Жаратылыстану және география институтының директоры К. Д. Каймулдинова
жүктеу/скачать 0,5 Mb. Pdf көрінісі
|
елдерінің даму болашағы. Экономикалық, саяси және басқа байланыстарының даму проблемалары мен болашағы. Шикізат базалары, орналасу факторлары, ірі орталықтары. ТМД елдері өнеркәсібі дамуы. Ӛнеркәсіптің дамуы мен орналасуының басты географиялық ерекшеліктері. Ӛнеркәсіп орналасуына әсер ететін факторлар. Ӛнеркәсіп орналасуының аумақтық ілгерлеушіліктері.
ДҤНИЕЖҤЗІНІҢ ЭКОНОМИКАЛЫҚ ГЕОГРАФИЯСЫ Дҥниежҥзінің қазіргі заманғы саяси картасы. Дҥниежҥзі елдерінің мемлекеттік қҧрылымдары мен басқару формаларының тҥрлері. Дүниежүзінің саяси картасының қалыптасуы және мазмұны. Дүниежүзінің саяси картасының қалыптасу кезеңдері. Дүниежүзінің саяси картасының обьектілері. Қазіргі саяси картаға тарихи-географиялық шолу. Қазіргі саяси картадағы тәуелді елдер мен жер аумақтары. Дүниежүзі елдерінің мемлекеттік құрылысы. Мемлекеттік құрылыстың республикалық және монархиялық түрлері. Мемлекетті басқарудың басқада формалары. Елдің саяси-әкімшілік құрылысының негізгі түрлері. Қазіргі дүниежүзі елдерінің типологиясы.
дамыған елдер. Батыс Еуропаның шағын капиталистік елдері. «Қоныс аударған капитализм» елдері. Экономикасы дамыған елдердің экономикалық-географиялық жағдайы. Табиғат жағдайлары мен ресурстары. Экологиялық жағдайы және табиғат қорғау шаралары. Халқы. Еңбек ресурстары. Халықтың орналасуы және тығыздығы. Шаруашылығы. Ішкі айырмашылықтары. Ӛнеркәсібі. Ауыл шаруашылығы. Кӛлік жүйесі. Ӛндірістік емес салалары. Сыртқы экономикалық байланыстары. Туризмі.
ерекшеліктері. Жетекші дамушы елдер. Қытай, Үндістан. Жаңа индустриялық елдер. Корея Республикасы. Малайзия, Сингапур, Бразилия, Мексика, Аргентина. Плантациялық шаруашылық елдері. Мұнай экспорттаушы елдер. «Жалға пәтер беруші елдер». Даму деңгейі тӛмен елдер.
Индонезия. Даму үлгілері. Географиялық орны. Табиғат жағдайы және ресурстары. Халқы. Халқының құрамы. Экономикалық-әлеуметтік дамуы. Шаруашылығы. Экспорты. Импорты. Сауда серіктестіктері. Дҥниежҥзінің халықтар географиясы. Халықтардың табиғи өсуі.Демографиялық саясат және оның әртҥрлі елдердегі ерекшеліктері. Дүние жүзі халқының саны және ұдайы ӛсуі. Халықтың жастық-жыныстық құрамы. Еңбек ресурстары. Халқының нәсілдік және ұлттық құрамы. Халықтың тілдік құрамы. Діндердің таралуы. Халықтың тығыздығы, орналасу ерекшеліктері мен қозғалысы. Қоныстану түрлері. Урбандалу.
құрамы. Отын-энергетика балансы. Дүние жүзіндегі ірі отын-энергетика аймақтары. Қазіргі кездегі энергетиканың маңызы. Энергетиканы дамытуда ҒТР-ның маңызы. Мұнай ӛнеркәсібі. Дүние жүзінің жеке аймақтары мұнай тасымалдау бағыттары. Мұнайды шетке шығаратын елдер. Дүние жүзі бойынша мұнай ӛндіру аймақтары. Газ ӛнеркәсібі. Табиғи газдың негізгі қорлары. Табиғи газға бай елдер.Табиғи газдың халықаралық жүк айналымындағы басты бағыты. Кӛмір ӛнеркәсібі. Дүние жүзіндегі кӛмірдің ӛндірісінің дамыған аймақтары. Кӛмірді сыртқа шығаруға маманданған елдер: АҚШ, Канада, Аустралия, ОАР. Дүние жүзіндегі ірі кӛмір ӛндіруші елдер. Электр энергетикасы. ЖЭС. СЭС. СЭС-терден электр энергияны ӛндіруші алдыңғы қатарлы елдер: АҚШ, Ресей, Бразилия, Канада, Қытай, Норвегия. АЭС. Ірі АЭС-тер: АҚШ, Жапония, Франция, ГФР, Ресей. Ірі АЭС-тер: Фукусима (Жапония), Гравлин (Франция), Брус (Канада), Ангра (Бразилия). Дәстүрлі емес электр энергетикасы Геотермалды, су толқынына негізделген, жел электр энергетикасы. Дҥниежҥзінің машина жасау өнеркәсібі. Машина жасау ӛнеркәсібі және металл ӛңдеу. Қазіргі заманғы машина жасау. Машина жасау салалары. Машина жасау ӛнеркәсібінің дамуына ҒТР-ң әсері. Машина жасау ӛнеркәсібі ӛндірісінің орналасуына әсер етуші факторлар. Дүниежүзіндегі машина жасау ӛнеркәсібінің негізгі орталықтары. Электр техникасын жасау және оның жетекші елдері. Кӛлік машиналарын жасау. Автомобиль ӛндірісінің негізгі орталықтары. Жеке елдердегі автомобиль ӛндірісінің барысы. Жалпы машина жасау ӛндірісі және оның жетекші елдері.
