Жакыпбек Алтаев, Аманжол Ңасабек философия тарихы
V III тарау. Крза& философиясы
жүктеу/скачать 20,78 Mb. Pdf көрінісі
|
| V III тарау. Крза& философиясы
раториясы қоғамдық қатьшастардың интернационализациясымен байланысты мэселелерге баса назар аударды. Қазақ КСР FA философия жэне құқық инсти- тутының философтары жұмысшы таптың мэдени-техникалық деңгейінің өсуі- нс, ғылыми-техникалық үдеріс жағдайындағы адамның рухани өміріне және т.б. көптеген мэселелерге қатысты сұрақтарды зерттеді. Әртүрлі жоғары оқу орындарындағы элеуметтік зертгеушілердің бірқатары білім беру мәселесі мен социалистік қоғамдағы әлеуметтік құрылымның өзгеру барысындағы онын, ала- тын рөлі туралы мәселелерді талқылады (М.С. Әженов). Ғалымдар ұлт пен ұлтгық қатынастар дамуына байланысты да нақты үлес- терін қоса білді: кеңестік көпұлтты мемлекеттің даму заңдылықтары; ұлттық айырмашылықты елемеу мен барлық ұлттардың тендігін қамтамасыз ету мәселе- лері; ұлттық психология табиғаты; элеуметтік және ұлттық қатынастарды басқару; адамдарды интернационализм мен патриотизм рухында тәрбиелеу бағытында қарқынды гылыми ізденістер жүргізілді. Мәселеге қатысты келесі ғылыми зерттеу жұмыстарды атап өткен жөн: Н.Д. Жангелдиннің «Ұлтгық психология табиғаты» (1971); М.И. Сужиковтың «СССР-дегі білім беру жэне казақ халқыньщ әлеуметтік прогресі» (1972); А.Е. Қанапин, А.Д. Яндаровтардың «Қазақ халқы мәдениетінің гүлденуі» (1977); А.А. Айталиевтың «Социализм мен интернационалды тэрбие» (1979) және т.б. жатады. Заманауи ғылым және техникамен байланысты элеуметтік үдерістер ғылы- ми-техникалық революцияны оқу, тану жэне айшықтау жолдары арқылы айшық- тала түсті. Сонымен коса ғылым мен өндіріс жэне FTP мен адамның рухани әлемінің арасындағы өзара қатынастан туындаган жаңа құбылыстарды анықтау, қоғамдағы ғылымның қарыштап даму рөлін көрсету маңызды орынға ие болды. Республикамыздағы философтардың еңбекгерінен еңбек бөлінісіне, ҒТР-ның жүмысшы табы мен басқа да әлеуметтік ұжымдардың әлеуметтік жэнс кэсіби құрылымына тигізер эсеріне байланысты негізгі ойлары анық байқала баста- ды. Сондай жағдайларда техникалық прогрестерді қозғаушы өзгеріс, кешенді механизация мен өндірісті автоматтандыру жолында, еңбек етушілердің мэде- ни-техникалық деңгейінің өсуі барысында, өндірістік еңбек пен білім беруді жалғастыру кезінде парасат пен физикалық еңбекгі үйлесімді байланыстыру ретінде көрініс тапты. Осы сұраққа қатысты отандық философтардың «FTP мен адамның рухани әлемі» атты ұжымдық монографиялары (1979) арналған болатын. Қоғамды саяси ұйымдастыру, социализм жүйесінің, социалистік өмір сүру салтының ішкі мазмұнын ашу, құндылық мәселелерін сараптауға қатысты бірнеше ғылыми еңбектер жарияланды (Т.Ж. Жангелдин, Л.М. Славин, F.F. Ақмамбетов жэне т.б. еңбектері жатады). Осы кезеңде қоғам дамуы болмыс, халықтың салт-дәстүрі жэне олардың қоғамдық өмірмен байланысы туралы мэселелерге қызығушылық таны- тып, зерттеу жұмыстарын жүргізді. Аталған мәселелерді айшықтау аясында Н.С. Сәрсенбаев, Я.П. Белоусов, С.Д. Танкаев жэне т.б. галымдар еңбектері сала бойынша іргелі ғылыми жұмыстар санатында болды. Эстетика саласы бойынша мәдениет пен өнердің дамуы философия ғы- лымының алдына үлкен міндетгер жүктеді. Өнердің ерекшелігі, шынайьшықгы тану үдерісі барысында оның алатын орны мен социалистік реализмде оны |