Ы. Алтынсариннің педагогикалық КӨЗҚарастарының
жүктеу/скачать 31,12 Kb.
|
|
Страница:из 25 2 МАЗМҰНЫ КІРІСПЕ 3 І. Ы.АЛТЫНСАРИННІҢ ПЕДАГОГИКАЛЫҚ КӨЗҚАРАСТАРЫНЫҢ ҚАЛЫПТАСУЫНЫҢ ТЕОРИЯЛЫҚ - ӘДІСНАМАЛЫҚ НЕГІЗІ 5 1.1 А.Байтұрсынов пен Ы. Алтынсаpиннің ағаpтушылық - педагогикалық мұpалаpының үндестігі 5 1.2 Ы.Алтынсариннің ағарту - педагогикалық көзқарас ының қазіргі кезеңде қолданылуы 6 ІІ. Ы.АЛТЫНСАРИННІҢ ПЕДАГОГИКАЛЫҚ КӨЗҚАРАСТАРЫ 10 2.1 Ыбырай шығармаларындағы оқу тәрбие мәселелері 10 2.2 Ы.Алтынсариннің педагогикалық көзқарастарының жаңартылған білім мазмұнымен сабақтастығы 20 ҚОРЫТЫНДЫ 25 ПАЙД АЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ 26 4 зиянын, ғалымның қоғамдық маңызын түсінді реді. Бұл әсіресе «Талаптың пайдасы» т. б. әңгімелерімен көрінеді. Курстық жұмыстың мақсаты: Ы.Алтынсариннің педагогикалық көзқрастарын талдап, оның педагогикаға қосқан үлесіне кеңінен тоқталу. Міндеттері: Ы.Алтынсариннің педагогикалық ойларына тоқталу; Ы. Алтынсариннің өлеңдеріндегі ұстаздық - тәлімгерлік идеялары н талдау; Педагогикалық көзқарастарын талдау; Зерттеу жұмысының нысаны: Ы.Алтынсариннің педагогикалық, тәрбиелік көзқарастарын жан - жақты талдап, білу. Курстық жұмыс: кіріспеден, 2 тараудан, қорытынд ы және пайдаланған әдебиеттер тізімінен тұрады. 20 мектептер арқылы жүзеге асады деп санады. Ы. Алтынсарин қызметінде балаларды оқыту мен тәрбиелеу жұмысы ерекше орын алады. Мектептегі оқыту мен тәрбие процесін жүргізуші мұғалім деп таниды.Ы.Алтынсарин надандықтың зиянын, ғалымның қоғамдық маңызын түсіндіреді. Бұл әсіресе «Талаптың пайдасы» т. б. әңгімелерімен көрінеді [18] . Шығармаларында оның өнерге деген ықылас – ілтипаты анық байқалады. Өзінің өлеңдері мен әңгімелері арқылы жастарды табиғаттың әсемдіг ін , адам сезімін қабылдап, түсіне білуге тәрбиелейді, оның өлеңдері мен ғибрат әңгімелері жас ұрпақты тәрбиелеу мен оқытуда күні бүгінге дейін өз маңызын жойған жоқ. Ол аймақта мектептер мен кәсіптік училищелер ашу арқылы жалпы және кәсіптік білім беру іс інің негізін қалады. Сиса көйлек үстінде,Тоқуменен табылған.Сауысқанның тамағы, Шоқуменен табылған, - деп педагогтік тәсіліменен балаға еңбек атаулыдан хабар аңғартады. Мектеп – қазақтарға білім берудің басты құралы. Біздің барлық үмітіміз, қазақ халқының к елешегі осында , тек осы мектептерде ғана деп жазған болатын. Ы.Алтынсарин шығармаларында еңбекті сүю, білімдіден үйрену , талпыну, адамды сыйлау үгіттеледі. Ы.Алтынсарин – қазақтың салт – дәстүрін зерттеумен айналысқан ғалым этнограф. Еңбек тақырыбы – Ыбы рай әңгімелерінің арқауы. Ол техниканы меңгерген адам зор игілікке ие болады, жаратылыстың тілін біледі, оны өзінің айтқанын а көндіреді , халықтың жалпы мәдениетін көтерумен қатар негізінен олардың тұрмысын жақсартады дейді. ХХ ғасырдың басында бір кезде Шо қан, Ыбырай, Абай көтерген ағартушылық қозғалыстың туын А.Байтұрсынов, М.Жұмабаев, Ж.Аймауытов, М.Дулатовтар жалғастырды. 2.2 Ы.Алтынсариннің педагогикалық көзқарастарының жаңартылған білім мазмұнымен сабақтастығы Қазақ халқының ұлы перзенті Ыбырай Алт ынсарин қазақ жерінде оқу - ағарту ісін жүзеге асырып,тұңғыш халық ағартушысы атанып қоғамда өзгерісті жасау жолында талмай күресіп, халық игілігі үшін жан аямай еңбек етудің үлгісін көрсетті, бүгінгі күнде білім беру мазмұны Ыбырай Алтынсаринның жасаған иг і істерімен жалғасын тауып жатыр десек қателеспейміз. ХІХ ғасырдың екінші жартысындағы аса көрнекті ағартушы - демократ - Ыбырай Алтынсарин Қазақстандағы қоғамдық ой - пікірдің өркендеу тарихында үлкен орын алды.