ҚЫТАЙ ТІЛІМЕН  ҚАЗАҚ  ТІЛІНІҢ  ГРАММАТИКАЛЫҚ

     
 
 
162 
 
І.Жансүгіров атындағы  ЖМУ  ХАБАРШЫСЫ   № 1 /2013     
 
дейді: «... нам нужны черты не только роднящие, но и разъединящие, нам нужен анализ 
парносближаемых  языков  и  в  их  расхождениях».  Л.В.Щерба,  В.В.Виноградов,  И.И. 
Мещанинов  секілді  көрнекті  ғалымдар  өздерінің  еңбектерінде  салыстармалы  және 
салғастырмалы зерттеудің тіл білімінде алатын орны зор екендігін айқындап берді.   
Жалпы  тіл  білімінде  салыстыра  және  салғастыра  зерттеу  барысына  көп  еңбек 
сіңірген 
ғалымдар: 
М.М. 
Копыленко, 
С.Е.Исабеков, 
З.К. 
Ахметжанова, 
Э.Д.Сүлейменова,  М.Т.  Сәбитова,    Т.А.Аяпова,  Қ.Т.Рысалды,  Н.С.  Пак,    К.К. 
Дүйсекова, А. Ислам, В.У.Махпиров, Г.Сағидолдақызы, Ж.Есеналиева т. б. 
Салғастырмалы  тіл  білімін  өзінің    зерттеу  нысаны,  нақты  мақсаты  мен 
міндеттері  бар  дербес  сала  деп  дәлелдеген  У.К.Юсупов  контрастивтік  зерттеудің 
принциптерін  атап  көрсетті.  Ғалым  З.К.Ахметжанова  салғастырмалы  зерттеудің  алты 
принципін  айқындап  берді.  Ол  әр  түрлі  тілдерді  салғастыра  зерттеудің  ең  басты 
принциптері  ретінде  семантикалық    және  функционалдық  ұстанымдарды  айрықша 
негіздеді және олар кейінгі зерттеулерге арқау болды, осылардың негізінде жан-жақты 
ашыла түсті.
  
Дж.  Буранов  лингвистиканың  типологиялық  салалары  ретінде  генетикалық 
типологияны,  құрылымдық  типологияны,  ареалды  типологияны,  салыстырмалы 
типологияны  өзара  ажырата  келіп,  салыстырмалы  типологияның  контрастивті 
лингвистикамен ара-жігін айқындап берді [2, 440]. 
Қазақ тіл білімінде қытай тілі мен қазақ тілін салғастыра зерттеуге арналған Ф. 
Дәулетованың “Қытай және қазақ тілдерінің салғастырмалы фразеологиясы” (1999 ж.) 
атты  кандидаттық  диссертациясы,  Т.Қалибекұлының  «Қытай  және  қазақ  тілдеріндегі 
сөз 
тіркесінің 
құрылымы 
мен 
семантикалық 
ерекшеліктері» 
және 
Ж. 
Тұрсыналиқызының  «Қытай  және  қазақ  тілдеріндегі  жай  сөйлемдердің    құрылымдық 
мағыналық топтары» деген еңбектерін атауға болады.  
Тіл  білімінде  сандық  және  мөлшер  мағыналы  сөздер  мен  сөз  тіркестері 
«түсіндірмелі  сөздер»  немесе  «сандар  мен  зат  атауларының  арасында  қолданылатын 
сөздер»  (Гордлевский  В.А.),  «нумеративті  сөздер»  (Кононов  А.Н.  ,  Щербак  А.М.), 
«счеттік  есімдер»  немесе  «счеттік  сөздер»  («счетные  имена»,  «счетные  слова») 
(Баскаков  А.Н.,  Кайдаров  Ә.Т.)  деп  аталса,  кейбір  ғалымдар  лексиканың  бұл  бөлігін 
атауда  «сан-мөлшерді  білдіретін  сөздер»  (Зейналов  Ф.Р.)  «мөлшерлік  сөздер» 
(Летягина  Н.И.),  «есептеп  шығарылатын»  (считаемый),  «есептеп  шығарылмайтын» 
(несчитаемый), 
«санауға 
келетін» 
(исчисляемый), 
«санауға 
келмейтін» 
(неисчисляемый) сөздер, метрологиялық лексика, классификаторлар (Молчанова Л.А.), 
мезуративтер  (Копыленко  М.М.,  Акуленко  В.В.,  Букреева  С.А.),  «халықтық 
номенклатура» (Дементьева Т.В.) деп атайды.  
Зерттеуші Т.Г.Бугаева мөлшер, өлшем мағыналы сөздер мен сөз тіркестерін ішкі 
семантикалық  құрылымдарына  қарай  классификаторлар,  счеттік  сөздердің 
жиынтығы,  өлшемдік  атаулармен  байланысы  бар  құрылымдар  деп  үш  топқа  бөледі. 
Бұл  терминдердің  өзіндік  ерекшеліктерін  көрсетіп,  әрқайсысына  жеке-жеке  анықтама 
береді [3, 273]. 
Қытай  тіл  білімінің  дамуы  ертеден  басталған,  дегенмен  көне  заман  қытай  тілі 
грамматикасы  туралы  біршама  жүйелі  жазылған  еңбектердің    аз  екендігі    шындық. 
Бірақ бұл қытай тілі грамматикасы мүлде сөз болмады дегенді білдірмейді. Қытайдың 
бектер  заманы    ғылымның  өркендеген  дәуірі  деп  саналады.  Тіл  білімінің  алғашқы 
өркендеуі  осы  кезден  бастау  алады.    «Мөлшер  сөз»  атауының  мағынасына  келсек,  ол 
мөлшерлеу,  шамалау  дегенді    білдіреді.    Қытай  тіл  білімінде      1898-1952  жылдар 
аралығындағы  ғылыми еңбектерде мөлшерге берілген атауларда бірізділік жоқ екенін 
байқауға  болады.  1898  жылы  Ма  Цзенчжұң  (马氏文通)  «Грамматика  сауаты» 

