ң орнына постпозитивизм ағымы 60-70
жылдары дамыды. Ол ғылыми білімді бірін-бірі алмастырған теориялар арқылы
өсетін, жинақталып өзгеретін деп санап, логикалық позитивизмнің кей
сұрақтарынан алшақтап кетті. Өкілдері: К. Поппер (1902-1994),Томас Кун
Сэмюэл (1922), Лакатос Имре (1922-74).
Постпозитивизмнің пайда болуы К. Поппердің «Ғылыми жаңалық ашу логикасы»
және Т. Кунның «Структура научных революций» деген еңбектерімен байланысты.
Рационализм ағымы өкілдерінің түсінігі бойынша, ғалымның мінез-құлқының
ерекше қағидасы: олар өздерінің ғылыми болжам (гипотеза) қорытындысының
жалған болуынан еш уақытта қорықпауы керек. Сыни рационализм, демек факті
мен ғылыми әдістемелікке сүйенген сынға ашық болу керек. Сол үшін өзіне
фальсификация (лат falsus- жалған және fasio- істеймін) қағидатын
қосады. Фальсификация - бекерге шығару арқылы дәлелдеу. Ол ойдың қисынды
немесе қисынсыздығын байқау арқылы шешіледі. Бұл қағиданы Поппер
ғылымды метафизикадан шектеудің белгісі (критерий) ретінде әрі
неопозитивизмдегі верификация әдісіне балама ретінде ұсынды. Оның ойынша,
ғылым заңдарын бақылауға болмайды, олар верификациялауға жатпайды. Ғылым
үшін верификация принципі емес, фальсификация принципі қажет, яғни ғылыми
деген сенімді идеяны қалай да болмасын жалғанға шығарып, жалғанға шықпаған
ғылыми жобаны ─ ақиқат деп санауды ұсынады.
Достарыңызбен бөлісу: |