және оның басқа салалармен байланысы. Қазіргі кезеңдегі қара металлургия кәсіпорындары. Темір кені қорларының таралуы. Дүниежүзінде қара металлургия ӛндірісі бойынша жетекші елдер. Тҥсті металлургияға экономикалық-географиялық сипаттама. Түсті
металлургияға жалпы сипаттама. Түсті металлургияның түрлері. Ауыр, жеңіл, баяу балқитын және сирек кездесетін түрлері. Түсті металлургияның салалық құрамы. Түсті металлургияның шикізат кӛздері. Түсті металлургия кәсіпорындарының орналасу ерекшелігі. Түсті металлургияның негізгі орталықтары. Шығыс Африка (Эфиопия мысалында). Шығыс Африка аймағының құрамы. Шығыс Африканың басты ерекшеліктері. Эфиопия мемлекетіне жалпы шолу. Мемлекеттің құрылымы. Табиғат жағдайлары мен ресурстары. Халқы. Шаруашылығы. Ауыл шаруашылығы. Кӛлік географиясы. Сыртқы экономикалық байланыстары. Дҥниежҥзінің ауыл шаруашылық географиясы. Негізгі ауыл шаруашылық дақылдарының орналасқан аудандары. Ауыл шаруашылығының жалпы сипаты. Ауыл шаруашылығың құрылымы мен формалары. Дамыған тауарлы ауыл шаруашылығы. Дәстүрлі тұтынушы ауыл шаруашылығы. Ауыл шаруашылығы және ҒТР. Агроӛнеркәсіптік кешен. «Жасыл революция» ұғымы. Ӛсімдік шаруашылығы. Азық-түлік дақылдарының басқа түрлері. Негізгі ауыл шаруашылық дақылдарының орналасқан аудандары. Олардың орналасуының басты факторлары. Дүние жүзіндегі ауыл шаруашылығынан жетекші елдер.
шаруашылығының түрлері. Мүйізді ірі қара. Сүтті-етті және сүтті бағыттары. Етті бағыттағы мал шаруашылығы. Олардың дамыған аудандары. Қой шаруашылығы. Қой шаруашылығы дамыған елдер. Құс шаруашылығы. Шошқа шаруашылығы. Мал шаруашылығын дамытудағы экстенсивті және интенсивті бағыттар. Омарта шаруашылығы. Жібек шаруашылығы. Терісі бағалы аңдар мен түйе құс ӛсіру шаруашылықтары. Мал шаруашылығы дамыған аудандардағы экологиялық проблемалар. Балық шаруашылығы. Дҥниежҥзінің көлік географиясы. Дүние жүзіндегі кӛліктің даму сипаты. Дүние жүзі елдерінің қазіргі кӛлік жүйесі. Теңіз және ӛзен кӛлігі. Дүниежүзілік теңіз сауда флотының жетекші елдері. Негізгі теңіз жолдары. Дүниежүзілік ірі порттар. Дүниежүзілік маңызы бар теңіз каналдары. Ірі кеме жүзетін каналдар мен ӛзен жолдары. Темір жол кӛлігі. Дүниежүзіндегі теміржол желілерінің ұзындығы. Теміржол желілерінің тығыздығы ӛте жоғары елдер. Жоғары жылдамдықтағы теміржол желілері. Автомобиль кӛлігі. Дүниежүзіндегі автомобиль жолының жалпы ұзындығы. Трансконтиненттік магистралдар. Жүк тасымалындағы автомобиль кӛлігінің маңызы. Құбыр кӛлігі. Дүниежүзіндегі мұнай құбырларының қазіргі кездегі жалпы ұзындығы. Дүние жүзіндегі ең ірі мұнай құбырлары. Су асты құбыр желілері. Әуе кӛлігі. Дүние жүзіндегі ең ірі әуежайлар.