Ол жас ұрпақты тәрбиелеу мәселесіне ерекше көңіл бөлді [19] . Ы.Алтынсарин Қазақстандағы әлеуметтік - педагогикалық мәселелерді шешудің басты жолдары мен негізгі ұстанымдарын ұсынды. Іргесі қаланбақшы алғашқы мектеп құрылысын, тұңғыш берілетін білімнің бағыт - 21 бағдарын айқындады, қалың бұқараға оның мазмұны мен маңызын түсіндірді, бастауыш мектепке қажетті оқу - құралдарын дайындады. Мұғалімнің бүгінгі таңдағы ұстанымы қалай жалғасуда? Мектептегі оқушыларға сапалы білім беру нәтижесі мұғалімнің ұстанымына байланысты.Ұстаным дегеніміз не? ( Психологтар«ұстаным» ұғымын адамның іс - әрекетке бейімділігімен байланыстырады.Социологтар оны жеке тұлғаның негізгі құндылығы есебінде атап көрсетеді.)Оқыту үдерісінде қалыптасқан көзқарастар мұғалімнің сыныптағы барлық іс - әрекеттеріне әсер етеді.Мұғалімнің ұстанымы - оның көзқа расы, қабылдаған шешімі мен іс - әрекетінің негізі.Педагогикалық ұстаным – бұл педагогтың өзінің тәжірибелік іс - әрекетінде және мінез – құлқында басшылыққа алатын негізгі, бастапқы жағдайлары. Оқыту ұстанымдары – оқытудың мазмұнына, ұйымдастырылуына және әді стемесіне қойылатын талаптар жүйесін анықтайтын негізгі жағдайлар. [ 20 ]. Алтынсариннің пікірінше, педагогикалық жұмыстағы ең шешуші нәрсе: мұғалімнің ең жақсы оқыту әдістерін таба білуінде, балалармен дұрыс сөйлесе білуінде. Үлгілі жолға қойылған, дұрыс тә ртібі бар жаңа типті мектеп оқушыларды қызықтырып, оларды мәдениетке, жұмысқа және ой еңбегіне үйретуге тиіс, олардың білімге деген ынтасын мейлінше арттыруға тиіс. Мұғалімнің бүгінгі таңдағы ұстанымы қалай жалғасуда? Мектептегі оқушыларға сапалы білім бер у нәтижесі мұғалімнің ұстанымына байланысты.Ұстаным дегеніміз не? Психологтар «ұстаным» ұғымын адамның іс - әрекетке бейімділігімен байланыстырады. Социологтар оны жеке тұлғаның негізгі құндылығы есебінде атап көрсетеді. Оқыту үдерісінде қалыптасқан көзқарас тар мұғалімнің сыныптағы барлық іс - әрекеттеріне әсер етеді. Мұғалімнің ұстанымы - оның көзқарасы, қабылдаған шешімі мен іс - әрекетінің негізі. Педагогикалық ұстаным – бұл педагогтың өзінің тәжірибелік іс - әрекетінде және мінез – құлқында басшылыққа алатын негі згі, бастапқы жағдайлары. Оқыту ұстанымдары – оқытудың мазмұнына, ұйымдастырылуына және әдістемесіне қойылатын талаптар жүйесін анықтайтын негізгі жағдайлар. Алтынсариннің пікірінше, педагогикалық жұмыстағы ең шешуші нәрсе: мұғалімнің ең жақсы оқыту әдісте рін таба білуінде, балалармен дұрыс сөйлесе білуінде. Үлгілі жолға қойылған, дұрыс тәртібі бар жаңа типті мектеп оқушыларды қызықтырып, оларды мәдениетке, жұмысқа және ой еңбегіне үйретуге тиіс, олардың білімге деген ынтасын мейлінше арттыруға тиіс. Қазірг і мектептерде оқытылып жатқан жаңартылған білім беру бағдарламасының мазмұнынынан кешегі Ыбырай салған жолмен ілгері жылжуды бақылауға болады. Бүгінгі заман талабына сай білім беруде мұғалімнің алдына қойған басты мақсаты, өз мүддесі мен қоғамдық мүдделерд і ұштастыра білетін, зиялы, адамгершілігі мол, денсаулығы мықты