     
 
 
163 
 
І.Жансүгіров атындағы  ЖМУ  ХАБАРШЫСЫ   № 1 /2013     
 
кітабының  есім  сөздер  тарауында  былай  деген:  «Өзі  сөз  емес,  бірақ  зат  санымен 
қабысып келетін сөздер болады. Мысалы, ат, арба деген  
Тек  ХХ  ғасырдың  50-жылдарынан  кейінгі  уақытта  ғана  қытай  тіліндегі  сөз 
таптарының құрамында ол жеке сөз табы болып, ресми атау алды. 1954–1956 жылдары 
құрастырылған  «Қытай  тілінің  мектеп  грамматикасының  уақытша  жүйесі» 
оқулығында: затты немесе қимылды білдіретін мөлшер сөздерге «сандық мөлшер сөз» 
деген  анықтама  берілген.  Пекин  университетіндегі  «Қазіргі  қытай  тілінің 
грамматикасы»  оқулықтарында  мөлшер  сөздерді  қытай  тілінің  сөз  таптары  құрамына 
енгізу мәселесі бойынша кейінгі жылдарда мөлшер сөздерді зерттеушілер Хе Жие мен 
Го  Сианжын  мен  Ли  Үймиң  еңбектері  аталады.  Мөлшер  сөздерге  қатысты  пікірлерді 
Жао Юанрен, Паул Кратович еңбектерінен кездестіруге болады
. 
Қытай  Ұлттар  Университеті  филология  факультетінің  қытай  тілі  бөлімінің 
оқытушылары  құрастырған  «Қытай  тіліндегі  мөлшер  сөздердің  қолданылуы»  деген 
еңбекте мөлшер сөздерді заттық мөлшер сөздер, етістік мөлшер сөздер, күрделі мөлшер 
сөздер  деп  үш  топқа  бөліп,  «заттық  мөлшер  сөздер  заттардың  санын  мөлшерлеуді  
білдіреді»,  «етістік  мөлшер  сөздер  әрекеттің  немесе  қимылдың  ретін  санауды 
білдіреді»,  «ал  күрделі  мөлшер  сөздер  екі    мөлшер  сөздің  бірігуі  арқылы  жасалып, 
күрделі бір бірлікті білдіреді» деген анықтамалар берілген. Оны Жаң Ваңчи (1992), Го 
Сианжын  (  1987)  еңбектерінен  табуға  болады.  Лүй  Шушяң    (吕叔湘)  «Қазіргі  қытай 
тіліндегі  800  сөз»  деген  кітабында  мөлшер  сөздерді:  жекелік  мөлшер  сөздер, 
жинақтық  мөлшер  сөздер,    бөлшектік  мөлшер  сөздер  (часть)  (部分量词  ), 
сыйымдылық  мөлшер  сөздері  (容器量词),  уақытша  мөлшер  сөздер,  өлшемдік  мөлшер 
сөздер, тәуелсіз мөлшер сөздер, қимылдық мөлшер сөздер, күрделі мөлшер сөздер деп 
топтастырады
.
  
         «Қазіргі  қытай  тілінде  етістік  пысықтау  түрінің  екінші  бөлігі  мөлшер  сөз  бола 
алмайды»,  дейді  С.Е.Яхонтов  және  оны  өз  кітабында  нақты  мысалдармен  дәлелдейді 
[6,102].  Мәскеу  тіл  білімі  мектебінің  мөлшер  сөздерді  зерттеушілері  ғалым 
В.М.Солнцев пен оның ұстазы Н.Н.Коротковтың еңбектері ерекше орынға ие екендігін 
атап айта аламыз. Өз кітабында В.М.Солнцев жеке аффикстерден зат және нәрселердің 
мөлшерін  немесе  өлшемін  білдіретін  сөздерді  бөлу  қажет  деп  біледі.  Мұндай  сөздер 
тәуелсіз  мағыналы  сөздер  болып,  жекелік  аффикстерінің  алдында  келіп,  анықтауыш 
сипатына ие болуымен  ерекшеленеді деп, оған 一碗茶 [ yi wan cha] бір кесе шай, 一大
碗茶[yi  da  wan  cha]  бір  үлкен  кесе  шай,  т.  б.  деген  тәрізді  мысалдар  ұсынады.  В.И. 
Горелов
,
  О.М.Готлиб,  В.А.Курдюмов
 
және  О.А.Омельченконың  еңбектерінде  қытай 
тіліндегі 
мөлшер 
сөздер 
«счетные 
слова» 
деп 
қарастырылған
.
 
Орыс 
қытайтанушыларының еңбектерінің басым бөлігінде мөлшер сөздерді  «классификатор 
(счетные слова)» деп атаған. 
         Қытай  тіліндегі  заттық  мөлшер  сөздерді  сауыт-сүйек  жазбаларынан(甲骨文) 
кездестіреміз.  Бұлар  заттық  мөлшер  сөздер  тұрмыстағы  қажет  бұйымдардың,  сауда-
саттықта қолданылатын сөздердің негізінде пайда болғандығының дәлелі.  
Ең  алғашқы  пайда  болған  мөлшер  сөздердің  өзіндік  ерекшеліктері  бар,  яғни  олар  зат 
есімнен жасалғандығы анық байқалып тұр.  
Ежелгі  Қытайда  ұлудың  қабығы  мен  асыл  тастар  ақша  бірлігі  ретінде  қолданылған. 
Сондай-ақ,  ол  табиғи  көріністердің  мөлшерін  білдіру  үшін  де  пайдаланылған.  羌百羌
[qiang  bai  qiang]  цяннан  жүз  цян  (ян–қытайдың  бір  ұлты),    田十田[tian  shi 
tian]атыздан  он  атыз    алдыңғы    田    [tian]  заттың  өзін  білдірсе,  соңғы田  [tian]  
мөлшерін білдіріп тұр.  
Металл  жазбаларында  [金文]  мөлшер  сөздердің    қолданылуы  заттық  мөлшер  сөздер 
ретінде ғана кездеседі. Бірақ сауыт-сүйек жазбаларындағы мөлшер сөздерге қарағанда, 

     
 
