Химиялық және ракеталық ядролық қару қорларын сақтау мәселелері олардың қалдықтарын сақтау және қайта өңдеу
жүктеу/скачать 10,23 Mb.
|
|
Химиялық және ракеталық ядролық қару қорларын сақтау мәселелері. Олардың қалдықтарын сақтау және қайта өңдеу Ядролық қару – жаппай қырып-жою қаруы. Атом бомбасы — авиациялық ядролық бомбаның алғашқы атауы. Оның әрекеті жарылғыш тізбекті ядролық бөлінуі реакциясына негізделген. Термоядролық синтез реакциясына негізделген сутек бомбаның пайда болуымен жалпы "ядролық бомба" деген термин орнықты Ядролық қарудың өзінен, оны жеткізетін құралдардан (зымыран, торпедо, ұшақ, артиллериялық атыс), сондай-ақ қарудың нысанаға дәл тиюін қамтамасыз ететін әр түрлі басқару құралдарынан тұрады. Ол – ядролық және термоядролық болып бөлінеді. Ядролық қару жаппай қырып-жою құралы ретінде қысқа мерзім ішінде әкімшілік орталықтарды, өнеркәсіп және әскери нысандарды, әскерлер тобын, флот күштерін талқандау, қоршаған ортаны радиоактивтік ластандыру, жаппай бүлдіру, суға батыру, т.б. мақсаттар үшін қолданылады. Дүние жүзіндегі ең бірінші атом бомбаларының бірі, салмағы 20т (1950 жылдар) Ядролық қару адамдарға күшті моральдық және психологиялық әсер етеді. Оның қуаттылығы тротилдік эквивалентпен бағаланады. Қазіргі заманғы бұл қарудың қуаты ондаған тротилден бірнеше ондаған млн. тротилге дейін жетеді. Арнайы әдебиеттерде ядролық қарудың қуаты килотоннамен (кт) және мегатоннамен (мт) де көрсетіледі. Бұл қаруды қарулы күштердің барлық түрлері қолдана алады. Ядролық қару қуаттылығы бойынша стратегиялық, оперативті-тактикалық және тактикалық болып бөлінеді. Ядролық қару жарылған кезде: екпінді толқын, жарықтық сәулелену, өтпелі радиация, радиоактивті зақымдану мен электр-магниттік импульс сияқты зақымданушы факторлар пайда болады. Бірінші жарылыс Аламогордодағы сынақ полигонында 1945 жылғы 16 шілдеде жасалды. 1945 ж. тамызда әр қайсысының қуаттыдығы 20 кт болатын 2 атом бомбасы Жапонияның Хиросима (8 тамыз) мен Нагасаки (9 тамыз) қаласына тасталып, үлкен адам шығынына ұшыратты (Хиросимада 140 мыңдай, Нагасакида 75 мыңға жуық адам). ЯДРОЛЫҚ ҚАРУДЫҢ ӘЛЕМДІК ҚОРЫ Ракеталық ядролық қару — жаппай зақымдаушы қару. Мұнда зақымдаушы құрал ядролық қару, ал нысанаға жеткізу құралдары — ракеталар. Ракеталық ядролық қару шешетін міндеттерінің сипатына қарай стратегиялық, оперативті-тактикалық және тактикалық болып бөлінеді, ол жер үстіне, теңізге немесе әуеге орналастырылуы мүмкін. Ракеталық ядролық қарудың зақымдаушы факторларынан қорғану әдістері: адамдарды паналау ғимараттары мен радиациядан қорғайтын паналау орындарына жасыру. Барлық халық тыныс органдары мен денені корғайтын жеке қррғаныс құралдарымен қамтамасыз етіледі. Халықты көшіру шараларын дер кезінде және толық жүзеге асыру дұшпанның ракеталық ядролық қаруды қолдану тиімділігін барынша азайтады. Бірақ адамдар мен жануарлар арасында орасан зор шығын келтіруі, көп мөлшерде материалдық игіліктерді, тұтас қалалар мен ірі өнеркәсіп объектілерін жоюы мүмкін Қайта өңдеудің мақсаты – пайдаланылған ядролық отынның радиациялық қауіптілігін барынша азайту, пайдаланылмаған компоненттерді қауіпсіз жою, пайдалы заттарды оқшаулау және оларды одан әрі пайдалануды қамтамасыз ету. Осы мақсатта көбінесе химиялық бөлу әдістері қолданылады Ең қарапайым әдістер ерітінділерді қайта өңдеу болып табылады, бірақ бұл әдістер сұйық радиоактивті қалдықтардың ең көп мөлшерін шығарады, сондықтан мұндай әдістер