мың тг
Кіріс баптары
Іске асыру
басталатын
күн
2013
2014
2015
2016
2017
2018
2019
Етті іске асыру
01.14
бастап
0
5 285 11 158
9 024
9 892
8 678 10 882
Қымызды іске асыру
04.13
бастап
16 896
25 344 24 499 26 470 27 531 31 248 33 228
Барлығы
16 896
30 629 35 657 35 495 37 423 39 926 44 110
Бағаны қалыптастыру кезінде
тұтынушылардың ерекшелігі есепке алынды, атап
айтқанда
:
тұрғындардың табысының орташа деңгейі
.
нарық бағасына негізделіп бағаны қалыптастыру
.
3.
Кесте –
Өнімнің болжалынған құны
Жылқы еті
тг./кг. ҚҚС
қоспағанда
1 600 (1 408)
Кымыз
тг/л. ҚҚС
қоспағанда
600 (528)
Сүт түзілу және сүт бөліну процесі (лактация) төлдеген сәттен бастап басталады және
жануарлардың әр түрінде әртүрлі ұзақтықта болады. Сауын малдарында бұл кезең (төлін
емізу кезеңі) сауылмайтын малдарға қарағанда ұзағырақ болады.
Емізуден сут бөліну тоқтағанға дейінгі кезеі лактация кезеңідеп аталады
.
Биелерде
лактацияның
орташа ұзақтығы жылдың 270 күнін құрайды.
Қысырлық кезең келесі емізу
басталғанға дейін орташа 90 күнге созылады.
Сату бағдарламасын есептеу кезінде инфляция назарға алынбаған, себебі
инфляциямен байланысты құнның өсуі кәсіпорынның сату құнының өсуіне
пропорциональды әсер етеді.
4. Маркетингтік жоспар
4.1
Өнім
(қызметтер) нарығын сипаттау
Қазақстанда ет шаруашылығын дамыту бойынша 81 асыл тұқымды мал өсіру зауыты
және шаруашылықтар жұмыс істейді, сонымен қатар асыл тұқымды шаруашылық
саласында –
25, соның ішінде 3
-
уі асыл тұқымды зауыт. Осы құрылымдарда 72 мың асыл
тұқымды жануарлар шоғырландырылған, сонымен қатар 30 мың жылқы, ол құлындар
санын өсіруге пайдалану үшін қажеттіні алуда тауар өндіруші шаруашылықтар сұранысын
толық қанағаттандыруда.
2011 жылдың 1
-
ші қаңтар жағдайы бойынша жалпы республика бойынша мал басы
саны артты
:
-
сонымен қатар жылқылардың
–
2,3%-
ға
2 778,8
мыңға дейін мал басы
;
-
құстар
–
1,1%-
ға
33 036,3
мыңға дейін
.
4.
Кесте –
2011ж. 1
-
ші қаңтар жағдайына ҚР мал шаруашылығының дамуының негізгі
көрсеткіштері (шаруашылықтың барлық санаттарындағы)
2011
жыл
2010
жыл
2011
ж
. 2010
ж
-
ға қатысты
±
%
Мал шаруашылығы өнімінің өндірісі
Сойылуға жіберілетін мал мен
құстың таза салмағы
,
мың
т
1 646,0
1 598,2
47,8
103,0
Сиыр сүті
,
мың
т
5 341,2
5 269,0
72,2
101,4
Тауық жұмыртқасы, млн. д
.
3 700,9
3 286,4
414,5
112,6
Малдың және құстардың саны
,
мың бас
Тұяқтылар тұқымы
6 160,4
6 095,2
65,2
101,1
Сонымен қатар жылқы
2 778,8
2 717,2
61,6
102,3
Қой
15 167,4
14 660,8
506,6
103,5
Ешкі
2 672,9
2 708,9
-36
98,7
Шошқа
1356,1
1 326,2
29,9
102,3
Құстар
33 036,3
32 686,4
349,9
101,1
Ақпарат көзі
:
ҚР статистика жөніндегі Агенттігі
Солтүстік Қазақстан және Ақмола облысыда
жылқы саны басқа облыстармен
салыстырғанда төмендеген, ол облыстарды мал басы орта есеппен
1,5%
азайған
.
Мал
басының елеулі өсімі Оңтүстік Қазақстан облысында тіркелген, шамамен
- 11% (184,1
мың
бас
).
Ең көп мал басы Алматы облысында
267,7
мың бас және Шығыс Қазақстан
облысында
–
223,2
мың бас тіркелген.
2010 жылмен салыстырғанда мал өнімдерінің өндірісі
10,4 %
артқан
,
ал ауыл
шаруашылығы жалпы өніміндегі таза салмақ
53,5%
жетті
.
Аталған көрсеткіштерге қол жеткізудің негізгі факторы берік мал азығы базасын құру
болып табылады. Нәтижесінде дақылдар азығының ауданы
214,8
мың
гектарға жетті, ол
жалпы қора ауданының
23,7%
құрайды. Есепте әрбір шартты бас үшін 13 центнер
азық
бірлігі дайындалды
.
Мал өсуріду дамытуда оң өзгерістер байқалуда.
2011
жыл ішінде тұяқты тұқымдас саны
1,4%
артты және ол
819,1
мың басты, оның ішінде
371,1
мың басы етті бағыттағы малдар
немесе жалпы мал басының
45,4%
құрайды.
1.
Сурет 2011ж. соңында Қарағанды облысында тұяқтылар тұқымының бас саны,
мың бас
Ақпарат көзі
:
ҚР статистика жөніндегі Агенттігі
1-
ші суретте көрініп тұрғандай, Қарағанды облысында тұяқты тұқымдастардың саны
жыл сайын артып келеді
.
2.
Сурет Тұяқтылар тұқымдасы бас санының жалпы санындағы Қарағанды облысының
үлесі
Ақпарат көзі
:
ҚР статистика жөніндегі Агенттігі
Республика бойынша жалпы тұяқты тұқымдастар басының жалпы саны Қарағанды
облысында
13,3%
құрайды
.
2011
жылы
174,4
мың
тонна
ет өндірілді
(
таза салмағы
),
немесе ол деген
өткен жылмен
салыстырғанда
16%
артық деген сөз
.
0,0
200,0
400,0
600,0
800,0
1000,0
2006ж.
2007ж.
2008ж.
2009ж.
2010ж.
2011ж.
667,4
722,2
757,6
788,8
807,2
819,1
86,7%
13,3%
ҚР
Қарағанды
облысы
3.
Сурет Қарағанды облысындағы ет өндірісінің таза салмағы, мың тонна
Ақпарат көзі
:
ҚР статистика жөніндегі Агенттігі
3-
ші суретте көрініп тұрғандай, Қарағанды облысындағы ет өндірісінің жоғарылағанын
көруге болады. Егер
2006
жылы
108,7
мың
тонна
ет өндірілсе
,
онда
2011
жылы ет
өндірісінің көлемі
60%
артты және
174,4
мың
тоннаны құрайды
.
3.
Сурет Жезқазған қаласындағы ет ресурстарының құрылымы
Қарағанды облысындағы малдың барлық түрін және құстарды союда өсу тенденциясы
байқалады
(5
сурет
).
Ағымдағы жылдың қыркүйек айында 2011 жылдың қыркүйек
айындағындай
34,1
мың
тонна
мал іске асырылды
.
0
50
100
150
200
2006ж.
2007ж.
2008ж.
2009ж.
2010ж.
2011ж.
108,7
126,8
130,5
140,5
150,3
174,4
44,8%
17,8%
8,0%
7,1%
22,3%
сиыр еті
қой еті
шошқа еті
жылқы еті
құс еті
4.
Сурет Қарағанды облысында малдың және құстардың барлық түрлері союға жіберілді,
мың тонна
Ақпарат көзі
:
ҚР статистика жөніндегі Агенттігі
Малдың құнын түзуге келесі негізгі факторлар әсер ететіні расталды: циклдылық
,
етті
өндіру және тұтыну маусымдылығы
,
табиғи жағдайлар
,
аурулар
,
ауыстырғыш өнімдерін
қолдану
,
тұрғындар табысы
,
энергия тасымалдағыш құны
,
мемлекеттік
реттеулер.
