  Проблема  нравственного  воспитания  личности  школьника  в  современных  образовательных 

учреждениях:  (В контексте  идей В.А.  Сухомлинского)

  / /  

Теория  и практика высшего профессионального образова­

ния: содержание,  технологии, качество.  - Оренбург: Изд-во ОГПУ.  - 2003.  - 4.7.

Түйін

М акала  атак беру,  гылыми  теориялы к жэне  метозикалық тіл  табуларга  мәселенің шешіміне  рухани адамды к тэр- 

биенің дамуы.Қазіргі  қоғамның өмірінің көрсетіп отыруы  -  жол  және  казакстандыктардың жаңа ұрпагыны ң тәрбие- 

сінің  қайта  жасау  әдіс-айлары  талданады.  М әселелер  батылымен  шешіліп  руханиятгың  бағдарлауларының  ұрпақка 

рухани ұлтты к мәденитіне айла-кулыктың батысщыл коммерциялық мэдениеттің өзімш ілдігінің пайдасыздығы.

М икроорта  -   күшті  эсер  етуші  болып  табылады.  Ж астар  бір  ортадан  екінші  ортага  әр  түрлі  психологиялык, 

рухани  жэне  мэдени ұстанымдармен тап  болады.  Есірткі  және  ішімдік  қолдану  эр  түрлі  ж ағдайларда ұмытуға деген 

кұштарлык  босансу,  суицидке  алып  келетін  кемшіліктер  болып  табылады.  Тек  кана  колданатын  емес  және  жасай 

алатын  тұлғаны  тәрбиелеу  қажеттілік  тудырады.  Ж астарды  полимәдени  түрғыда  тәрбиелейтін  кұрал,  үйрететін 

ойындармен елтану жаттығулары болады.

Түйін 

сөздер: 

Ғылыми, теориялык, шешім, ұрпак,  сұрақ, рухани, ғибадат, зорлык,  жалган, орнату, өзін-өзі өлтіру, 

жок,  калау,  жасау,  қажеттілік, ұмыту

Sum m ary

This  article  is  devoted  to  the  scientific-theoretical  and  methodical  views  in  the  decision  o f  problem   spiritual  -   moral 

teaching o f generation.  M odem   life o f society,  ways and methods o f  teaching Kazakh youth generation are analized this  item. 

Problems  are  connected  with  the  changing  o f  ideological  orientations  in  the  formation  o f  spiritual  vacuum  entering  to  the 

national culture cult o f  violence, egoism,  illusion, east commercial culture.

The  great  influence  is  microsphere.  Youth  changes  from  one  position  to  another  with  the different  psychological,  moral, 

Spiritual  and cultural installations.  Com plexes,  leading o f  using drugs and  alcohol,  wishing to forget, to relax  not to adapt are 

as  a  result  o f  suicid.  That's  why  the  necessary  o f   teaching  such  a  person  is  not  only  to  consum e  but  to  create.  Ways  o f 

polycultural teaching o f generation are role -  plays,  lessons on country studies.

Key  w ords: 

Scientific,  theoretical,  decision,  generation,  item,  spiritual,  cult,violence,  illusion,  moral,  suicid,  position,  to 

wish,  to create, necessary, 

to 

forget

---------------------------------- ------------------------------------------------------------------- -- -------------------------- -------------------- -----------------

86

 

---------------------------------------------------- ----------------------------------------------------------------- --------------- --------------------------------------------

Абай атындагы Қаз¥ПУ-нің Хабариіысы,  «Көптілді білім беру жэне шетел тілдері филологиясы» сериясы, № 4(8),  2014 ж.

ӘОК 371:351.851

К Р Е Д И Т О К  О Қ Ы ТУ  Ж Ү Й ЕС Ш Д Е С ТУ Д ЕН ТТЕРД Щ  К Ә С ІБИ  Қ Ұ ЗЫ РЕТО Л П С ТЕРШ

Қ А ЛЫ П ТА СТЫ РУ

Л .М . И ск ак о в а 

-А бай атындагы ҚазҮПУ, Арнайы мацсаттагы шетел тілдері

кафедрасы оқытушысы, магистр

Қазіргі  уақытта  Қазақстан  Республикасыны ң  әлеуметтік-саяси,  экономикалык  реформалы  өркениетті  елдердің 

қатарына қосылуы жолы нда біздің заманымы здың ең  маңызды мәселесі  білім беру саласын артгыру, сондай-ақ білім 

беру  қызметінің негізгі міндеті жогары  мэдени, терең патриоттық жас ұрпақты  интеллекіуалды  жэне рухани дамыту 

болып табылады.