ядролық дәуірдің басында ғана танымал болды. Қазіргі уақытта қалдықтардың, жақсырақ қатты қалдықтардың мөлшерін барынша азайту әдістері іздестірілуде. Оларды шынылау арқылы жою оңайырақ Сұйық радиоактивті қалдықтарды суға төзімді минералды қосылысқа айналдыру арқылы кондиционерлеуге арналған сорбционды-мембраналық технология сұйық радиоактивті қалдықтарды өңдеуден биосферадан түпкілікті оқшаулауға дейін басқарудың толық циклін қамтиды және экологиялық қауіпсіз. Нақты сұйық радиоактивті қалдықтарды өңдеуге арналған тәжірибелік-демонстрациялық қондырғы. Орташа деңгейдегі орташа тұзды сұйық радиоактивті қалдықтардың жобалық қуаты ~ 100 л/сағ. 1 – мембраналық сүзгі 2 – сорбциялық контейнер 3 – сорбентті араластыруға арналған сорғы 4 – сорбентті сақтау резервуарына тұндыру үшін шарикті клапан 5 – шөгінді аккумуляторы 6 – шөгінділерді резервуардан цементтеуге арналған шар клапан Санкт-Петербург ғалымдары радиоактивті қалдықтарды қоршаған ортаға ағып кету қаупінсіз қауіпсіз және ұзақ сақтау үшін арнайы шыныға қосуға мүмкіндік беретін қондырғы ойлап тапты. Жабдық «Росатомның» тапсырысы бойынша Железногорск тау-кен-химия комбинаты үшін әзірленген. Қондырғы конус тәрізді секциялы металл тигельден тұрады, оның ішінде балқыма индуктордың (қыздырғыштың) жоғары жиілікті магнит өрісі арқылы жанаспастан қыздырылады, ол жоғары жиілікті генератордан қоректенеді. Бұл технология кез келген жоғары температуралық материалдарды 3700 ºС-қа дейін балқытуға мүмкіндік береді, ал радиоактивті қалдықтарды шыныдан тазарту жағдайында шыны балқымасын 1600 ºС дейін қыздырады (бетінде – шамамен 1250 ºС), ал тигель температурасы тек бір ғана температурада болады. Суық тигельдің конустық пішіні балқыманы ағызу кезінде ауыр ерімейтін заттарды сәтті жоюды қамтамасыз етеді. Тигель ішіндегі температура тым жоғары және шыны балқығандықтан және оның үстіндегі атмосфера химиялық агрессивті болғандықтан, оны термопаралар немесе пирометр арқылы өлшеу мүмкін емес. Мәселені шешу үшін LETI ғалымдары арнайы жоғары жиілікті және басқа да сенсорларды пайдалана отырып, жанама параметрлерге пеште болып жатқан температураны және басқа процестерді басқаруға мүмкіндік беретін мониторинг жүйесі мен бағдарламалық қамтамасыз етуді әзірледі. Витрификация процесі жоғары температурада пешке сұйықтық ретінде берілетін радиоактивті қалдықтарды және арнайы шыны чиптерін (фриттер) араластыруды қамтиды. Пештегі барлық жағдайлар радиоактивті элементтер аздап буланатындай етіп таңдалады. Тигель сыртындағы және ішіндегі температуралардың айырмашылығына байланысты оның қабырғаларында қатты шыны қабаты (қоқыс) түзіледі, ол бір жағынан тигельді балқыманың термохимиялық әсерінен қорғайды, ал екінші балқыманың өзінің тигель материалымен әрекеттесуіне жол бермейді. Алынған әйнек арнайы ыдыстарға салынады, осылайша радиоактивті қалдықтарды ұзақ және қауіпсіз сақтауға болады. Пайдаланылған ядролық отынды (SNF) қайта өңдеудің барлық заманауи технологиялық схемалары экстракция процестеріне негізделген, көбінесе Purex процесі деп аталады (ағылшын тілінен Pu U Recovery EXtraction), ол бірлескен экстракттен плутонийді редукциялық қайта алудан тұрады. уран және ыдырау өнімдерімен. Арнайы өңдеу сұлбалары қолданылатын реагенттер жиынтығымен, жеке технологиялық кезеңдердің реттілігімен және аппараттық дизайнмен ерекшеленеді НАЗАРЛАРЫҢЫЗҒА РАҚМЕТ! жүктеу/скачать 10,23 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|