химиясы, минерал тыңайтқыштарын ӛндіру, негізгі химия ӛнімдері, органикалық синтез, полимер материалдарын шығару. Химия ӛнеркәсібінің негізгі аймақтары.
ӛнеркәсібінің салалары. Тоқыма ӛнеркәсібі және оның типтері. Тігін. Былғары аяқ киім. Мех. Фарфор-фаянс. Дүниежүзінде тоқыма ӛнеркәсібі дамыған аймақтар.
Солтҥстік Америка елдеріне экономикалық-географиялық сипаттама(АҚШ мысалында). Солтүстік Америка аймағына жалпы шолу. АҚШ-тың экономикалық- географиялық жағдайы. Мемлекет тарихы. Табиғат жағдайлары мен ресурстары. Халқы. Шаруашылығы. Кӛлігі. АҚШ-тың экономикалық-географиялық аудандары. Туристік обьектілері. Сыртқы экономикалық байланыстары. Мексика. Экономикалық-географиялық жағдайының басты ерекшеліктері. Интеграция - НАФТА . Ресурс тар қорын бағалау. Жалпы шолу. Географиялық орны. Пайдалы қазбалары және оларға шаруашылық тұрғыдан бағалау. Халқы. Ұлттық құрамы. Қала және ауыл халқы. Шаруашылыққа жалпы сипаттама. Экономикасы. Таукен ӛндіру ӛнеркәсібі, мұнай кӛзінің алатын орны. Ӛңдеуші ӛнеркәсіптің басты салалары. Басқа дамушы елдердің ішінде алатын орны. Ауыл шаруашылығы. Экспорты мен импортының құрылымы мен басты бағыттары. НАФТА-ның экономикасының дамуына әсері. Батыс Еуропаның экономикалық-географиялық жағдайы (Германия мысалында). Германия Федеративті Республика. ГФР туралы жалпы шолу. Географиялық жағдайы. Табиғи жағдайы мен табиғи ресурстары. Мемлекеттік құрылымы және халқы. Кӛші-қоны проблемасы. Шаруашылыққа сипаттама. Автомобиль жасау ерекшеліктері. Сыртқы экономикалық байланыстары. Шығыс Еуропаның экономикалық-географиялық жағдайы (Польша мысалында). Польша Республикасы. Шығыс Еуропаның жетекші елі. Жалпы шолу. Географиялық жағдайы. Табиғат жағдайлары мен ресурстары. Халқы және саяси жүйесі. Шаруашылығына сипаттама. Сыртқы экономикалық байланыстары.
саяси жүйесі. Шарушылығына жалпы сипаттама. Экономикалық құрылымы. Ішкі экономикалық байланысы.
мен ресурстары. Халқы және саяси жүйесі. Шаруашылығына жалпы сипаттама. Экономикалық құрылымы. Сыртқы экономикалық байланысы.
ресурстық базасы. Халқы және саяси жүйесі. Қазіргі этникалық құрамы. Қалалық және ауылдық қоныстану. Шаруашылығына сипаттама. Жоғарғы экономикалық ӛсу қарқыны. Күшті аумақтық айырмашылықтар. Экономикалық құрылымындағы ӛзгерістер, индустриалды-аграрлы елге айналуы. Ӛнеркәсіп, оның даму факторлары. Сыртқы экономикалық байланыстар. Азияның Жаңа индустриялды елдері. Жаңа индустриялды елдердің тҥрлері және олардың дамуын анықтаушы факторлар. «Жаңа индустриялды елдер» түсінігі. Қазіргі заманғы жаңа индустриялы елдер. Азиядағы индустриаландыру толқыны. Жаңа индустриялы елдердің қазіргі әлеуметтік-экономикалық жағдайы
Жалпы шолу. Географиялық жағдайы. Табиғат жағдайлары мен ресурстары. Халқы мен мемлекеттік құрылымы. Шаруашылығына сипаттама. Ауыл шаруашылығы. Сыртқы экономикалық байланыстары. Оңтҥстік Азияға экономикалық-географиялық сипаттама (Ҥндістан мысалында). Географиялық жағдайының ерекшелігі. Басты табиғат ресурстары. Олардың орналасу ерекшеліктері, экономикалық бағалау. Халқы. Мемлекеттік құрылымы. Шаруашылығына жалпы сипаттама. Кӛп салалы экономика. Шаруашылығындағы салалар мен аумақтық құрылысындағы ӛзгерістер. Ауыл шаруашылығы. Сыртқы экономикалық байланыстары.