Өмір  бойы  окудыңХХІ  тұж ырымдамасында өздерінің таланттарын  жэне  олардың толық ш ы ғармаш ылы қ әлеуе- 

тін  көрсету  үшін,  жоғары  м ектепте  барлык  мүмкіндік  берілген  деп  болжайды.  Бұл  мәселені  шешу  үш ін  білім  беру 

үдерісін  ұйымдастырудастуде  нттердің  кәсіби  қүзыретгілігін  дамыту  және  қалыптастыру  мақсатында  кредиттік 

окьпу технологиясы бойы нш а белсенді және интерактивті эдістер мен техникаларды  пайдалану үлкен рөл аткарады.

Тірек сөздер: 

кредитгік оқыту, білім парадигмасы, заманауи білім беру жүйесі,  кәсіби мамандар,  кредит, кредит- 

тік жүйе, Декларация, қүзыретгілік,  кэсіби қүзыреттілік, білім беру парадигмалары

А д ам зат қоғам ы ньщ  б ү гін гі д ам у  карқы ны  д үние ж үзін де ө зар а б ағы н ы ш ты лы қ пен ө зар а әсерлесум ен 

сип атгалады .  С он д ай -ақ,  б ілім   б ер у д ің   ұ л тты қ  д ең гей дегі  б асты   м ақсаты   -   Қ азақстан  Р еспубликасы ны ң 

элеум етгік  ж эн е  экон ом и калы к  өм ірін е  белсен ді  ат  салы суға  д ай ы н   қүзы ретгі  тұ лған ы н   қалы птасуы н 

қам там асы з  ету  болы п табы л ады .  X X I  ғасы рда  эл ем дік  өркен и ет  төрін ен   оры н  алуы   үш ін ,  Қ азақстан н ы ң  

ж ан -ж ақгы  дам уы н ы ң  б ір д ен -б ір  ж олы  ғьш ы м ды  эр  қы ры н ан м ең геру қаж ет б олы п оты рған ы  б елгілі.

Е лбасы   Н .Э .  Н азарбаев  «Қ азақстан-2050»  С тратегиясы   қалы п тасқан   м ем лекеттің  ж аң а саяси   бағы ты » 

атты   Ж олдауы нда  « Б іл ім   ж эн е  кәсіб и   м аш ы қ  -  зам ан ауи   б ілім   б еру  ж үй есін ің ,  кадр  д аярлау  м ен  қайта 

даярлауды ң  н егізгі  б ағд ары .  Б әсекеге  қаб іл еггі  д ам ы ған   м ем елекет  б олу  уш ін  б із  сауатты лы ғы   ж оғары  

елге  айналуы м ы з  керек.  Б ар л ы қ ж еткін ш ек  ұрп акты ц   ф ун кц и он алд ы қ  сауатты лы ғы н а  д а   зор  көңіл  бөлу 

қаж ет»,  - д еп  атап  к ө р сетгі  [1].

Е лім ізде  ж оғары   б ілім   ж ү й есін   дам ы ту  талап тары н а  сай   студен ттерге  тер ең   б іл ім   ж ән е  тәрби е  беру, 

оларды   ж ан -ж акгы  д ам ь п у   б ү гін гі  күн н ің   басты   м әселесі.  Б ілім   ж эн е тәрби е  беру -   бұл  қоғам   м үш елері- 

нің  адам герш ілік,  и н тел л екгу ал д ы қ м эдени дам уы н ы ң  ж оғары   д ең гей ін   ж эн е  кэсіб и  б іл ік тіл ігін   қам там а- 

сы з ететін  үзд іксіз үд еріс.