жеткіншек тәрбиелеу. Оқушылардың санасына туған халқына деген патриоттық сезім ұялатып, ұлттық рухты сіңіру. Сондай – ақ, ана тілі мен әдебиетін, тарихы мен өнерін қастерлеп, салт дәстүрін мең герту. Әр оқушыны дара тұлға деп танып, 22 олардың бойына үнемі оқып үйренсем деген ізденімпаздық қасиет дарыту, оларға өздігінен білімдерін толықтырып тереңдету тәсілдерін жаңа технологиялармен, әдіс тәсілдермен байланыстыра отырып дамыту Ыбырай еңбегімен үн десіп жалғасын тауып отырған іс деп қарауымызға болады. Қазақстан Республикасы педагог қызметкерлерінің біліктілілігін арттыруға арналған «Тиімді оқыту мен оқу» бағдарламасының мазмұнынынан кешегі Ыбырай салған жолмен ілгері жылжуды бақылауға болады. Ыбыра й Алтынсарин оқыту мен тәрбиелеуде негізгі тұлға мұғалім екенін ұғынып, сапалы білім беретін мұғалімдерді дайындау жолында жұмыс жасаған болса,бұл игі бастама әлі де күшін жойған емес,бүгінгі бағдарламада: «Мектеп әкімшілігі мен білім беру жүйесін басқару органдарының мұғалімдерді тиісті ресурстармен қамтамасыз ету қызметінен гөрі, оқушыларды тәрбиелеу, дамытуға бағытталған мүғалімнің сыныптағы күнделікті жұмысы оқыту үдерісі мен оқушылардың оқу нәтижелеріне көбірек ықпал етеді (Barber and Mourshad,2007).М ектеп жұмысы мен оқушы жетістіктерін өрістетудегі негізгі тұлға – мұғалім (Strong,Ward& Grant,2011) [ 21 ].Бүгінгі заман талабына сай білім беруде мұғалімнің алдына қойған басты мақсаты,өз мүддесі мен қоғамдық мүдделерді ұштастыра білетін, зиялы, адамгершіліг і мол, денсаулығы мықты жеткіншек тәрбиелеу. Оқушылардың санасына туған халқына деген патриоттық сезім ұялатып, ұлттық рухты сіңіру. Сондай – ақ тілі мен әдебиетін, тарихы мен өнерін қастерлеп, салт дәстүрін меңгерту. Әр оқушыны дара тұлға деп танып, олард ың бойына үнемі оқып үйренсем деген ізденімпаздық қасиет дарыту, оларға өздігінен білімдерін толықтырып тереңдету тәсілдерін жаңа технологиялармен, әдіс тәсілдермен байланыстыра отырып дамыту Ыбырай еңбегімен үндесіп жалғасын тауып отырған іс деп қарауымы зға болады. Алтынсариннің міндеттері мұғалім туралы нұсқаулары - олардың қалай оқу керектігі - оның өз заманындағы методиканы терең және жан - жақты білгенін көрсетеді. Ауызша әңгіменің ойлау мен жазбаша жаттығулардың көптеген әдістері туралы түсіндірмесін де ол балалардың әрбір еңбегінің құр босқа ойсыз жаттауға жұмсалмай, мағыналы және жүйелі болуы керек екенін жазды.Әрі қарай ол балаларды тәрбиелеуде үстіртін және мардымсыз түсініктердің, шалағайлықтың болмауы керектігін ескертті. Ол нашар оқыту мен нашар қарым - қатынас балалардың басын қатырып, шатастыратын ал, керісінше балалар сергек, олармен қарым - қатынас неғұрлым жақсы оқушылардың көңіл - күйіне әсер неғұрлым көп болса, сабақ соғұрлым табысты болатынын нақтылы мысалдар арқылы түсіндірді. Оқу методтары мен балаларды оқыту тәсілдерін Ы. Алтынсарин мұғалімдерге олардың кең тәрбиелік мағынасында түсіндіретін. а) оқыту методтары - балалардың жүре келе мектепке, сабаққа кейіннен ғылымға, өз бетімен білім алуға құмарландыратын (ынталандыратын, ықыластандыратын ) жол ә) сабақта балалардың ойлау қабілетін арттыратын жаттығулар қажет, мысалы, әңгіме, түсіндіру арқылы оқыту методы. Бұл жүктеу/скачать 31,12 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|