Табиғат ресурстары және олардың дүниежүзілік экономикадағы орны. Елдің демографиялық ерекшеліктері. Шаруашылығы және экономикалық байланыстары. Аустралия және Мҧхиттық аралдардың бір тҧтас аймақ ретінде дамуындағы географиялық басты ерекшеліктер. Жалпы шолу. Географиялық жағдайы. Материк – ел. Қоныс аударушы капиталистік елдер. Австралияның басты ерекшеліктері. Табиғат жағдайын бағалау. Халқы және мемлекет құрылысы. Шаруашылығына сипаттама. Австралия экономикасындағы шетелдік капиталдың рӛлі. Сыртқы нарыққа тәуелділігі. Тау-кен ӛндіру және ӛңдеуші ӛнеркәсібі. Басты ӛнеркәсіп орталықтары. Ауыл шаруашылығы. Кӛлігі. Сыртқы экономикалық байланыстары. Солтҥстік Африкаға экономикалық-географиялық сипаттама (Египет мысалында).Географиялық жағдайы. Табиғат жағдайы және ресурстары. Халқы және мемлекеттік құрылымы. Шаруашылығына жалпы сипаттама. Экономикалық құрылымы. Сыртқы экономикалық байланыстары.
ресурстары. Халқы және мемлекеттік құрылымы. Шаруашылығына жалпы сипаттама. Экономикалық құрылымы. Сыртқы экономикалық байланыстары.
құрылысы, әкімшілік-аумақтық бӛлінісі. Географиялық жағдайы. Табиғат байлығы және минералдық ресурстарының кӛп түрлілігі, су және энергетикалық ресурстары. Нәсілдік және ұлттық құрамы. Халқы, халық саны, динамикасы. Шаруашылығы. ОАР екіжақты шаруашылығы. Тау-кен ӛндіру және ӛңдеуші ӛнеркәсібі, басты орналасу аумағы. ОАР-ң дүние жүзілік нарықтағы шикізат ӛндірудегі орны. ҚАЗАҚСТАННЫҢ ФИЗИКАЛЫҚ ГЕОГРАФИЯСЫ Қазақстан территориясының антик дәуіріндегі зерттелуі.Птоломей, Страбон, Геродот еңбектеріндегі Қазақстан аумағы туралы мәліметтер. Ежелгі карталарда қазақ жерінің бейнеленуі.
әсері.
Қазақстанның геологиялық қҧрылысы.Негізгі тектоникалық құрылымы: кембрийге дейінгі және эпигерциндік платформалар, палеозойлық (каледондық және герциндік) қатпарлы облыстар.
және олардың типтері. Қазіргі жер бедерінің қалыптасуына неотектоникалық процестің әсері.
қатпарлықтар. Жер бедеріндегі ӛзгерістер. Теңіз трансгрессиялары. Палеозойлық құрылымдар.
жолдарына қарай топтастырылуы (тектоникалық-денудациялық, денудациялық, аккумуляциялық және аккумуляциялық-денудациялық).
Ӛтемағанбетов, З.А. Сваричевская. Қазақстан жеріндегі атмосфералық жауын-шашынның таралуы.Жауын- шашынның таралуы және оның жылдық мӛлшері. Оның жыл мезгілдері бойынша ӛзгеруі. Жауын-шашынның табиғатқа әсері.
бағыттары. Ебі, Сайқан, Арыстанды-Қарабас, Шілік, Мұғалжар желдері. Желдердің шаруашылықтағы маңызы. География ғылымы жүйесіндегі «Қазақстан физикалық географиясының» орны мен рӛлі. Қазақстан климаты. Қазақстан климатына жалпы сипаттама және климаттық аудандастырылуы. Қазақстан аумағын климаттық аудандастыру.В.П. Алисов, Е.П. Кузнецов, М.М.Ӛтемағанбетов схемаларындағы аудандастыру принциптері. Қазақстан өзен торы. Ағынның мұхитқа құятын және тұйық бассейндері. Ӛзендердің қоректенуіне және молдылығына қарай типке бӛлінуі. Ӛзендердің шаруашылық маңызы.