 
164 
 
І.Жансүгіров атындағы  ЖМУ  ХАБАРШЫСЫ   № 1 /2013     
 
олардың  мазмұны  күрделірек,  саны  да  көп.  Ол  мөлшер  сөздер  өлшем,  ақша, 
сыйымдылық  бірліктерін  білдірген.  Мыс.:浮牛三百五十五牛  [fu  niu  san  bai  wu  shi  wu 
niu]  Сиырдан  үш  жүз  елу  бес  бас.  羊廿八羊    [Yang  nian  ba  yang]  Қой  басы  жиырма 
сегіз тұяқ. 
Бір  зат  есімге  ұқсамайтын  бірнеше  мөлшер  сөз  қолданылады,  мыс.:  车[che]  арбаға  两 
[liang]  ,    乘  [cheng]    мөлшер  сөздері  қолданылды:  浮车十两[fu  che  shi  liang]  Он  екі 
машина.  
Заттық  мөлшер  сөздердің  дамуы  аса  күрделі,  әрі  ұласпалы.  Себебі  қоғамда  мөлшерді 
өлшеудегі  бірліктердің  көбеюіне  байланысты  өлшем  бірліктері  де  көбейген.  Табиғи 
көріністерге,  заттардың  бейнелеріне  қарай  个  [ge],  口  [kou],  张[zhang],  年[nian]  жиі 
қолданылатын жекелік мөлшер сөздер пайда болып, дамыды.  
1.  Зат  есімдердің  мөлшерін  шамалағанда,  сан  есімді  қолдану  әдісі  әлі  кең  көлемде 
жүйелі арнаға түспеген кез;   
2.  [数词+量词]  «сан  есім  +  мөлшер  сөз»  құрылымы  зат  есімнің  алдында  қолданылған, 
бірақ  салыстырып  қарағанда,  бұл  құрылымының  әлі  де  зат  есімдердің  соңынан 
қолданылуы жиі кездеседі;   
3.  Мөлшер  сөздер  әлі  де  кемелдену  деңгейіне  жетпеген,  орны  нақтыланбаған  мөлшер 
сөздердің біразы әлі де болса сақталып қалған. Бір-біріне ұқсамайтын зат есімдерді  бір 
сөйлемнің  ішінде  мөлшерлеген    кезде,  оны  тек  қана  бір  мөлшер  сөзбен  білдіруге 
болады. Мысалы, 车马二百五十五匹 [che ma er bai wu shi wu pi ] Арба атымен – 250. 
Бұл мысалда атқа да,  арбаға да匹[pi ] мөлшер сөзі қолданылған. 将万二千人骑 [jiang 
wan  er  qian  ren  qi.]  Он  мың  әскер,  екі  мың  ат.  Адамға  да  арбаға  да  бір  мөлшер  сөз 
қолданылған
.
 
Лю Шыжу: «Қытай тіліндегі қимылдық мөлшер сөздер Вэй жин оңтүстік, солтүстік (魏
晋南北
)  дәуірінде  пайда  болды  немесе  сол  кездерде  біртіндеп  пайда  бола  бастады»,– 
дейді. Сондай-ақ Қытайдың  Цинь дәуірі кезіндегі  жазбалардан да қимылдық  мөлшер 
сөздердің де қолданыста болғаны  аңғарылады. Мыс.: 小乐正立于西阶东，乃歌鹿鸣三
终。[Xiaole zhen li yu xi jie dong, nai ge lu ming san zhong],   ге лу  өлеңін үш қайтара 
айтып  шықты.罗人欲伐之，使伯嘉谍之，三巡数之。[Luoren  yu  fa  zhi,  shi  bo  jia  die 
zhi, san xun shu zhe.]  
Ал  қазіргі  қытай  тілінде  бұл  сөз  мөлшерлік  қызмет  атқармайды,  «终zhong»    сөзіне 
сәйкес «遍 bian» мөлшер сөзі қолданылады. 2-мысалда «三巡数之san xun shu zhe» «巡
xun» сөзіне қазіргі қытай тіліндегі «遍 bian» сөзі сәйкес келеді.  
Көне  қытай  тіліндегі  шығармаларда  көп  кездесетін  тағы  бір  мөлшер  сөз              «一成yi 
cheng»    «ұрып  болу,  соғып  болу»  деген  етістіктік  мағынаны  көрсетеді.              «一成yi 
cheng»  сөзінің  қазіргі  қытай  тіліндегі  мағынасы  «一下yixia»  іс-әрекеттің  қысқа 
мерзімде істелуін білдіреді.  «一成yi cheng»   «击之ji zhi» тіркесінің соңынан жалғасып 
толықтырғыш  （补语）болып,  іс  әрекетті  білдіретін  «击ji  ұру,  соғу»  қимылының 
мөлшерін білдіріп тұр.  
下xia  –  қимылдық  мөлшер  сөзі  қимыл-әрекеттің  қысқа  уақытта  және  сол  әрекеттің 
төмен  қарай  бағытталған  рет  санына  қаратылады.  Мыс.:母乃仗祥背及两脚百余下。
[Munai  zhang  xiang  bei  ji  liang  jiao  bai  yuxia].  Шешесі  қолына  таяқ  алып,  Сиаңның 
арқасынан және екі аяғынан нешеме рет ұрды.   
遍Bian – іс-әрекеттің басталғаннан аяқталғанға дейінгі барысының мөлшерін білдіреді. 
Мыс.:但读千遍，自得其意。[Dandu qian bian, zi de qi yi.] Мың рет оқысаң, мағынасын 
өзің  түсінесің.  画眉千度拭，梳头百遍撩。[Huamei  qian  du  shi  ,  shu  tou  bai  bian  liao.] 
Қасын мың рет сызып, шашын жүз рет тарады.   

     
 
 
165 
 
І.Жансүгіров атындағы  ЖМУ  ХАБАРШЫСЫ   № 1 /2013     
 
 Әлемнің  тілдік  бейнесін  танудағы  негізгі  ұғым-түсініктердің  біріне  мөлшер,  өлшем 
мазмұны да кіреді.  Қытай тілі мен қазақ тілінде, ауызекі тілде де, жазба тілде де белсенді 
қызмет  атқаратын  мөлшер  лексемаларының  аясы  ауқымды  болып  келеді.  Қалыптасқан 
үрдіске  сәйкес  қазақ  тіл  білімінде  сандылық  категориясына,  әдетте,  өзара  ұқсас,  бірақ 
белгілі бір тұрғыдан тәуелсіз екі ұғымға: көптік ұғымы мен мөлшер ұғымына байланысты 
құбылыстар жатқызылады. 
           Қытай тілі аса күрделі тіл болғандықтан, онда мөлшер сөздердің саны көп және 
әрбір  мөлшер  сөздің  ойды  анықтайтын,  толықтайтын,  сипаттайтын  өзіне  тән  қызметі 
бар.  Сондықтан  олардың  бірінің  орнына  бірін  ауыстырып  қолдануға  келмейді.  Қытай 
тіліндегі  мөлшер  сөздердің  қолданылуы  сөз  тіркесіндегі  немесе  сөйлемдегі  білідретін 
мағынасы жағынан, мөлшерлік мағынасымен, құрылымдық қызметі жағынан жіктеліп, 
ерекшеленеді.  Ал  қазақ  тіліндегі  мөлшер  сөздер  жеке  сөз  табы  ретінде 
қарастырылмағанымен,  тілде  атқаратын  қызметтеріне  қарай  олар  сан  есімдердің 
құрамындағы  нумеративті  сөздер  немесе  өлшем  сөздер,  счетті  сөздер,  есептік  сөздер 
деп аталып жүр. 
Мөлшер  сөздердің  сезімдік,  формалық  және  тілдік  реңктерін  нақты  білу  мөлшер 
сөздерді  дұрыс  қолдануымызға  көмектесіп  қана  қоймай,  оларды  шебер  таңдай 
білуімізге көмектеседі, тілді одан да көрікті қыла түседі. 
Қорыта келгенде, шетел тілінің жүйесін саналы түрде меңгеру  барысында ана тілімен 
салғастыру  қазақ  тілінің  ерекшеліктері  мен  айырмашылықтарын  жүйелі  түрде, 
тереңірек түсінуге, меңгеруге, пайымдауға жол ашады. 
 
ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ: 
1.  Буранов  Дж.  Сравнительная  типология  английского  языка  и  тюркских  языков.–  
М.,1983. 264 с. 
2. Ма Цзен Чжұң [马氏文通] .Грамматика сауаты. –Пекин,1898. 
3. Яхонтов С.Е Категория глаголов в китайском языке.– Ленинград, 1957 
4. Байтұрсынов А. Тіл тағылымы. –  Алматы, 1991. - 384 б 
5. Лүй Шушяң  Қытай грамматикасының қысқаша очеркі. –Пекин, 1956. – 290 б. 
 
