Бағалау критерийі
|
Тапсырма
|
Дескриптор
|
Балл
|
|
|
№
|
|
|
|
|
Білім алушы
|
|
|
Tұқым қуалаушылық пен
|
1 (a)
|
тұқымқуалушылық пен өзгергіштік
|
2
|
|
өзгергіштіктің
|
|
ұғымдарына анықтама береді;
|
|
|
эволюциядағы ролін
|
|
|
|
|
сипаттайды.
|
|
|
|
|
Ағзалар селекциясы үшін
|
(i)
|
ағзалар селекциясы үшін қолдан
|
3
|
|
қолдан сұрыптаудың
|
|
сұрыптаудың маңызын сипаттайды;
|
|
|
маңызын сипаттайды.
|
|
|
|
|
Мәдени өсімдіктер мен
|
(b)(ii)
|
берілген мәдени өсімдіктердің шығу
|
7
|
|
үй жануарларының шығу
|
|
орталықтарының атауын жазады;
|
|
|
тегінің орталықтарын
|
|
|
|
|
атайды.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Үй жануарлары
|
с(i)
|
үй жануары қолтұқымының біріне
|
2
|
|
қолтұқымын сипаттайды.
|
|
сипаттама береді;
|
|
|
|
|
|
|
|
|
(ii)
|
картада берілген шығу орталықтары мен
|
6
|
|
|
|
суреттер арқылы үй жануарларының
|
|
|
|
|
қолтұқымдарына атау береді.
|
|
|
|
Жалпы
|
балл саны
|
20
|
|
51
«Тұқымқуалаушылық пен өзгергіштік» бөлімі бойынша жиынтық бағалаудың нәтижесіне қатысты
ата-аналарға ақпарат ұсынуға арналған рубрика
Білім алушының аты-жөні __________________________________________
Бағалау критерийі
|
|
|
|
|
|
Оқу жетістіктерінің деңгейі
|
|
|
|
|
|
|
Төмен
|
|
|
|
|
Орташа
|
|
|
|
Жоғары
|
|
Tұқым қуалаушылық пен
|
Тұқымқуалушылық
|
пен
|
өзгергіштік
|
Тұқымқуалушылық
|
|
пен
|
Тұқымқуалушылық
|
пен
|
өзгергіштіктің эволюциядағы
|
ұғымдарына
|
анықтама
|
беруде
|
өзгергіштік ұғымдарына
|
толық
|
өзгергіштік
|
ұғымдарына
|
рөлін сипаттайды.
|
қиналады.
|
|
|
|
|
анықтама
|
беруде
|
қателіктер
|
анықтама береді.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
жібереді.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Ағзалар селекциясы үшін
|
Ағзалар селекциясы үшін
|
қолдан
|
Ағзалар
|
селекциясы
|
үшін
|
Ағзалар селекциясы үшін қолдан
|
қолдан сұрыптаудың маңызын
|
сұрыптаудың
|
маңызын
|
сипаттауда
|
қолдан сұрыптаудың
|
маңызын
|
сұрыптаудың маңызын
|
толық
|
сипаттайды.
|
қиналады.
|
|
|
|
|
сипаттауда қателіктер жібереді.
|
сипаттайды.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Мәдени өсімдіктер мен үй
|
Берілген мәдени өсімдіктердің
|
шығу
|
Берілген
|
мәдени өсімдіктердің
|
Берілген мәдени
|
өсімдіктердің
|
жануарларының шығу тегінің
|
орталықтарының
|
атауын
|
жазуда
|
шығу
|
орталықтарының
|
атауын
|
шығу
|
орталықтарының
|
атауын
|
орталықтарын атайды.
|
қиналады.
|
|
|
|
|
жазуда қателіктер жібереді.
|
толық жазады.
|
|
|
Үй жануарлары қолтұқымын
|
Үй жануары
|
қолтұқымының
|
біріне
|
Үй
|
жануары қолтұқымының
|
Үй
|
жануары
|
қолтұқымының
|
сипаттайды.
|
сипаттама беруде қиналады.
|
|
біріне
|
толық сипаттама
|
беруде
|
біріне толық сипаттама береді.
