Хх ғасырдағы қазақ әдебиеттану ғылымы Оқулық Ре по зи то ри й Ка рг у әож кбж



Pdf көрінісі
бет435/444
Дата03.10.2024
өлшемі3,59 Mb.
#146739
түріОқулық
1   ...   431   432   433   434   435   436   437   438   ...   444
Байланысты:
Okulik XX kazak adebiet

V БӨЛІМ.
 
Әдеби сын тарихы және ғылыми мектептер
Әдеби мұраларды көне дәуірден ба-
стап зерттеу идеясын алғаш көтеруші 
ғана деп емес, осы сала бойынша 
монументальды еңбектер қалдырып, 
қазақ әдебиеттануында өзінің ғылыми 
мектебін қалыптастырды. Профес-
сор Б. Кенжебаевтың жоғарыда сөз 
еткен еңбектерінің негізінде және 
қазақ әдебиетінің тарихының арғы 
бастауларын ғылыми тексеру жолын-
да ғалымның жетекшілігімен қор-
ғалған М. Мағауиннің «ХV-ХVІІІ ға -
сырлардағы ақын-жыраулар поэзия-
сы» аталатын кандидаттық диссер-
тациясы ұлттық әдебиеттің тарихын 
үш ғасырға алға апаруы шын мә-
нін де ұлттық ғылыми-зерттеушілік 
ой-пікірде үлкен жаңалық болды. 
Ғалым бұл бағыттағы ізденістерін 
өзінің ғылыми мектебіндегі шәкірт-
теріне жетекшілік жасау арқылы 
ыжда хаттылықпен тереңдете түсті. 
Оған М. Жолдасбеков, Н. Келімбе-
тов, А. Қыраубаевалардың ежелгі 
дәуір әдебиеті тарихын зерттеу са-
ла сындағы ғылыми еңбектері мен 
зерттеулері дәлел. Бұл түркі халық-
тарының VІ-ХІV ғасырлардағы әде-
би мұрасының ғылыми тұрғыда 
зерт теліп, әдеби-тарихи мектептің 
қалыптасуына себеп болып ғана 
қойған жоқ. Орхон-Енисей жазба 
ескерткіштерінен бастап Қ. А. Яс-
сауии шығармаларына дейінгі ұшан-
теңіз классикалық мұраның халық-
тың рухани азығына айналуына
жол ашты. М. Қашқари, Ж. Баласа-
ғұни, А. Игүнеки, З. Бабыр, Н. Раб -
ғузи, Қ. А. Яссауии және т.б. еңбек-
терінің ұлт тілінде басылып шығуы 
мен зерттелуінің жан-жақты қолға 
алынуын қазіргі кездегі ұлттық әде-
биеттанудың мол табыстарының бірі 
десек, артық айтпаған болар едік. 
Ұлттық әдебиеттану ғылы мының 
білімпазы, атақты ғалым Б. Кен-
жебаевтың негізін қалаған ғылыми 
мектебінің шәкірттері ұлттық әде-
биеттің тарихын тұтас толық және 
кешенді түрде зерттеуде тың бастама-
лар жасау жолында соны ізденістерге 
толы ұмтылыстар жасап жатыр.
Ұлттық әдебиеттану ғылымын-
дағы «екінші мектеп (жетекшісі 
З. Қабдолов) бойынша әдебиет 
теориясының түбегейлі мәселелері 
кең зерттеліп, терең талданып, жо-
ғарғы мектепке арналған оқулық 
жазылды» деп нақтылай келе З. Қаб-
долов: «Қазақ әдебиеттануының бұл 
саласы сонау А. Байтұрсынов ең-
бегінен (Әдебиет танытқыш) бастап, 
Қ. Жұмалиев (Әдебиет теориясы), 
Е. Ысмайылов (Әдебиет теориясы-
ның мәселелері) еңбектеріне жалға-
сатын. Соңғы кітапта (Сөз өнері) 
осылардың тәжірибесі пайдалана тұ-
ра, әдебиет теориясы бұрынғындай 
тек терминдер маңында ғана қисын-
қағида қалыптастырумен тынбайды, 
әдебиеттің ең бір өзекті теориялық 
мәселелері жазушының шеберлігі 
жә не әдеби шығармашылықтың пси-
хологиясымен тығыз байланыста 
Ре
по
зи
то
ри
й
Ка
рГ
У


457


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   431   432   433   434   435   436   437   438   ...   444




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет