Қисық сызықты қозғалыс. Шеңбер бойымен бірқалыпты қозғалыс. Сызықтық және бұрыштық жылдамдық.
Траектория
– дене орын ауыстыратын бойлық сызық.
Траекторияның түрлері
Қозғалыстың қисық сызықты траекториясы
Қозғалыстың түзу сызықты траекториясы
Қисық сызықты қозғалыс– бұл траекториясы қисық сызық болып табылатын қозғалыс (мысалы, щеңбер, эллипс, гипербола, парабола).
Қисық сызықты қозғалыс түрлері
Айдың Жерді және Жер серіктерін айнала қозғалысы, Сатурн сақинасы
Жолдағы айналма қозғалыс
Аттракциондар
Щеңбер бойымен қозғалыстың басқа да мысалдары
қисық сызықты қозғалыстың траекториясы және орын ауыстыру векторы
Қисық сызықты траектория бойымен қозғалыс кезінде орын ауыстыру векторы S хорда бойымен бағытталады, ал l траекторияның ұзындығы, яғни жүрген жолы.
Материалдық нүктенің қисық сызықты қозғалысы егер жылдамдық модулі тұрақты( мысалы щеңбер бойымен бір қалыпты қозғалыс) болса, бір қалыпты қозғалыс, ал егер жылдамдықтың бағыты мен модулі өзгеретін (мысалы, дененің көкжиекке бұрыш жасай қозғалысы) болса, теңүдемелі деп есептеледі.
Бір қалыпты щеңбер бойымен қозғалыстың сипаттамасы
Жылдамдық модулі өзгермейді ||=const
Жылдамдық векторының бағыты уақыт өте келе өзгереді, үдеу бар болады
Жылдамдық векторының бағыты
Жылдамдық векторы щеңберге жанама бойымен бағытталады
v
v
v
v
v
Щеңбер бойымен қозғалыстың сипаттамасы
Период- щеңбер бойымен бір толық айнылым жасауға кеткен уақыт Т (с)
t
Т =
n
t – қозғалыс уақыты
n – айналым саны
Щеңбер бойымен қозғалыстың сипаттамасы
Жиілік – шеңбер бойымен бірлік уақытта айналым саны ν (с-1= Гц)
n
ν=
t
t – қозғалыс уақыты
n – айналым саны
Жиілік пен период арасындағы байланыс
t 1
T = = (с)
n ν
n 1
ν = = (с-1= Гц)
t T
Сызықтық жылдамдық
Бұрыштық жылдамдық
деп дененің бұрылу бұрышы осы бұрылу бұрышының осы бұрылуға кеткен уақытқа қатынасымен өлшенетін шаманы айтады
Бұрыштық
орын ауыстыру
Щеңбер бойымен бір қалыпты қозғалыстың бұрыштық жылдамдық:
мұндағы - t уақыт ішіндегі бұрылу бұрышы, T – айналу периоды, - айналу жиілігі,
N – t уақыт мезетіндегі дененің жасайтын айналу саны
- сызықтық және бұрыштық жылдамдық арасындағы байланыс
Жылдамдық пен үдеудің бағыттары
v1
v2 a=(2-1)/t
R
2
aц=
R
Нүктенің шеңбер бойымен бір қалыпты қозғалысының үдеу векторының бағыты мен модулін анықтаймыз
