Жалпы психология
§5. Жеке гщлганъщ әлеуметтенуі
жүктеу/скачать 11,67 Mb. Pdf көрінісі
|
Жалпы психология
| §5. Жеке гщлганъщ әлеуметтенуі
Егер де іштей жеке түлға ортаға мәнді тәуелді болса, әлеуметтік психологияда суреттелетін және түсіндірілетін адамдардьщ карым-қатынасымен және өзара іс-әрекетімен байланысты оның мінез-қүлқының түрлеріне жатады. Әлеумепік психологияда кең тараган теориялардың ішінде әлеуметтік үйрету теориясы жатады. Ол өлеуметтік психологияның болімі жөне пөні ретінде жеке түлғанын өлеуметгенуін қарастырады. Әлеуметгенуді қогамдық тәжірибені индивидтің меңгеру және белсенді өндіру үрдісі, соның нәтижесінде ол жеке түлға болып қалыптасады жөне омірге қажетті білімді, дағдьшы, ептілікті меңгереді, демек, белгілі міндетгерді шешу барысында олармен қарым-қатынас және іс-өрекет жасау қабілеттілігі деп түсінеміз. Әлеуметгену — бүл адамньщ қогамдық өмірдің тәжірибесін меңгеруініңжан-жақты үрдісі. Әлеумеггену адамның әртүрлі адамдармен өзара тиімді қарым-қатьшасқа қажетгі адамзаттық қатынастардың медениетін, олеуметтік нормаларды меңгеруін қамтиды. Сонымен қатар ол адамның қоршаған әлеуметтік шындықты белсенді танып білуін, дара және топтық жүмыстың дағдыларын меңгеруді, ол үшін қажетті қабілеттіктерді дамытуды қажет етеді. Әлеуметтену үғымы адамның әлеуметтік тәжірибені меңгеру нөтижесі, сонымен қатар қызметі болып табылады. Индивидтің өлеуметгенуінің негізгі қайнар коздеріне жанүя, мекгеп, қоғамдық институттар мен үйымдар, баспасоз, радио, теледидар, білім беру жүйесі жатады. Әлеуметтену үрдісі негізінен бір-бірімен қарым-қатынас арқылы іске асады. Әлеуметтенудің жеке, бірақ өте қажетті қызметі — идентификация.1 Балалар осу жөне дамумен қатар ата- аналарьша, жора-жолдастарына, қоршаған ортадагы адамдарға төн өртүрлі ережелерді, қатынастарды және мінез-қүлық түрлерін көптеп меңгереді. Сол адамдардан олардың көзқарасы н ж ән е омір тәж іри б есін қабы лдайды . Идентификация арқылы бала әлеуметтік және жыныстық мінез-қүлықтың ер түрлерін бойына сіңіреді. Ата-аналар алғашқы сәбилік кезеңдегі балалар үшін идентификация негізгі қайнар көзі болып табылады. Одан әрі оларға жора-жолдастары, жоғары жастағы балалар және басқа үлкендер қосылады. Идентификацияның қайнар козі не бойындағы бағалы қасиетгері мен жағымды мінез-қүлық түрлері үлгі болатын басқа адамдар жатады. Ерлер мен әйелдердің жеке түлғасының қалыптасуында негізгі идентификациялық үрдістердін бірі жыныстық - реддік жіктелу жатады. Жыныстық-рәддік жіктелу дегеніміз бір жьшьхсты адамдардың психологиясы мен мінез-қүлқына тән ерекшеліктерді меңгеру үрдісі. Жыныстық-ролдік жіктелуде негізгі қызметті ата-аналар атқарады. Отбасында жыныстык-рөлдік мінез-қүлық тәрбиесінде балалар үшін үлгі-өнегенің козі — ата-аналар болып табылады. Балаларға ата-аналарынан олардың жүктеу/скачать 11,67 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|