|
|
|
|
|
|
|
қателіктер жібереді.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
«Биосфера, экожүйе және популяция».«Адам қызметінің қоршаған ортаға әсері» бөлімі бойынша жиынтық бағалау
Бөлімше
|
Экожүйелердің жалпы құрылымы.
|
|
|
|
Су және құрлық экожүйесі.
|
|
|
|
|
Популяцияның негізгі қасиеттері және құрылымдық ерекшеліктері.
|
|
Ағзалардың тіршілікке қабілеттілігінің әртүрлі тәсілдері.
|
|
|
Жыртқыш-құрбан қарым-қатынасы
|
|
|
|
Тірі ағзалардың өзара қарым-қатынас түрлері.
|
|
|
|
Тірі ағзалардың қоршаған ортаның өзгермелі жағдайларына
|
|
бейімделу механизмдері.
|
|
|
|
|
Дүниежүзілік Тұқым қорының маңызы.
|
|
|
|
Қазақстан аумағындағы экологиялық проблемалардың туындау
|
|
себептері мен оларды шешу жолдарын.
|
|
|
Оқу мақсаттары
|
8.3.1.1 экожүйелердің жалпы құрылымының сызбасын жасау;
|
|
8.3.1.2 су және құрлық экожүйелерін салыстыру
|
|
|
|
8.3.1.3 популяцияның негізгі қасиеттерін және құрылымдық
|
|
ерекшеліктерін сипаттау;
|
|
|
|
|
8.3.1.4 ағзалардың тіршілікке қабілеттілігінің әртүрлі тәсілдерін
|
|
зерттеу
|
|
|
|
|
|
8.3.1.5 жыртқыш-құрбан қарым-қатынасы мысалында популяция
|
|
санының өзгеру себептерін анықтау
|
|
|
|
8.3.1.6 тірі ағзалардың өзара қарым-қатынас түрлерін сипаттау;
|
|
8.3.1.7 тірі ағзалардың қоршаған ортаның өзгермелі жағдайларына
|
|
бейімделу механизмдерін түсіндіру
|
|
|
|
8.3.2.2 Дүниежүзілік Тұқым қорының маңызын бағалау
|
|
|
8.3.2.3 Қазақстан аумағындағы экологиялық проблемалардың
|
|
туындау себептері мен оларды шешу жолдарын түсіндіру
|
Бағалау критерийі
|
Білім алушы
|
|
|
|
|
|
•
|
Экожүйедегі заттар ағынының айналымына
|
қатысатын
|
|
|
компонентті анықтайды
|
|
|
|
|
• Су және құрлық экожүйелерін салыстырады
|
|
|
• Популяцияның негізгі
|
қасиеттерін және құрылымдық
|
|
|
ерекшеліктерін сипаттайды
|
|
|
|
•
|
Ағзалардың
|
тіршілікке
|
қабілеттілігінің
|
әртүрлі
|
тәсілдерін
|
|
|
зерттейді
|
|
|
|
|
|
•
|
Жыртқыш-құрбан қарым-қатынасы мысалында
|
популяция
|
|
|
санының өзгеру себептерін анықтайды
|
|
|
|
• Тірі ағзалардың өзара қарым-қатынас түрлерін сипаттайды
|
|
• Тірі ағзалардың қоршаған ортаның өзгермелі жағдайларына
|
|
|
бейімделу механизмдерін түсіндіреді
|
|
|
|
• Дүниежүзілік Тұқым қорының маңызын бағалайды
|
|
• Қазақстан
|
аумағындағы экологиялық
|
проблемалардың
|
|
|
туындау себептері мен оларды шешу жолдарын түсіндіреді
|
Ойлау дағдыларының
|
Жоғары деңгей дағдылары
|
|
|
|
деңгейі
|
|
|
|
|
|
|
Орындау уақыты
|
25 минут
|
|
|
|
|
Тапсырма
Диаграммада экожүйедегі заттар ағынының трофикалық деңгейдегі айналымы көрсетілген. Шөпқоректілер айналымның қай бөлігінде бейнеленген, көрсетіңіз.
(a). Экожүйеге назар аударыңыз.
А. В.