Климаты. Суының қасиеттері. Органикалық дүниесі. Экологиялық жағдайы. Қазақстан тауларындағы қазіргі мҧз басулар. Таралу ерекшеліктері. Қар сызығының биіктігі. Мұздықтардың ӛзендер қоректенуіндегі рӛлі. Қазақстанның табиғат зоналары. Олардың қазіргі жағдайына кешенді сипаттама. Табиғат зоналарының таралу заңдылығы. Қазақстанның жерасты сулары. Минералды және термальды сулар. Жерасты суларының шаруашылық маңызы. Қазақстан аумағындағы температураның таралу заңдылығы (орташа жылдық, қаңтар және шілде температуралары). География ғылымы дамуының негізгі кезеңдері. Қазақстанның көлдері, олардың таралу ерекшеліктері. Кӛл-қазан шұңқырларының типтері. Ащы және тұщы кӛлдер. Кӛлдердің шаруашылықтағы маңызы. Қазақстанның топырақ жамылғысы. Оның таралу заңдылықтары. Азоналдық және интрозоналық топырақтар. Қазақстан аумағындағы қорғалатын аумақтар.Қазақстан мемлекеттік тұрғыдан қорғауға алынған аймақтары. Ұлттық саябақтар, табиғи қорықтары, қорықшалар, табиғат ескерткіштері.
терминдер негізінде жасалған атаулар. Қазақстандағы географиялық атаулардың негізгі топтары (оронимдер, ойконимдер, гидронимдер, зоонимдер,фитонимдер). Топонимдердің тілдік құрылымы. Ландшафттық терминдер негізінде жасалған атаулар. Қазақстанды физикалық-географиялық аудандастыру. Қазақстанды физикалық- географиялық аудандастырудың таксономиялық бӛліктер жүйесі. Қазастан тауларының биіктік табиғи белдеулері (Алтай, Сауыр-Тарбағатай, Жетісу жотасы, Тянь-Шань).
және әлеуметтік географиясының еліміз ӛмірі жайлы студенттерге білім берудегі маңызы. Пәннің республика шаруашылық ӛмірінің практикалық мәселелерін шешудегі міндеті мен мақсаты. Курстың оқытатын нысаны, оның басқа ғылымдар арасында алатын орны. Қазақстан шаруашылығының кеңестік кезеңіндегі даму жайы. Қазақстанның нарықтық экономикаға кӛшуі, оның міндеттері, елеулі жетістіктері, қиындықтары мен кемшіліктері. Қазақстанның ТМД мен әлем картасындағы орны. Еліміздің аумағының кӛлемі, халқының саны, табиғат байлығының түрлері мен қоры, ӛнеркәсіп және ауылшаруашылығының ӛнім кӛлемінен ТМД мен әлемде алатын орны. Қазақстан Республикасы шаруашылығының қазіргі даму жайы және болашағы. Қазақстанның экономикалық-географиялық жағдайы. Қазақстан аумағының ӛте кеңдігі, оның шаруашылық салаларының орналасуы мен дамуына әсері. Шекарасы, кӛрші елдермен шектесуінің тиімді және қолайсыз жақтары. Кӛрші елдермен мемлекеттік шекараны ретке келтіру проблемасы. Еліміз экономикалық-географиялық жағдайының ерекшеліктері, оның экономика дамуына әсері. Қазақстан аумағының кӛрші елдер арасындағы трансаралық жайы. Қазақстанның Еуропа және Азия арасындағы рӛлі, оның соңғы жылдардағы ӛзгерісі.
ортасы, Қазақстан табиғатына тән ерекшеліктер, оның шаруашылыққа әсері. Табиғи- ресурстық әлеует. Табиғат ресурстарының алуан түрлері, оның шаруашылықтың энергетикалық және шикізаттық базасы екендігі. Табиғат ресурстарының топтастырылуы, минералдық ресурстары, оның түрлері жӛнінен ТМД елдері және әлемде алатын орны. Табиғатты қорғау, оның ресурстарын ұтымды пайдалану проблемасы. Қазақстанның халқы және еңбек ресурсы. Қазақстан халқы санының ӛзгерісі, табиғи ӛсімі және кӛші-қон (миграция). Халықтың тығыздығы, оның аумақтық айырмашылықтары. Шетелдердегі қазақ диаспорасы, олардың ӛз отанына оралуы, оның әлеуметтік-экономикалық қиындықтары. Шетелдердегі қазақтар диаспорасының проблемасы. Халықтың ұлттық құрамы, ұлтаралық қатынас, ұлт ассамблеясының рӛлі. ҚР Конституциясы Қазақстанды қоныстанған барлық ұлттар және халықтар тілдерінің тең құқығы жайлы. Халықтың дін құрамы және дінаралық проблемалар. Елді мекен типтері, орналасу ерекшеліктері. Еңбек ресурстары және оларды ұтымды пайдалану мәселелері. 2009 жылғы халық санағының қорытындысы.
жүктеу/скачать 0,5 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|