Артериядағы қан қысымын /АҚҚ-н/ анықтау, ЖЖЖ-ін санау және формула бойынша негізгі гемодинамикалық көрсеткіштерді есептеу
ЖЖЖ - білезік тамырының соғуын санау арқылы анықталады. Зерттелуші адамның қобалжу реакциясын жою үшін білезік артериясын тауып алған соң 30 сек өткен соң санай бастайды.
АҚҚ Н.С.Коротковтың аускультациялық әдісімен анықталады. СҚ мен ДҚ –ды анықтау кезінде уақытша тыныс алу тоқтатылады.
Гемодинамика көрсеткіштері Савицкий әдісімен есептеледі.
ПҚ және ДОҚ формула бойынша есептеледі.
ПҚ = СҚ -ДҚ /мм-сынап бағанасы бойынша саналады/
ДОҚ = ПҚ/3 + ДҚ / мм-сынап бағанасы бойынша/Сау адамда ПҚ -
35-55 мм, ал ДОҚ адамның жасына қарай 85-110 мм. болады.
Қан ағысының систолалық қан көлемі /СҚК/ мен қан ағысының минуттық қан көлемі /МҚК/. Старр формуласы бойынша СҚ, ДҚ, ПҚ және ЖЖЖ пайдалана отырып жасына /Ж/ лайық анықталады.
СҚК = 100 + 0,5 ПҚ – 0,6 ДҚ – 0,6 Ж /мл/
Дені сау адамның СҚК шамамен 60-70 мл, МҚК=СҚК * ЖЖЖ /л/. Дені сау адамның МҚК шамамен 4,5-5 л. Қара жұмыс істейтін адамда МҚК – 4-6 есе артады. Дені сау адамда МҚК, СҚК көбейген жағдайда ғана артады. Шынықпаған адам мен ауру адамда МҚК жүректің ырғағы жиілеген сәтте көбейеді. МҚК адамның жынысына, жасына, бойына, салмағына байланысты, сондықтан жүрек индексі /ЖИ/ деген ұғым пайда болды. /ЖИ/. МҚК сыртқы адамның дене көлемінің бетіне /ДБ/ қатынасын көрсетеді.
ЖИ – МҚК / ДБ л /мин/ м². Мұнда ДБ – Дюбуа таблицасы арқылы /қосымшаны қара/ анықталған м² көрсетілген дене бетінің көлемі тыныштық жағдайда ЖИ 2,0 – 4,0 /л/ мин/ м² тең.
Гемодинамика көрсеткіштерінің жас ерекшеліктері:
Бала тамырының соғуының (пульсінің) жиілігі
|
Баланың жасы
|
Минутына тамыр соғуы /пульс/
| |
Туған бойда
1 жасар нәрестеде
3 жасар сәбиде
5 жасар балада
8 жасар балада
10 жасар балада
12 жасар жеткіншекте
|
120-140
120
105
100
90
85
80
|
2) Баланың артериялық қан қысымы /АҚҚ/
Баланың жасы ұлғайған сайын көбінесе систолалық /ең жоғарғы/ қысым арта түседі. Диастолалық /ең төменгі/ қысымда тек көбею тенденциясы байқалады.
Қан қысымы алғашқы рет 2 – 3 жастағы балада сонан соң жынысы жетілуге жақын /препуберттық / және жынысы жетілген /пубертаттық/ балаларда яғни осы аталған кезеңдерде өсу тез көбейеді. Балада АҚ- ның аз болуы қан ағысының систолалық көлемінің аз болуымен, қан тамырларының кенересінің қан ағысына кедергі жасай алмауына байланысты. Артериялық қан қысымының көлемі баланың өсіп, ер жетуіне қарай өзгеріп отырады. 1 жастан асқан ер баланың АҚҚ-н мына формула бойынша анықтауға болады:
СҚ=(90± 15) +2п мм-сынап бағанасымен
ДҚ= (60± 15)+ 2п мм-сынап бағанасымен
Мұнда /п/-баланың жасы.
Достарыңызбен бөлісу: |
