Қарасүйек – байырғы қазақ қоғамында ақсүйек тобына жатпайтын жай халық, қара халық. Қ.-тер ертеректе қараша, қара кісі, қара халық деп те аталған. Қазақ қоғамында қара сүйектер өз ішінде шаруалар (көшпелі малшы қауым, егінші жатақтар), билер, ақсақалдар, батырлар, бай-бағландар, құл-құтандар тәрізді әлеуметтік жіктерге бөлінген. Қара сүйектер мүліктік және жеке бастық құқығы бар ерікті тұлғалар деп танылған. Сондықтан әлеуметтік, саяси, құқықтық т.б. мәселелерді шешуде халықтық жиындарға қатыса алатын болған.
17
«Революция», «реформа» тарихи терминдеріне анықтама беріңіз.
Революция - бұл көптеген контексте қолданылатын сөз, бірақ ол әдетте үкіметтің құрылымын агрессивті түрде құлатуды немесе әлеуметтік құндылықтардың кенеттен өзгеруін сипаттауға арналған. Қоғам өз елінде болып жатқан жағдайға наразы болған "бейбіт" төңкерістерді қоспағанда, негізінде күш әдісімен ығыстырады. Саяси немесе әлеуметтік аспектілермен байланысты төңкерістерден басқа, революцияның көптеген басқа түрлері бар:
Мәдени революция;
Экономикалық революция;
Ғылыми революция;
Өнеркәсіптік революция
Көрнекті мысалдың бірі ол 1917 жылғы Ақпан төңкерісі - Ресей империясында патша үкіметін құлатып, елде буржуазиялық-демократиялық орнатқан төңкеріс.
Реформа - функционалды негіздерге әсер етпейтін адам өмірі саласындағы ережелерді өзгерту немесе заңнамалық жолмен қайта құру/жаңарту. Мысалыға осы жылы Президент жаңа енгізілетін Конституциялық реформа барлық мемлекеттік модельді кешенді түрде трансформациялауға бағытталғанын атап өтті.
18
«Жәдидшілдік», «пантүркизм» терминдеріне анықтама беріңіз.
Жәдитшілік (ислам идеологияның модернизмі) — 19 ғ. екінші бөлігінде пайда болған, 20 ғ. басында кең тараған қоғамдық-саяси және діни қозғалыс. Мұсылман әлемінде, әсіресе Ресейде түркі тілдес мұсылман зиялы қауымының озық бөлігінің өкілдері арасында кең тараған. Жәдиттердің халықты ағарту, өзгерістер мен дамыту үшін еңбек ету, демократиялық құқықтар үшін күрес, бір жағынан исламды сақтау, екінші жағынан Еуропаның жақсы жақтарын алу — түркі тілдес мұсылман халықтарының дамытуында үлкен үлес еді. Джадидизмнің негізін қалаушы, Крым татар ағартушысы және саясаткер — Исмаил Гаспринский.
