Оқулықтар қатаң сүзгіден өткізіледі Хош делік. Ал оқушыларды өз бетінше ізденуге, ақпараттарды сыни тұрғыдан ой елегінен өткізуге да-йындайтын жаңартылған мазмұнға оқулықтарымыз әзір ме? «Оқулық» республикалық ғылыми-практикалық орталығы мамандарының айтуынша, оқулықтарды баспалар әзірлейді. Бүгінде елімізде оқулық жазумен 20-ға жуық баспа айналысады екен, яғни бәсекелестік баршылық. Демек, әрбір баспа өз өнімін сапалы шығаруға ұмтылады деген сөз. Сол баспалардың жазған оқулықтары білім беру ұйымдарына жеткенше сараптаманың бірнеше сатысынан өтетін көрінеді. «Оқулықтың сапалы жазылуы ең алдымен авторлардың біліктілігі мен тәжірибесіне тікелей байланысты. Біздің орталық та оларға ғылыми-әдістемелік көмек көрсетеді. Білім беру саласында болып жатқан жаңалықтардан педагогтар мен авторлар, сарапшылар қауымын хабардар етіп, жаңа талаптарды түсіндіру мақсатында жыл сайын семинарлар, оқыту курстарын, халықаралық ғылыми-практикалық конференция өткізіп келеміз», дейді орталық директоры.
Бейбіткүл Сәрсемханқызының айтуынша, оқулықтарды әзірлеу, сынақтан және сараптамадан өткізу министрлік арнайы бекіткен қағидалар бойынша жүргізіледі. Оның ең бастысы – ғылыми-педагогикалық сараптама. Бұл – «Оқулық» ғылыми-практикалық орталығының да негізгі қызметі. Сараптама сапалы болуы үшін орталықта білікті ғалымдардан, жоғары санатты мұғалімдерден және әдіскерлерден құралған сарапшылар базасы жасақталыпты.
Орталыққа келіп түскен оқулықтарға сарапшылар нақты критерийлер бойынша ғылыми және педагогикалық сараптама жүргізеді. Сараптама қорытындысынан кейін ескертулері бар оқулықтар баспаларға қайта өңдеуге жіберіледі. Ал сараптама критерийлеріне мүлдем сәйкес келмеген оқулықтар іріктеуден алынып тасталады екен.
Ережеге сәйкес, ғылыми-педагогикалық сараптама кезінде оқулықтардың жобасы «Оқулық» орталығының «Қоғамдық бақылау» порталына орналастырылады. Бұл да сараптама жүргізудің негізгі міндетті бөлігі. Демек, оқулықтардың алғашқы нұсқасынан бастап, оның сапалы шығуына Қазақстанның әрбір азаматы атсалысып, ұсыныс-пікірін білдіре алады. Портал іске қосылған екі жыл ішінде 2, 5, 7-сынып оқулықтарына қатысты жұртшылықтан 5 мыңнан аса ескерту мен ұсыныстар келіп түсіпті. Сын-ескертпелердің ешқайсысы ескерусіз қалмай, оқулықтарды өңдеу кезінде қаперге алынған. Сондықтан жаңадан жазылып жатқан оқулықтарды бір қарап шыққысы келгендердің www.expert.okulyk-edu.kz сайтына кіріп, пікір қалдыруына болады.
Бастауыш сыныптарға арналған бірыңғай базалық оқулықтар енгізіле бастағаны белгілі, яғни 1- 4 сыныптар үшін әрбір пәннен бір ғана ең үздік оқулық таңдалып алынады. Бұл да қосымша жауапкершілік. Сондықтан бастауыш сынып оқулықтары сараптамаға қоса, кейбір мектептерде қанатқақты жоба ретінде оқытыла бастаған. Былтырғы оқу жылында 1-сынып оқулықтары, биыл 2-сынып оқулықтары 30 мектепте сынақтан өткен.
Жалпы, негізгі және жалпы орта білім беру деңгейлерінде бірыңғай базалық оқулықтар 2020 жылдан бастап енгізілетін болады. Әзірше бұл деңгейлерге арналған оқулықтар баламалы негізде қолға алынған.
Сонымен, алғашқы сараптамадан соң өңделіп, қайта сараптамадан табысты өткен оқулықтар пәндік комиссия қарауына жіберіледі екен. Бұл комиссияның жұмысын Білім және ғылым министрлігі ұйымдастырады. Биыл Пәндік комиссия құрамы кеңейтіліп, оның құрамына оқулықтардың сапасын бағалау үшін Парламент депутаттары, қоғамдық ұйым өкілдері, білікті ғалымдар мен ұстаздардан тұратын 120-дан астам адам енген.
Оқулықтарды іріктеудің ең соңғы сатысы – республикалық комиссия. Республикалық комиссия пәндік комиссия мүшелері ұсынған оқулықтар мен оқу-әдістемелік кешендерін білім беру ұйымдарына пайдалануға ұсыну туралы шешім қабылдайды.
Биылғы сараптама нәтижесі бо-йынша сараптамаға келіп түскен 2, 5, 7 – сыныптарға арналған 239 оқулықтың ішінен 131 оқулық, яғни 54,8 пайызы 2017-2018 оқу жылында білім беру ұйымдарына пайдалануға ұсынылған.