Халықаралық ғылыми-тәжірибелік конференция материалдары

260 
МАТЕМАТИКАДАН ОЛИМПИАДАЛЫҚ ТАПСЫРМАЛАРДЫҢ 
МАҢЫЗДЫЛЫҒЫ 
Сабитбекова Гулмира, Cапаев Санжарбек Бахтиерұлы, 
Абжаппар Рамазан Абдуохабұлы 
Ы. Алтынсарин атындағы Арқалық педагогикалық институты 
 
Аннотация. 
В данной статье рассмотрены пути решения наиболее важных и сложных 
задач олимпиадных заданий по математике. Приведены задачи доказать по принципу 
математической индукции, ограниченности решений на множестве натуральных чисел. 
Ключевые слова. 
Математическая индукция, задачи повышенной сложности, 
одаренные дети
. 
Summary. 
This article discusses ways to solve the most important and complex problems of 
Olympiad tasks in mathematics. The tasks are presented to prove, according to the principle of 
mathematical induction, the limitation of solutions on the set of natural numbers. 
Keywords. 
Mathematical induction, problems of increased complexity, gifted children. 
Олимпиада – қабілеттілігі жоғары, дарынды оқушылардың қатысуымен 
зияткерлік жарыс. Олимпиадаға жалпы бастауыш сыныптардан бастап, ойлау 
қабілеті жоғары оқушыларды қатыстыруға болады. Мұндай оқушылардың 
арасынан дарынды балаларды анықтауға болады. Қабілеті бар оқушы 
олимпиадалық есептерді шеше алады. Олимпиадаға қатысу оқушының тек 
отбасында және мұғалімдер арасында ғана емес, сыныптастары арасында да 
беделін арттыруға мүмкіндік береді. Оқушыларға берілетін олимпиадалық 
тапсырмаларды ұйымдастырушылар құрастырады. Онда күрделі тапсырмалар 
ғана емес, сонымен қатар қызықты және практикалық болуы мүмкін түрлі 
шығармашылық тапсырмалар болуы керек. 
«Олимпиадалық есеп» термині есепті жіктеу нәтижесінде емес, 
олимпиадалық жұмыс мәтінін құру үшін арнайы бухгалтерлік есеп түрлерін 
қолдану тәжірибесінің нәтижесінде пайда болды. 
Математикада олимпиадалық есептер олардың құрылымына немесе 
шығару әдістеріне негізделген жоғары күрделіліктің стандартты емес есептері 
ретінде анықталады. 
Олимпиадалық тапсырмалардың басты ерекшелігі – олардың тұжырымы 
мен жариялау тәсілі мектеп бағдарламасынан тыс қалмайды және осы 
мәселелерді 
шешу 
әдістері 
студенттерді 
жоғары 
математиканың 
тұжырымдамалары мен әдістеріне біртіндеп бейімдейді. 
Бүгінгі таңда математикалық олимпиада деген сөзді жиі естисіз. Бұл екі 
сөзді біз мектепте естиміз, ал төменгі сыныптардан бастап, лицейлерде, 
колледждер мен университеттерде, теледидар экрандарынан бастап, 
интернеттегі олимпиадалардың жарнамасына сүрінеміз. 
Дегенмен, математикадағы барлық нәрсе сияқты, бұл өрнектің нақты 
тұжырымдамасы бар. 
Сонымен, математикалық олимпиада 
– 
бұл стандартты емес 
математикалық есептерді шешу бойынша мектеп оқушылары (кейде жоғары 