4.2
Негізгі және потенциальды бәсекелестер
Облыс бойынша жалпы малды және құстарды өсіруді
4 590
ауыл шаруашылық
құрылымдары жүргізуде, олардың ішінде орташа және ірі тауар өндіретіндер саны –
177.
Олар ет өнімінің
43%
өндіреді, ал қалған бөлігін тұрғындардың жеке қосалқы
шаруашылығына кіреді.
Бүгінгі таңда облыста тұяқты тұқымдасты өсірумен
59
асыл тұқымды мал
шаруашылығы жүргізуде, сонымен қатар 35 шаруашылық малдарды ет өндіру бағытында
өсіреді.
Кәсіпорынның негізгі бәсекелестері ет және кешенді бағытта мал өсіру фермалары
болып табылады.
5.
Кесте –
ҚР 2012 ж. 1
-
ші маусым жағдайына малдың сүт –
етті және етті бағыты бойынша
асыл –
тұқымды малды өсіру желісінің базасы
№
Атауы
Шаруашылық
Ауданы
1
«Атбасар Нива»
ЖШС
Ақмола облысы
2
«Титан»
ЖШС
Шығыс Қазақстан облысы
3
«Эквалайн»
Қазақстанның барлық аймағы
4
«Ужит»
Алматы Үжіт кенті
5
«Ак
sanat
»
Шымкент қ.
15,6
13,7
28,8
15,1
17,8
36,2
15,0
20,9
34,1
15,8
12,6
28,5
14,6
16,0
39,8
13,4
22,4
34,1
0
10
20
30
40
50
60
70
80
2012 жыл
2011 жыл
4.3
Нарықтың дамуының болжамдық бағасы, күтілетін өзгерістер
Қазіргі кезде Қазақстанда негізгі күш мал шаруашылығын дамытуға бағытталған
.
Ауыл шаруашылығы Министрлігінің мәліметтері бойынша бидайды экспорттау
мүмкіндігіне қарағанда, жануарлар өнімі бойынша Қазақстанның экспорттық қабілеті
жоғары.
Қазақстанның климаттық және экономикалық қолайлы шарттары, сондай
-
ақ
қолданылмаған жайылымдардың үлкен ауданы аталған экономика секторының
тартымдылығын түсіндіреді және бизнес үшін инвестициялау себептерін құрайды. Осыған
байланысты 2016 жылға дейін еліміздің барлық аудандары бойынша репродуктивті
шаруашылықтар және фермерлік шаруашылықтардың жемдеу аудандар желісін құруды
жоспарлауда.
Осылай алдағы бес жыл ішінде 60 жемдеу аудандарын құру қажет, олардың жалпы
қуаты 150 мың жемдеу орыны, етті бағыттағы асыл тұқымды тұяқтылар тұқымын көбейту
және өсіру бойынша 54 репродуктивті шаруашылық
бар
.
Осы мақсатта шет ел селекциясының шамамен 72 мың бас малы әкелінетін болады.
Сонымен қатар аналық басының жалпы саны 72 мың бастан асатын етті малды өсіруге
бағытталған ферма шаруашылық желілерін құру жоспарлануда.
6.
Кесте –
Малдың санының, салмағының өсуі, генетикалық потенциалының дамуы
Ж
ану
ар
л
ар
с
аны
Жылдар
2013
2014
2015
Мың
б
ас
а/шқұ
ры.
таза
сал
ма
ғы
., %
А
сы
л
тұ
қы
м
.
Т
аза
с
а
л
.
, %
Мың
б
ас
а/шқұ
ры.
таза
сал
ма
ғы
., %
А
сы
л
тұ
қы
м
.
Т
аза
с
а
л
.
, %
Мың
б
ас
а/шқұ
ры.
таза
сал
ма
ғы
., %
А
сы
л
тұ
қы
м
.
Т
аза
с
а
л
.