 
         UDC 378.147.2:811.112.2. 
 
USING COMPUTER TECHNOLOGIES IN TEACHING 
 A FOREIGN LANGUAGE 
 
Katenova M.R., Kalizhanov N.N. 
Zhetysu State University named after I. Zhansugurov, Taldykorgan city 
kalizhanovn@gmail.com
 
 
Мақалада  бүгінгі  таңда  шет  тілін  оқытудағы  компьютерлердің  қолданылуы  жайлы 
сөз қозғайды. Күннен күнге жаңарып, өзгеріп жатқан технологиямен бірге заманға сай жүру 
қиынға түсуіне байланысты, технологияның соңғы жылдары қалай өзгеретінін болжау оңайға 
түспейді.  Алайда  сыныптарымыздағы  білім  алушылар  дәл  солай  қалады.  Сондықтан,  осы 
технолгияның қалай дамитынын талқылаудың орнына, оның қабілеттерін анықтап оқытуда 
қолдану методикасын ойластыру дұрыс болар. 
Следующая  статья  затронет  тему  об  использований  компьютерных  технологий  в 
изучений иностранного языка. Очень трудно идти в ногу со временем с таким развивающимся 
технологией.  В  то  же  время  аудитория,  изучающая  иностранный  язык, останется  тем  же. 
Будет  разумнее  выявить  способности  компьютера  и  изучить,  как  оно  может  быть 
использовано в обучений иностранного языка. 

     
 
 
166 
 
І.Жансүгіров атындағы  ЖМУ  ХАБАРШЫСЫ   № 1 /2013     
 
Nowadays,  the  technology  is  changing  so  rapidly,  one  just  cannot  follow  its  rate.  It  will  be 
more reasonable to focus on the abilities of the machines rather than the hardware. Yesterday we had 
Pentium 3 computers. Today we have small laptops, notebooks, i-phones, etc. The question is how we 
will use them in our education. 
 
       Key  words:  computer,  development,  teaching  a  foreign  language,  classroom  activities, 
communication.  
            
         Coming to the twenty first century, we all know that, it is the generation of development 
and  high  technologies.  Today  we  have  so  many  devices  to  help  in  our  studies  that  we  even 
sometimes hesitate which one to  choose. Starting from PCs  to  our cell phones,  mp3  players 
(the  gadgets  used  in  everyday  life  and  which  could  be  used  in  education  as  well)  are  good 
examples. These gadgets are of a great use and very practical making the teacher’s tasks very 
easy  to  carry  out.  Visual  aids,  listening  materials,  visual  audio,  etc.  are  more  accessible 
through  electronic  devices  rather  than  finding  cards,  posters  required  for  the  lessons.  The 
continuously  advancing  technology  has  been  making  our  studies  much  easier  lately.  You 
don’t have to spend much time preparing maps, cards, pictures, etc. Just open your computer 
and  “GOOGLE”  any  material  you  need.  Thousand  tones  of  information  are  available  from 
anywhere in the world through the World Wide Web.  
Since the late 1980’s it has become more apparent that computers are going to replace most of 
the  classroom’s  materials.  This  was  because  of  the  growing  interest  of  the  educators  in 
applying technology in  the classroom  and making predictions about  how it would affect  the 
modern education. Today more and more of this can be seen in our classrooms: computers in 
every  classroom,  projectors,  sound  systems,  etc.  This  goes  true  mainly  for  western  and 
European  countries.  In  countries  like  Kazakhstan  located  in  central  Asia  it  started  in  late 
1990’s.  Now  that  globalization  has  started,  in  many  countries  worldwide,  computerizing  is 
taking place throughout these countries. 
Unfortunately,  with  the  technological  development  there  comes  out  the  financial 
barrier.  Everybody  realizes  that  rapid  growth  of  the  technology  but  the  finance  and  the 
bureaucratic support do not always fit the requirements for the whole classes. For instance, if 
we take our schools into consideration we can apparently say, that it is equipped well enough 
for a students’ demand for learning. But during the course of learning, most teachers realize 
the software or hardware are not up to date or either do not meet the standards of a modern 
classroom. 
In our schools, most of the classrooms are equipped with computers, active boards and 
projectors. But the active boards are not used for what they are for. They are mainly used as 
‘blackboards’  and  background  for  projectors.  In  rare  classrooms  they  are  used  for  the 
instructions.  Most  of  our  schools  still  use  the  ‘blackboard  and  white  chalk’,  whereas  in 
developed countries 3D holograms are used to teach many students at a time (of course, this is 
not very common for all of the European countries). 
However, the quality of education mainly does not depend on the forms and functions 
of the technology. According to Maggie Sokolik, in “Computers in Language Teaching”, good 
teaching methodology depends more on sound pedagogy than on access to any particular form 
of computer technology. There is also the fact that today’s technology is growing so fast one 
cannot  just  follow  its  rapid  change.  So  the  main  focus  will  be  set  mostly  on  methodology 
rather than the hardware. 
In  forecasting  the  technological  future,  it  is  essential  to  take  into  consideration  the 
capabilities of computer in teaching, and what can be done in the language classroom which 
will remain current even if the technology does not [1]. 