Б ілім  б еру ж үй есін д егі ж аң а б ілім   парадигм асы  б іл ім , б ілік , д ағд ы  ж и ы н гы ғы н  то л ы қ  м ең герген , қоғам  

өм іріне  б елсене  арал асаты н ,  ш ы гарм аш ы лы қпен  ойлайты н,  ө зін -ө зі  көрсете  алаты н ,  ө зд ігін ен   ақп аратгы  

іздеп,  талдай ты н   ж эн е  оны   дам ьггуға  қаб іл етгі,  кәсіб и   қүзы ретті  ж еке  тұлған ы   қалы птасты руға 

б ағьп талған .

Ж оғары   оқу  оры ндары ндагы   б ілім   беру  мен  тәрби е  ж ұм ы стары н ы ң  тал ап қа сай   ж етіл д ір іл у і  студент- 

тердің   болаш ақ  кәсіб и   кұзы ретгі  м ам ан  болы п  қалы п тасуы н а  зор  ы қпал  етед і.  О сы   тү р ғы д а  респ убли ка- 

м ы зды ң ж оғары  б ілім  б еру ж ү й есі кәсіби  м ам андар д аярлауд а оқы туд ы ң  кр ед и тгік ж үй есін е көш уді қолга 

алды .

С ебебі,  бүгін де  хал ы қаралы қ ж оғары   б ілім   беру тәж ір и б есін   ескерм ей ,  қазіргі  зам ан ға сай   б ілім   ал у га 

қол ж еткізу м үм кін ем ес.

А лғаш   рет  кред и ттік-сағатты қ  ж үй е  А Қ Ш -та  п ай д а  болы п  дам ы ды .  «К ред и ттік-сағатты қ»  ұғы м ы н 

1869 ж ы лы   Г арвард у н и вер си тетін ің  П рези д ен ті,  атақты   ам ери калы қ б ілім   б еру қы зм еткері Ч арльз  Э лиот 

ен гізд і.  Н әтиж есінде  1870-1880  ж ы лдары   кред и т-сагаттар  арқы лы   өлш еуге  б олаты н   п ән д ерд ің   көлем ін 

ш еш етін  ж үй е  ен гізілген   ед і.  1892  ж ы лы   «кредиттік-сағатгьщ »  ж үй е  д ам уы н ы ң   екін ш і  кезең і  басталды . 

А Қ Ш   ұлтты қ б ілім   беру  ком и теті  «колледж -м ектеп»  құры лы м ы н  ж етіл д іру  м ақсаты н д а,  о рта  м ектептер- 

д е о қ ьп у  багдарлам асы н  стан дарттауд а «кредит» ұгы м ы н т ек  коллед ж д ерд е ған а ем ес,  м ектептерге,  б ілім  

беруд ің   м агистрлік  ж эн е  д окто р л ы қ  дең гей лерін е  б ак ал аврлы қ  б ағд арл ам ан ы ң   м азм ұны н  бағалау  үш ін 

кред и тгік ж үй ені ен гізд і  [2].

1999 ж ы лы   19  м аусы м да И тали ян ы ң  Б олон қал асы н д а 29 Е уроп а ел д ер ін ің  ө кілд ері  қаты суы м ен өткен 

б асқосуда  Б олон  Д екларац и ясы   қабы лданган  еді.  Б үл  Д екларац и яд а  Е уроп ад а  ж оғары   б ілім   беру  ж үй есі 

бойы нш а  реф орм алы қ  б астам алард ы ң   накты   м ақсаттары   айқы ндалды .  Д екл арац и яга  сэй к ес  болаш ақта 

Е уропада ортақ ж оғары  б ілім   беру ж үй есін  құру б елгіл ен д і.  О сы лайш а Б олон ү д ер ісі б асталды . Қ азақстан 

Республикасы  Б олон ү д ер ісін е 2010 ж ы лды ң науры з ай ы н да қосы лды .

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------  

87

 

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Вестник КазНПУ им.  Абая,  серия  «Полиязычное  образование  и иностранная фиястогия», № 4(8),  2014 г.

Болон  Д екларац и ясы н а  б ұ ған   д ей ін   біртүтас  Е уропада  ж оғары   білім   беру  м әселесін   ш еш у  бойы нш а 

қабы лданған  б іркатар  құ ж атгар   н егіз  болды .  А тап  айтаты н  болсақ,  олар:  1988  ж ы лы   басқа  Болон 

Д екларациясы   -  У н и вер си тетгер   ¥ л ы   Х артиясы   ж әне  1998  ж ы лғы   25  м ам ы рда  қабы лданған  С орбон 

Д екларациясы   [3].