(i). Екі экожүйеге атау беріңіз.
А.________________________________________________________________________
В.________________________________________________________________________
(іі). Екі экожүйені салыстырыңыз.
(iii). Популяцияның негізгі ерекшеліктерінің бірі құрылымдық популяция түрлерін атаңыз.
1 2 3
1.___________________________________________________________________________
2.___________________________________________________________________________
3.___________________________________________________________________________
Төменде берілген екі графикке назар аударыңыз.
(і). Сұр тышқан санының 5 және 6 жылдары арасындағы санының төмендеуінің 2 себебін келтіріңіз.
1.____________________________________________________________________________
2.____________________________________________________________________________
(ii). Сұр тышқан мен үкінің арасындағы байланыс 10 жыл бойы зерттелді. Сұр тышқан – кішкене сүтқоректі, ал үкі – етқоректі құс.
1 және 2 графикті пайдалана отырып, үкінің негізгі қорегі сұр тышқан болғандығын, нақты дәлелдемелер арқылы түсіндіріңіз.
_________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________
(а)Тірі ағзалардың қарым-қатынас түрлерін атаңыз.
А. В.
A.____________________________________________________________________________
B.____________________________________________________________________________
(в). Сызбаға назар аударыңыз.
(ii). Түр дарақтарының қоршаған ортаның температруасына бейімделу механизмін түсіндіріңіз . _________________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________________
4 (i). Қазіргі таңда биоаулан түрліліктің азаюының екі себебін келтіріңіз:
1.___________________________________________________________________________
2.___________________________________________________________________________
(ii). «Дүниежүзілік Тұқым қорының маңызы» тақырыбында эссе жазыңыз. _________________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________________
(iii). Суреттегі Арал және Каспий теңіздерінің көрінісіне назар аударыңыз.
1. 2.
Арал теңізінің тартылуының себебін түсіндіріңіз. _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________
Каспий теңізінің ластану себебін келтіріңіз:
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
(с). Қазақстан аумағындағы экологиялық проблемаларды шешудің кем дегенде 2-3 жолдарын ұсыныңыз.
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
56
Бағалау критерийі
|
Тапсырма
|
Дескриптор
|
Балл
|
|
|
№
|
|
|
|
|
Білім алушы
|
|
|
Экожүйедегі заттар ағынының
|
1
|
диаграммада берілген экожүйедегі
|
1
|
|
айналымына қатысатын
|
|
заттар ағынының трофикалық
|
|
|
компонентті анықтайды.
|
|
деңгейдегі шөпқоректілер айналымнын
|
|
|
|
|
көрсетеді;
|
|
|
Су және құрлық экожүйелерін
|
(а)(i)
|
суретті пайдаланып экожүйеге атау
|
1
|
|
салыстырады.
|
|
береді;
|
|
|
|
(ii)
|
суретті пайдалана отырып, екі
|
2
|
|
|
|
экожүйені салыстырады;
|
|
|
Популяцияның негізгі
|
(iii)
|
суретпен сызбаға қарай отырып,
|
3
|
|
қасиеттерін және
|
|
популяцияның негізгі ерекшеліктерінің
|
|
|
құрылымдық ерекшеліктерін
|
|
бірі құрылымдық популяция түрлерін
|
|
|
сипаттайды.
|
|
атайды;
|
|
|
Ағзалардың тіршілікке
|
2(i)
|
сұр тышқан санының 5 және 6
|
2
|
|
қабілеттілігінің әртүрлі
|
|
жылдары арасындағы санының
|
|
|
тәсілдерін зерттейді.
|
|
төмендеуінің 2 себебін келтіреді;
|
|
|
Жыртқыш-құрбан қарым-
|
(ii)
|
сұр тышқан мен үкінің арасындағы
|
3
|
|
қатынасы мысалында
|
|
қарым-қатынасты нақты дәлелдемелер
|
|
|
популяция санының өзгеру
|
|
арқылы графикті пайдаланып
|
|
|
себептерін анықтайды.
|
|
түсіндіреді;
|
|
|
|
|
|
|
|
Тірі ағзалардың өзара қарым-
|
3(а)
|
А және В суреттерді пайдаланып, тірі
|
2
|
|
қатынас түрлерін сипаттайды.
|
|
ағзалардың қарым-қатынас түрлерін
|
|
|
|
|
атайды;
|
|
|
|
|
|
|
|
Тірі ағзалардың қоршаған
|
в(iі)
|
түр дарақтарының қоршаған ортаның
|
2
|
|
ортаның өзгермелі
|
|
температурасына бейімделу механизмін
|
|
|
жағдайларына бейімделу
|
|
графикті пайдаланып түсіндіреді;
|
|
|
механизмдерін түсіндіреді.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Биологиялық әртүрлілікті
|
4 (i)
|
қазіргі таңда биоаулан түрліліктің
|
2
|
|
сақтаудың және қолдауды
|
|
азаюының екі себебін келтіреді;
|
|
|
қажеттіктің себептерін
|
|
|
|
|
негіздейді.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Дүниежүзілік Тұқым қорының
|
(ii)
|
Дүниежүзілік тұқым қорының маңызы
|
3
|
|
маңызын бағалайды.
|
|
тақырыбында эссе жазып, түсіндіреді;
|
|
|
|
|
|
|
|
Қазақстан аумағындағы
|
(iiі)
|
Арал теңізінің тартылуы мен
|
1
|
|
экологиялық проблемалардың
|
|
|
|
|
туындау себептері мен оларды
|
|
Каспий теңізінің ластану себебін
|
1
|
|
шешу жолдарын түсіндіреді.
|
|
келтіреді;
|
|
|
|
(с)
|
Қазақстан аумағындағы экологиялық
|
2
|
|
|
|
проблемаларды шешудің кем дегенде 2-
|
|
|
|
|
3 жолдарын ұсынады.
|
|
|
|
Жалпы балл саны
|
25
|
|
«Биосфера, экожүйе және популяция, «Адам қызметінің қоршаған ортаға әсері» бөлімі бойынша жиынтық бағалаудың нәтижесіне
қатысты ата-аналарға ақпарат ұсынуға арналған рубрика
Білім алушының аты-жөні __________________________________________
Бағалау критерийі
|
|
|
|
|
|
Оқу жетістіктерінің деңгейі
|
|
|
|
|
Төмен
|
|
|
|
|
|
Орташа
|
|
|
|
Жоғары
|
|
|
Экожүйедегі заттар ағынының
|
Экожүйедегі
|
заттар
|
ағынының
|
Диаграммада
|
берілген
|
экожүйедегі
|
Экожүйедегі заттар ағынының
|
|
айналымына қатысатын
|
айналымына
|
|
қатысатын
|
заттар
|
ағынының
|
трофикалық
|
айналымына қатысатын
|
|
|
компонентті анықтайды.
|
компонентті анықтауда қиналады.
|
деңгейдегі
|
|
шөпқоректілер
|
компонентті анықтайды.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
айналымнын толық көрсете алмайды..
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Су және құрлық экожүйелерін
|
Экожүйеге атау беруде \
|
|
Экожүйеге толық атау беруде
|
екі
|
Су және құрлық экожүйелерін
|
|
екі
|
|
|
|
\
|
|
салыстырады.
|
экожүйені салыстыруда қиналады.
|
экожүйені
|
|
толық
|
салыстыруда
|
салыстырады.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
қателіктер жібереді.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Популяцияның негізгі қасиеттерін
|
Популяцияның
|
негізгі
|
қасиеттерін
|
Популяцияның негізгі
|
|
|
|
Популяцияның негізгі қасиеттерін
|
|
және құрылымдық ерекшеліктерін
|
және құрылымдық ерекшеліктерін
|
ерекшеліктерінің бірі құрылымдық
|
және құрылымдық ерекшеліктерін
|
|
сипаттайды.
|
сипаттауда қиналады.
|
|
|
|
популяция түрлерін атауда қателіктер
|
сипаттайды.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
жібереді.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Ағзалардың тіршілікке
|
Ағзалардың
|
|
тіршілікке
|
Сұр тышқан санының 5 және 6
|
Ағзалардың
|
тіршілікке
|
|
қабілеттілігінің әртүрлі тәсілдерін
|
қабілеттілігінің
|
әртүрлі
|
тәсілдерін
|
жылдары
|
|
арасындағы
|
санының
|
қабілеттілігінің әртүрлі тәсілдерін
|
|
зерттейді.
|
зерттеуде қиналады.
|
|
|
|
төмендеуінің
|
2 себебін
|
зерттеуде
|
зерттейді.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
қателіктер жібереді.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Жыртқыш-құрбан қарым-
|
Жыртқыш-құрбан қарым-қатынасы
|
Сұр тышқан мен үкінің арасындағы
|
Жыртқыш-құрбан қарым-
|
|
қатынасы мысалында популяция
|
мысалында популяция санының
|
қарым-қатынасты нақты дәлелдемелер
|
қатынасы мысалында популяция
|
|
санының өзгеру себептерін
|
өзгеру себептерін анықтауда
|
арқылы
|
графикті
|
пайдаланып
|
санының өзгеру себептерін
|
|
анықтайды.
|
қиналады.
|
|
|
|
|
түсіндіруде қателіктер жібереді.
|
анықтайды.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Тірі ағзалардың өзара қарым-
|
Тірі ағзалардың өзара қарым-
|
Тірі ағзалардың қарым-қатынас
|
Тірі ағзалардың өзара қарым-
|
|
қатынас түрлерін сипаттайды.
|
қатынас түрлерін сипаттауда
|
түрлерін атауда \ сипаттама беруде
|
қатынас түрлерін сипаттайды.
|
|
|
қиналады.
|
|
|
|
|
қателіктер жібереді.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Тірі ағзалардың қоршаған ортаның
|
Тірі ағзалардың қоршаған ортаның
|
Түр дарақтарының қоршаған ортаның
|
Тірі ағзалардың қоршаған ортаның
|
|
өзгермелі жағдайларына
|
өзгермелі жағдайларына бейімделу
|
температруасына бейімделу
|
өзгермелі жағдайларына
|
|
бейімделу механизмдерін
|
механизмдерін түсіндіруде
|
механизмін графикті пайдаланып
|
бейімделу механизмдерін
|
|
түсіндіреді.
|
қиналады.
|
түсіндіруде қателіктер жібереді.
|
түсіндіреді.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Биологиялық әртүрлілікті
|
Биологиялық әртүрлілікті
|
Биологиялық алуан түрлілікке толық
|
Биологиялық әртүрлілікті
|
|
сақтаудың және қолдауды
|
сақтаудың және қолдауды
|
сипаттама бере алмайды.
|
сақтаудың және қолдауды
|
|
қажеттіктің себептерін негіздейді.
|
қажеттіктің себептерін негіздеуде
|
|
|
|
қажеттіктің себептерін негіздейді.
|
|
|
қиналады.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Дүниежүзілік Тұқым қорының
|
Дүниежүзілік Тұқым қорының
|
|
|
Дүниежүзілік Тұқым қорының
|
|
|
Дүниежүзілік Тұқым қорының
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
маңызын бағалайды.
|
маңызын бағалауда қиналады.
|
маңызы тақырыбында эссе жазып,
|
маңызын бағалайды.
|
|
|
|
|
|
түсіндіруде қателіктер жібереді.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Қазақстан аумағындағы
|
Қазақстан аумағындағы
|
Арал теңізінің тартылуы мен
|
Қазақстан аумағындағы
|
|
|
|
|
|
|
|
|
экологиялық проблемалардың
|
экологиялық проблемалардың
|
Каспий теңізінің ластану себебін
|
экологиялық проблемалардың
|
|
туындау себептері мен оларды
|
туындау себептері мен оларды
|
айтуда \ Қазақстан аумағындағы
|
туындау себептері мен оларды
|
|
шешу жолдарын түсіндіреді.
|
шешу жолдарын түсіндіруде
|
экологиялық проблемаларды шешудің
|
шешу жолдарын түсіндіреді.
|
|
|
қиналады.
|
кем дегенде 2-3 жолдарын ұсынуда
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
қателіктер жібереді.
|
|
|
|
|
|
|
60
Достарыңызбен бөлісу: | 