     
 
 
167 
 
І.Жансүгіров атындағы  ЖМУ  ХАБАРШЫСЫ   № 1 /2013     
 
The  computers  however  are  not,  of  course,  capable  of  fully  replacing  the  teachers. 
There are still some fields which should be upgraded. They are: text translation, providing a 
good feedback, essay making (everything concerning making sentences), grammar checking. 
There are hundreds of translating tools and software for translation, although it has not 
been realized for the most part. These translating machines make such mistakes that a native 
speaker  would  consider  it  not  even  idiomatically  or  grammatically  correct.  These  programs 
are  capable  of  translating  simple  sentences  with  little  idiomatic  usage.  Any  deviations  from 
these formula cause serious breakdowns in the comprehensibility of machine-translated text. 
An  example  of  a  machine  translation,  completed  July  21,  2000,  is  presented  on  the 
previous page. The text is taken from the opening of the play Cyrano de Bergerac, written in 
French  by  Edmond  Rostand  (1987).  The  first  column  is  the  original  text,  the  second,  a 
translation  done  by  a  human  translator,  and  the  third,  an  example  of  machine  translation. 
(Teaching  English  as  a  second  or  Foreign  Language  Third  edition,  by  Marianne  Celce-
Murcia, p. 478-479). 
It  is  obvious  that  the  machine  fails  in  some  features.  Firstly,  it  does  not  have  the 
required database for nineteenth century idiom. Moreover, essential issues are disturbed too: 
the inability to distinguish plural forms (“Riders, middle-class man, lackey, pages”) and the 
misinterpretation of the preposition à as “with” rather than “at” (“A Representation with the 
Hotel of Burgundy”). 
From  this  example  you  can  clearly  see  that  computers  are  fully  capable  of  neither 
making nor translating full texts [2]. 
Nevertheless, there are a lot more activities and forms of study where machines are of 
a good use and even surpass human abilities in some points. Gathering and storing big data, 
drill  exercises,  adaptive  testing,  distant  communication  where  human  memory  may  be 
deficient, or where human patience may be exhausted. Simple classroom video, recording and 
reviewing are the examples of machine’s advantages over humans. 
 
Much  of  language  learning  is  maintained  by  repeating,  whether  it  may  be  a 
sound, a word or a phrase. Unlike a human, who can get tired of repeating the same sentences, 
words  or  sounds,  a  computer  is  tireless  and  can  repeat  anything  hundred  times  if  needed. 
McCarthy (1994) says  that  computers have special advantages:  organization of material  and 
random presentation, scoring and record-keeping, graphics and animation. 
But the most common use of the computers is the Internet. It is to say that computers 
are  mainly  used  as  a  means  communication  making  it  a  good  choice  for  learning  a  foreign 
language. We call it Computer Mediated Communication (CMC) [3].  
Communication through computers exists in two types synchronous and asynchronous 
(real-time).  E-mailing  is  considered  as  asynchronous.  It  is  a  good  choice  for  an  activity 
outside the classroom. Many things have been said about this and many activities have been 
designed for such kind of communication.  
 

     
 
 
168 
 
І.Жансүгіров атындағы  ЖМУ  ХАБАРШЫСЫ   № 1 /2013     
 
 

жүктеу/скачать 2,87 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: