«Мәдениет: тіл және қарым-қатынас» бөлімі бойынша жиынтық бағалау
ІІ нұсқа
Оқу мақсаты:
5.1.5.1 тыңдалған мәтін мазмұны негізінде сұрақтарға жауап беру, көтерілген мәселе бойынша өз ойын білдіру;
5.4.1.1. қазақ тілінің дыбыстар жүйесін, үндестік заңын, емлелік ерекшеліктерін ескере отырып, орфографиялық нормаға сай жазу.
Бағалау критерийі: Ойлау дағдыларының деңгейі:
Білім алушы
Мәтін мазмұнына сәйкес көтерілген мәселеге негізделген сұрақтарға жауап беру арқылы ой-пікірін білдіреді;
Сөздердің айтылуы мен жазылуындағы кездесетін ерекшеліктерді ажыратады.
Қолдану
Орындау уақыты:
20 минут
Тапсырма 1. Берілген мәтінді мұқият тыңдап, сұрақтарға жауап беріңіз. «Төрт сөйлем» әдісі бойынша көтерілген мәселеге өз ойыңызды білдіріңіз.
1-мәтін бойынша сұрақтар:
а) Халқымыз үшін ана тілінің мәні қандай? ә) Халқымыздың рухани қазынасы не? 2-мәтін бойынша сұрақтар:
а)Елбасы басқа ұлт өкілдерінің қазақ жеріне, еліне деген сенімін қалай арттырды? ә) Басқа ұлт өкілдерінің тіл үйренуге деген ынта-ықыласы қалай артты?
«Төрт сөйлем» әдісі
а) Менің ойымша, ... ә) Себебі .... б) Мысалдар мен дәлел келтіру в) Қорытынды ой ____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
2. Берілген мәтіннен айтылуы мен жазылуында ерекшелігі бар сөздерді анықтаңыздар.
Қай ұлттың болмасын тарихы мен тағдыры, тәлімі мен тәрбиесінің негізі, қатынас құралы - тіл. Тіл болмаса сөз болмайды. Сөз болмаса адамзаттың тірлігінде мән-мағына болмайтыны белгілі. Демек, тілдің, сөздің адам өмірінде алар орны ерекше. Міне, осы орайда ана тіліміз жайлы терең ойлану әрқайсымыз үшін парыз. Жыл өткен сайын ана тіліміздің мәртебесі өсіп, абыройы арта түсуде. Тіл – халықтың жүрегі һәм жаны. Тілі құрыса, халық та жер бетінен жоғалады. Ана сүті сіңбеген, бесік жырынан нәр алмаған ұлттық қасиет тана сүтімен кірмейді. Жиырмасыншы жылдары тіл тәуелсіздігін ту етіп көтерген Әлихан, Ахмет, Міржақып, Мағжан, Мұхтарлар, сексенінші жылдардың аяғында бостандықтың лебі білінісімен басталған бүкілхалықтық қозғалыс соның айғағы. ХХ ғасырдың ұлы жемісі – Қазақ халқы үшін Егемендіктің көк туы желбіреуі. Мақсатымыз – ұлттық рухты, түскен еңсені көтеру. Ұлттық мінез, ұлттық намыс, ана тілі жоқ жерде – ұлт та жоқ. Халқымыздың аса бай рухани қазынасы – туған ана тіліміз. Ол – Қазақ тілі. Қазақ тілін құрметтеп, қастерлеу парызымыз болып табылады. (142 сөз)
(https://massaget.kz/)
2-мәтін
Қазақстан Халқы ассамблеясының өкілі Асылы Османмен «Ана тілің – өзіңе керек, мемлекеттік тіл – баршаға ортақ» тақырыбында сұхбат. – Мемлекеттік тілді кең қолданысқа енгізуде ассамблеяның орны қандай? – Бүгінде мемлекеттік тілдің дамуына шүкіршілік етемін. Қазақ тілі мемлекеттік тіл мәртебесіне сай кең қолданысқа ие болып, қағаз жүзінде емес, іс жүзінде өмірдің барлық саласында қызмет етсе деген тілек бар. Әу бастан-ақ Елбасының Қазақстан Халқы ассамблеясын құрудағы мақсаты – елімізде тұратын әртүрлі ұлыс өкілдерінің басын біріктіріп, өздері тұрған елге, жерге деген сенімін арттыру мақсаты болды деп ойлаймын. Ассамблея алғашқы уақытта кеңес ретінде құрылды, мұнда әрбір ұлт өкілі мәдени орталықтарын ашуға мүмкіндік алды. Бірақ Құдайдан жасырмағанды адамнан да жасырмаймын, расында да, алғашқы кезеңдері әркім көрпені өзіне қарай тартты. Оның мәні де, маңызы да бар. Өйткені әрбір ұлт өкілі өз мәдениеті, тілі мен діні, әдебиеті мен салтын жаңғырту арқылы тұрған мемлекетінде берілген еркіндіктің негізінде бұл жерге деген сенімі артты. Әрине, бастапқы кезде мемлекеттік тілді үйренуге онша құлықты болмағанымен, байқауымша, кейінгі кездері тілге деген ынта-ықылас артып келеді. (140 сөз)
(http://old.aikyn.kz/)