Қ азақстанн ы ң  ж оғары   б ілім   б еру  ж үй есін е  Е уропалы қ  кред и ттік  ж үй е  (E S T S )  ен гізілд і.  Е уропалы к 

креди тгік  ж үй е  б ойы нш а  Ф ран ц и я,  Г ерм ания,  И спания,  И талия,  Ұ лы бри тан ия  ж эн е  т.б .  елдерд е  білім  

беріледі  [4].

«Қ ұзы ретгілік»  үғы м ы   б ү гін гі  күн і  о қ ь п у   үд ерісін де  білім д і  колдануды ң  ақы ргы   нэти ж есі  ретінде 

қарасты ры луда.  О қы ту  ү д ер ісін д е  «кұзы реттиіік»  ұғы м ы   студен тгердің   б ілім і  м ен  тэж іри бесін ,  дагды ла- 

ры  м ен  б іліктерін   б елгілі  б ір   м әселен і  ш еш уде  колдануы .  О қьп у  үд ерісін дегі  құзы реттіл іктерге  ғалы м дар 

эртүрлі аны қтам алар берген .

С оңғы   ж ы лдары   б ілім   б еруд і  м одерн изаци ялауды ң басты   идеялары н ы ң  б ірі -   адам н ы ң   қүзы реттш ігін 

қалы птасты ру  болы п  оты р.  О сы ған  орай  ж аң а  зам ан  түлғасы ны ң  қалы птасуы   мен  оған  б ілім   беруде 

қүзы реттілік түрғы дан   қарау м әселелерін е,  сондай-ақ,  оқуш ы ларды ң қ ү зы р етгіл іктер ін   қалы птасты ру  мен 

болаш ақ  м ам андарды ң  кәсіб и   қүзы ретгіл іктерін   дам ы ту  м эселелерін е  ереулі  көңіл  бөліп ,  ж ан-ж акты  

зерттей білген отан ды қ ғалы м д ары м ы зды ң  ецбектерін  ерекш е атап өтуге болады .

М .А .  А бсатова  өз  ең б егін д е ж оғары   сы ны п  оқуш ы лары ны ң  көп м әден и еттілік  қ ұ зір еггіл ігін   қалы птас- 

ты руды ң  теори ял ы қ -әд існ ам алы қ  н егізін   ұсы н а  оты ры п,  Қ Р  м ектеп терін д е  м эд ен и еттік  қүзір етгіл ікті 

қапы птасты руды ң түж ы ры м дам асы н  дай ы ндаган .

О танды қ  ғалы м дары м ы з  Е .А .  Л об ы н ц ева,  В .В .  Г о тган г  мен  Г .К .  Қ ал таева  кэсіб и -ақ п ар атгы қ  құзірет- 

тіліктің  н егізгі тү сін іктем есін  то лы қ ты р а оты ры п,  он ы ң  өлш ем дері  м ен д ең гей л ері  ан ы қгаған .  С ондай-ақ, 

кәсіби  ақп аратты қ  қү зір етгіл ікті  қалы п тасты руды ң   педагоги калы қ  ж ү й есін   қүрасты ры п,  техн и калы қ 

кэсіби  білім   беруде  м ам ан д ы кты ң   кэсіб и   қүзіретгілігін   дам ы ту  м азм ұны ны ң  құры лы м ды қ  м оделін 

ж асаған.  Ө з  зертгеу  ж үм ы сы н д а  Н .Н .  Ж ақсы баева  колледж   оқы туш ы лары н ы ң  ақп аратты қ  қүзірсттілігі 

үғы м ы ны ң  аны ктам асы н  н ақгы лай   оты ры п,  ақп аратты қ  қү зіреттілікті  қалы п тасты руд ы ң   д ең гейлерін 

аны қгаган.  О лар:  алгаш қы ,  к әсіб и -әд істем ел ік, кэсіби -ж үй елілік, кэсіби -ш ы ғарм аш ы лы қ, т.б .

Л .М .  М итина  « қүзы ретгілік»  үғы м ы н а  «білім ,  дағды ,  б ілік ,  соны м ен  қатар  практи кад а,  тілд есім де, 

ж еке түлган ы ң  өзін -өзі дам ьггуда қолд ан аты н  тәсілд ері» д еген  ан ы қтам а б еред і  [5].

Г .Ж .  Н иязова  зер тгеу   ж ұм ы сы ң д а  «қүзы ретгілік»  үгы м ы на  «Б ілім   беру  құзы рлары   -  бүл  студенттің 

м ағы налы қ  бағдарлары ,  б іл ім д ер і,  б ілік тілік тер і  мен  түлғалы қ  ж эне  әл еу м еттік  іс-эрекетін   ж үзеге 

асы руы на  қаж етті  нақгы   ан ы қталған   о б ъ екгіл ер  ш ең берін е  каты сты   тәж ір и б ел ер ін ің   ж и ы нты ғы »деп,- 

аны ктам а береді  [6].

К эсіби  құзы ретгілік  ең   алды м ен   сту д ен тгің   ақп аратты   сауатты лы ғы   м ен  кез-к елген   м эселен і  дүры с 

ш еш е  білу  қаси етінен  к ө р ін іс  табад ы .  С туден т қоғам  талаб ы н а  сай   өзін -ө зі  ү зд іксіз  ж етіл д іріп   оты раты н, 

кәсіби  б ілім ді,  ж аң а  техн ол оги ялард ы   м еңгерген,  ортам ен  қары м -қаты н асқа  тез  б ей ім деле  алаты н, 

ұйы м дасты руш ы лы қ қаб ілеті  ж оғары , тәж іри б есі м ол т.б .  қаси еттерді ж и н актаған д а ған а кәсіби   қүзы ретті 

маман б ола алады .

С туден ттің  кәсіби  қү зы р етгіл ігі  кәсіб и   ж эн е  ж еке  сапалардан  кұралады .  К әсіби   қүзы ретгі  д еп   ө зін ің  

педагогикалы қ әрекетін   ж оғары   д әр еж ед е ж үргізе  алаты н ,  қары м -қаты н асқа  эрдайы м   дай ы н,  педагоги ка- 

лы к  үдерісте  үнем і  о ң   н әти ж ел ерге  қол  ж еткізіп   оты раты н  м ам анды   атауға  болады .  Қ азіргі  б ілім   беру 

ж үй есін дегі  езгер істер   сту д ен тгер д ің   кэсіб и л ігін ің   артуы н,  яғни  кэсіб и   ж эн е  әд істем ел ік  кұзы ретгілігін  

артгы руды  қаж ет етеді.

Е лім іздегі  эл еу м еттік -экон ом и калы қ  ж эн е  саяси   өзгерістер,  респ уб ли кан ы ң   эл ем д ік  д ең гей де  білім  

беру  ж үй есін е  ж етуд е  ж асаған   қад ам дары   осы   кезге  д ей ін   п ед агоги ка  теори ясы   м ен  практи касы нда 

бекітілген  білім   беру  парад и гм алары н ,  ж үй елерін ,  эд істерін ,  ф орм алары н  ж етіл д ір у  талаб ы н   қойды .  Білім  

берудегі  ж аң а  басы м ды қтар  -   ізгіл ік тік   педагоги ка,  студ ен тгерд ің   тү лғал ы қ  элеуетін   ан ы кгау  ж эне 

дам ы ту,  әлеум еттік  үд ерістер  м ен  тұ лғаар ал ы қ  қары м -қаты настарды   ұй ы м д асты руд ы ң   ерекш е  ф орм асы  

ретінде таны латы н  оқы ту  ү д ер ісін ің т и ім д іл ігін   артгы ру болы п оты р.

1 Қазацстан  Республикасы  Президенті  Н.Ә.  Назарбаевтың  «Қазақстан-2050»  Стратегиясы  қалыптащан 

мемлекеттің жаңа саяси багыты» атты Қазақстан халқына Жопдауы. Астана,  14 желтоцсан, 2012 ж.

2  Чистохвалов  В.Н.  Системы  накопления  и  перевода  кредитов,  используемые  в  европейских  и  американских 

университетах I/ Материалы  к  совещанию  «Проблемы  введения  кредитной  системы  высшего  профессионального 

образования». 25-26марта 2002г . -  М.: РУДН,  2002.

3

 Болонский процесс: середина пути.  М.,  2005. 

-378 

с.

жүктеу/скачать 5,71 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: