І. Жансүгіров атындағы жму хабаршысы №3 / 2018
жүктеу/скачать 2,57 Mb. Pdf көрінісі
|
| 1 тапсырма. Кирхгоф ережесін пайдаланып берілген құрал-жабдықтардың көмегімен белгісіз
Х R кедергіні анықтаңыз. Керекті жабдықтар: 4-4,5 В кернеу беретін ток көзі, кілт микроамперметр (ол жоқ болған жағдайда қарапайым 2,5-3,6 В кернеуге арналған қалта фонарының шамын алуға болады), нихромнан немесе никелиннен жасалған спираль сым, кедергісі белгілі резистор R 0 , кедергісі белгісіз резистор Х R , миллиметрлік сызғыш, жалғағыш сымдар. Бұл тапсырманы орындау Кирхгофтың бірінші заңын пайдалануға арналған: түйінге келетін токтардың қосындысы одан шығатын токтардың қосындысына тең болады, яғни түйінде кездесетін токтардың алгебралық қосындысы нольге тең болады*. Бұл заңды білетін студент берілген құрал-жабдықтарға қарап, белгісіз кедергіні Уйтстон көпірінің жұмыс принципі арқылы табуға болатындығын біледі. Тек, мектептің физика кабинеті үшін шығарылған әдеттегі реохордтың орнына меншікті кедергісі жоғары D спираль сымды пайдалану қажет, өйткені реохорд физика кабинетінде біреу ғана болады. 1-сурет. Тапсырма 1-суретте көрсетілген схема бойынша тізбек құру арқылы орындалады. Реохорд бойынша схемадағы AD бөлігі 1 l , ал DC бөлігі 2 l болар еді. Бұл ұзындықтарды табу үшін, алдымен спираль орамының диаметрін өлшеп екі бөліктегі n 1 мен n 2 орам сандарын анықтайды. Сонда 1 l = 2 r n 1 ; 2 l = 2 r n 2 шығады. D нүктесінің орналасу қалпы A -дің нольді көрсетуі (немесе шамның сөнуі) кезінде анықталады, өйткені бұл тізбек түйін ретінде саналады, ал түйінде ток шамасы нольге тең болуы керек. Схема бойынша 2 1 0 R R R R Х , ал 2 1 R R = 2 1 2 1 2 1 2 2 n n n r rn l l , болғандықтан |