261 
оқу орындары студенттері) арасындағы пәндік олимпиада. Олимпиаданы 
ұйымдастыру кезінде мықты оқушыларды анықтау ғана емес, сонымен қатар 
математика мерекесінің жалпы атмосферасын құру, есептерді шешуге 
қызығушылықты дамыту және ойлаудың тәуелсіздігі міндеті қойылады. 
Олимпиадалар жұмыс деңгейі, ауқымы, форматы бойынша әр түрлі болады. 
Олимпиадаларға қатысудың жеке тәжірибесіне сүйене отырып, 
қатысушылардың дайындық деңгейін түсінудің ең тиімді форматы – 
қаншалықты ауқымды болса да, күндізгі турнир деп санаймын. 
Дәл осындай жағдайда, бар білімдерден, дағдылардан, дамыған ақыл- 
ойдан, логикадан және ақыл – ойдан басқа, белгілі бір мәселелерді шешу үшін 
ештеңе қолдануға болмайды, адамның қабілеттері ашылады, ол кейде тіпті оны 
білмейді. Дәл осындай жағдайларда, менің ойымша, балалардың дарындылығы 
жақсы көрінеді. 
Дарынды балаларды анықтаудың бір әдісі ретінде мектеп математика 
курсындағы олимпиадалық тапсырмалар. 
Дарынды балалар өздерінің қабілеттерін күтпеген жерден, кейде стресстік 
жағдайда көрсете алады. Сондықтан мұндай балаларды уақытында тану, 
қажетті жүктемені беру, олимпиадаларға бағыттау, математикалық үйірмелер 
ұйымдастыру, баланың үнемі дамуына және өзін-өзі жетілдіруге мүмкіндік 
беру арқылы қызығушылық пен қызығушылықты сақтау маңызды. 
Олимпиадалар балалардың қабілеттерін анықтау үшін өте қолайлы. 
Дарынды балаларға белгілі бір деңгейде зияткерлік қабілеттерін үнемі қолдау 
үшін күрделі бағдарлама қажет. 
Ия, және бүгінгі математикалық олимпиада – бұл сіздің күшіңізді сынап, 
сыныптастарыңызбен қиын мәселелерді шешуде ғана емес. Бұл, ең алдымен, өзін 
дәлелдеуге және қораптың сыртында ойлайтын адам ретінде көрсетуге мүмкіндік. 
Сондай-ақ, аталған жарыстарға қатысу белгілі бір мекемелерде, сайттарда және 
жоғары оқу орны мұрағаттарында тіркеледі, ал олимпиадаларға табысты қатысу 
олимпиаданың белгілі бір кезеңінің жеңімпаздары мен жүлдегерлері үшін белгілі бір 
ынталандырулар мен артықшылықтарды талап етеді. Оның ішінде еліміздің беделді 
жоғары оқу орындарына түсуге мүмкіндік береді. 
Сондықтан мектептегі олимпиадалық жарыс – бұл балалар дамуының 
маңызды бағыты, ал бұл жағдайда мұғалімдердің балаларды тиісті мәселелерді 
шешуге үйретуге деген ұмтылысы, балаларды қызықтыруға, балалардың 
қызығушылығын дамытуға және сақтауға және мүмкін болатын нәтижелерді 
көрсетуге деген ұмтылысы – олимпиададағы жеңістердің барлық түрлер. 
Сонымен, математикалық олимпиадалар әр түрлі пәндер бойынша 
көптеген олимпиадалардың арасында ерекшеленеді. Сонымен қатар, жоғарыда 
айтылғандай, олар әртүрлі түрлер мен форматтарда өтеді: жеке, командалық, 
ауызша, жазбаша, күндізгі, сырттай, онлайн, сынып аралық, мектеп аралық, 
қалалық, аудандық, аймақтық, республикалық, халықаралық. 
Математикалық олимпиадалар 
– 
бұл жеке оқушыны, математикалық 
үйірмені, команданы, мектепті және т.б. жеңуге әкелетін құрал ғана емес. Олар 
олимпиаданың бастапқы кезеңінде өздерін көрсетпеуі мүмкін, тек көптеген 
адамдар арасында ерекшеленеді. Бірақ әлдеқайда маңызды кезеңдерде және 

262 


жүктеу/скачать 9,29 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: