Оқушылардың ұжымдағы орны
Бала тәрбиесінде әрбір тәрбиешінің алдымен қолданатыны өз тәрбиесі. Адамның өз тәжірибесі – жүріп өткен жолы іспеттес. Ол жолдың жақсы-жаман жағы көз алдында сайрап тұр. Естігеннен көргені, анық, көргенінен бастан кешкені анық. Бірақ, әркімнің өз тәжірибесі қанша қымбат болғанымен, қатесіз деуге болмайды. Міне, осындай адам тәрбиелеу жөніндегі ең бір өзекті мәселе – оның жан дүниесін зерттеу. Себебі, педагог адамды барлық жағынан тәрбиелегісі келсе, оны, яғни сол адамды барлық жағынан білуі шарт екенін естен шығармауымыз керек. Баланың тәрбиесінде жалпы балаларды, соның ішінде тәрбиелеп жүрген балаларды жақсы білу керек. Ал, бұл үшін оқушыларды психо-педагогикалық тұрғыдан зерттеу жұмысын жүргізу қажет. Зерттеу – бұл, әрине, бір күндік жұмыс емес, ұзақ және күрделі үрдіс. Мектепте оқушыларды зерттеу - әр мұғалімнің, әсіресе, сынып жетекшісінің міндеті.
Қандай да бір жаңа ортаның немесе сыныптың «жұлдыздарын» немесе «шеттетілгендер» тобын білгіңіз келсе, сізге мына әдіс қолайлы болады деп ойлаймыз. Мұнда қарастыратын негізгі шарттар: оқушылар өз ойын дұрыс белгілеуі үшін аты-жөнін енгізбеуге, бұл белгілемені мұғалімнен, әлеметтік педагогтан басқа ешкім де көрмейтініне оқушыларды сендіре білу.
Зерттеуді бастамас бұрын оқушы таза қағаз бетін былайша бөледі:
Мұнда әр оқушы пікірі бойынша сынып ұжымын мынадай анықтама – белгілемелер арқылы бағалайды.
«А» - жақсы көретіндер
«В» - ұнататындар
«С» - ұнатпайтындар
«Д» - жек көретіндер
Осы анықтама-белгілемелер бойынша әр оқушы өз ойын қағаз бетіне түсіреді.
Бұл – сыныпта 22 оқушы бар. Ал, белгілеуші өзін қоспағанда, 21 оқушы болып белгіленеді. Шартты анықтама-белгілемелер бойынша әр оқушының «А»-сын, «В»-сын, «Д»-сын жинастырамыз. Жоғарыда келтірілген мысалды қарастырсақ, жинастыру былай болады:
-
Сынып-тағы оқушылар-дың аты-жөні
|
Лаура
|
Айжан
|
Ғалия
|
Гүлнұр
|
Айнұр
|
Айгерім Б
|
Жанат
|
Жанар
|
Айгерім Ж
|
Әділет
|
Мұрат
|
Марат
|
Данияр
|
Дархан
|
Асқарбек
|
Асқан
|
Бауыржан
|
Нұрғиса
|
Е
р
г
а
л
и
|
Б
а
ғ
л
а
н
|
Шыңғыс
|
Айгүл
|
Анықтама – белгілемелер
«А» - жақсы көретіндер
«В» - ұнататындар
«С» - ұнатпайтындар
«Д» - жек көретіндер
|
+
|
+
|
+
|
+
|
+
|
+
|
+
|
+
|
+
|
+
|
+
|
+
|
+
|
+
|
+
|
+
|
+
|
+
|
+
|
+
|
+
|
+
|
-
Лаура
|
Айжан
|
Ғалия
|
Гүлнұр
|
Айнұр
|
Айгерім
Б
|
Жатан
|
Жанар
|
Айгерім Ж
|
Әділет
|
Мұрат
|
Марат
|
Да
ни
я
р
|
Да
р
х
а
н
|
Ас
қ
а
рб
е
к
|
Ас
қ
а
н
|
Бауыржан
|
Нұ
р
ғ
и
с
а
|
Ер
ғ
али
|
Ба
ғ
л
а
н
|
Шыңғыс
|
В
|
В
|
В
|
В
|
С
|
В
|
В
|
В
|
А
|
В
|
В
|
С
|
В
|
В
|
С
|
С
|
Д
|
Д
|
С
|
С
|
В
|
Лаура
|
Айжан
|
Ғалия
|
Гүлнұр
|
Айнұр
|
Айгерім Б
|
Жанат
|
Жанар
|
Айгерім Ж
|
Әділет
|
Мұрат
|
Марат
|
Данияр
|
Дархан
|
Асқарбек
|
Асқан
|
Бауыржан
|
Нұрғиса
|
Ерғали
|
Бағлан
|
Шыңғыс
|
Аугүл
|
Д
|
Д
|
В
|
В
|
Д
|
Д
|
В
|
С
|
А
|
Д
|
В
|
А
|
А
|
В
|
А
|
А
|
А
|
В
|
В
|
А
|
Д
|
А
|
А
|
А
|
А
|
А
|
В
|
В
|
В
|
В
|
А
|
А
|
В
|
А
|
С
|
В
|
С
|
В
|
В
|
В
|
В
|
В
|
А
|
А
|
В
|
А
|
А
|
А
|
С
|
В
|
В
|
С
|
А
|
В
|
В
|
В
|
В
|
А
|
В
|
В
|
В
|
Д
|
В
|
В
|
В
|
А
|
В
|
В
|
А
|
В
|
В
|
А
|
Д
|
А
|
А
|
В
|
В
|
В
|
С
|
В
|
С
|
С
|
В
|
С
|
В
|
В
|
В
|
А
|
В
|
В
|
В
|
А
|
В
|
С
|
Д
|
С
|
В
|
В
|
В
|
А
|
В
|
В
|
С
|
В
|
В
|
С
|
В
|
В
|
В
|
А
|
В
|
А
|
В
|
В
|
С
|
С
|
С
|
С
|
А
|
В
|
С
|
А
|
В
|
В
|
С
|
С
|
В
|
Д
|
В
|
С
|
В
|
А
|
В
|
В
|
В
|
В
|
С
|
В
|
В
|
В
|
В
|
В
|
В
|
В
|
В
|
А
|
Д
|
В
|
В
|
В
|
В
|
Д
|
В
|
В
|
В
|
А
|
А
|
А
|
С
|
В
|
В
|
А
|
А
|
В
|
В
|
В
|
В
|
В
|
В
|
В
|
В
|
В
|
В
|
В
|
В
|
В
|
А
|
А
|
В
|
В
|
Д
|
В
|
В
|
С
|
В
|
В
|
С
|
В
|
В
|
В
|
В
|
С
|
В
|
В
|
С
|
В
|
В
|
В
|
А
|
В
|
В
|
В
|
Д
|
В
|
С
|
В
|
А
|
А
|
В
|
В
|
В
|
А
|
Д
|
С
|
В
|
Д
|
В
|
В
|
В
|
В
|
В
|
В
|
В
|
В
|
Д
|
Д
|
Д
|
В
|
А
|
В
|
В
|
В
|
В
|
В
|
С
|
С
|
В
|
Д
|
В
|
В
|
В
|
В
|
А
|
В
|
А
|
А
|
Д
|
С
|
В
|
В
|
А
|
В
|
В
|
В
|
С
|
В
|
Д
|
В
|
Д
|
С
|
В
|
Д
|
В
|
В
|
А
|
В
|
А
|
В
|
Д
|
С
|
С
|
В
|
С
|
В
|
В
|
С
|
В
|
В
|
С
|
С
|
С
|
А
|
В
|
С
|
В
|
А
|
А
|
В
|
С
|
В
|
Д
|
В
|
В
|
С
|
В
|
В
|
В
|
Д
|
С
|
В
|
Д
|
В
|
В
|
Д
|
В
|
В
|
В
|
В
|
В
|
С
|
А
|
В
|
Д
|
А
|
В
|
В
|
Д
|
В
|
С
|
Д
|
В
|
А
|
В
|
С
|
В
|
В
|
В
|
В
|
В
|
С
|
В
|
С
|
В
|
В
|
Д
|
В
|
В
|
В
|
А
|
В
|
А
|
А
|
С
|
В
|
Д
|
В
|
В
|
В
|
В
|
С
|
В
|
В
|
С
|
В
|
А
|
Д
|
С
|
В
|
В
|
В
|
А
|
В
|
В
|
А
|
В
|
В
|
С
|
В
|
В
|
В
|
А
|
В
|
А
|
Д
|
Д
|
А
|
В
|
В
|
С
|
В
|
С
|
В
|
В
|
В
|
В
|
В
|
В
|
В
|
В
|
В
|
В
|
Д
|
А
|
В
|
В
|
В
|
В
|
В
|
В
|
В
|
Д
|
С
|
В
|
В
|
В
|
С
|
В
|
А
|
В
|
В
|
Д
|
А
|
А
|
С
|
В
|
В
|
В
|
В
|
В
|
А
|
В
|
В
|
Д
|
В
|
В
|
А
|
В
|
В
|
В
|
А
|
В
|
А
|
В
|
В
|
В
|
В
|
В
|
В
|
В
|
В
|
В
|
В
|
А
|
А
|
В
|
В
|
Д
|
В
|
В
|
В
|
В
|
В
|
С
|
В
|
В
|
А
|
В
|
В
|
А
|
В
|
В
|
В
|
Енді жинастырылған тізім бойынша әр оқушының «А» - сын; «В» - сын, «С» - сын, «Д» - сын мына формулаға салып есептейміз:
4*А+3*В+2*С+1*Д
С=
к-1
Мұндағы к-жалпы зерттеуге қатысқан оқушылардың саны. Одан әр оқушы өзін алып тастап отырады. Мұндағы «А»-ға, «В»-ға, «Д»-ға жалпы тізімнен әр оқушының кезекті белгілемелерін санап алып көбейту арқылы есептейміз.
Жоғарыда келтірілген мысалға қайта соғып, бір оқушының белгілемесін есептейік.
А-6
В-12
С=1
Д-2
Лаура – 4*6+3*12+2*1+1*2/22-1=3.04
Әр оқушының жинаған ұпайын есептеп алып, шыққан қорытынды қорытынды бойынша сыныптағы «Жұлдыздар» (3 балдан артық) тобын, «Көпке ұнайтындар» (2-3) тобын, «Топ құрамына кіретіндер» (2-1,8) тобын, «Шеттетілгендер» (1,8-1 балдан төмен) тобын анықтаймыз.
Жалпы зерттеу қорытындысын қарастыра келе, нәтижесінде 10 «а» сыныбының ұжымдағы алар орны мынадай нәтиже берді.
Жұлдыздар: Ғалия, Айжан, Гүлнұр, Әйгерім Ж. Марат, Дархан, Ерғали.
Көпке ұнайтындар: Әйгерім Б., Жанат, Жанар, Әділет, Мұрат, Данияр, Асқан, Бауыржан, Бағлан, Шыңғыс, Айгүл.
Топ құрамына кіретіндер: Асқарбек, Нұрғиса.
Шеттетілгендер: Айнұр
Бұл зерттеу жұмысының сынып жетекшісі үшін маңызы зор және тәрбиелік мәні бар. Зерттеу – оқушылардың сыныптағы алар орны мен дәрежесін жоғары деңгейде көрсете білді.
Достарыңызбен бөлісу: |