, %
ІҚМ
6 650
21
10
6 900
23
12
7 150
24
14
Қой және
ешкілер
19 730
35
18
20 640
37
20
21 670
39
22
Шошқалар
1 390
25
15
1 420
26
17
1 460
28
19
Жылқылар
1 670
36
8
1 750
38
10
1 840
39
11
Құстар
38 560
61
17
40 470
63
22
42 500
64
22
Ақпарат көзі
:
ҚР АШМ мәліметтері
Меншік шикізаттың жетіспеушілігінен ет өңдеу кәсіпорындары тек
40-50
пайызға ғана
жұмыс жасайды.
Сондықтан қазір бірінші кезектегі міндеттер қолданыстағы 104 жемдеу кешендерін және
аудандарды, оларды жобалық қуатына шығару үшін малдың жеткілікті санымен
қамтамасыз ету болып табылады.
Бұл бағдарлама уақытылы және экономиналық негізделген, оны жүзеге асыру
жануарлар иелеріне өзінің өндірісін дамытуда біршама көмек көрсетеді және жалпы
саланың сапалық көрсеткіштерін көтеруге
мүмкіндік береді.
Жобадағы маңызды тізбек асыл тұқым репродуктивтарын құру болып табылады.
Мысалға. «Динара–Ранч»
ЖШС асыл тұқымды
сал өндіру шаруашылығында қысқа
мерзімде отандық және шет ел селекциясының мал басы жұмылдырылған. Серіктестік
таяу болашақта асыл тұқымды жануарлар шаруашылығына және басқа а/ш
құрылымдарына жүзеге асыруда бастайды, сол себепті ол ет өндірісінің көлемін біршама
көтереді.
Жобаны жүзеге асыру барысында облыс бойынша қосымша осындай 15
-
20 асыл тұқым
репродуктивтарын құру қажет, себебі қолданыстағы жемдеу кешендері мен аудандарын
толық жұмылдыру қажет. Ол ет өнімінің экспорттық қорын қалыптастыруға мүмкіндік
береді.
4.4
Маркетинг стратегиясы
Жаңа кәсіпорынды Казақстандағы жоғары сапалы өнімді ұсынатын жоғары
технологиялы және заманауи мал шаруашылығы кешені ретінде орнын айқындау қажет.
Бастапқы кезеңде өнімді шығару басталғанға дейін орталық бұқара құралдарына
жануар өнімін өндіретін кәсіпорын жымысының
бастағаны туралы және отындық тауар
өндірушіні ретінде жарнамалап мақала жариялау, 1
-
2 ай бұрын PR компаниясы жұмыс
жүргізу қажет.
Алғашқы көтерме сатып алушылары үшін баға бойынша жеңілдіктерді анықтап, ол
туралы
PR
мақаланы облыстық және республикалық газеттерде жариялау.
Құранысты қалыптастыру және өткізуді ынталандыру төменде келтірілген шарттарға
сүйеніп жасалынады:
Мал өсіру кешенінің қолайлы жерде орналасуы
;
Басқалармен салыстырғанда баға деңгейі біршама төмен
;
Біліктілігі жоғары мамандар
;
Заманауи қондырғы
;
Сұранысты ынталандыру бойынша бағдарламаны жүзеге асыру
.
5.
Техникалық жоспарлау
5.1 Технологиялық
процесс
Ет өндіру бағытындағы фермаларды бірнеше жолдармен құруға болады. Асыл
тұқымды шаруашылықтарда меншік өнім немесе етті мал асыл тұқымды жануардың
трансплантацияланатын эмбрионын сатып алу есебінен таза тұқымды өсіру.
Арнайы етті мал шаруашылығының тиімділігінің деңгейін селекциялық, технологиялық,
ветеринар
-
санитарлық
және ұйымдастырушылық фарторлар
анықтайды.
Арнайы етті мал шаруашылығының тиімділігі көптеген жағдайда малдың тұқымына
байланысты болады. Тұқымды таңдау кезіндегі негізгі критерийлер –
малдың
өнімділігі,
өндіріс мақсаты, олардың аудан ауа
-
райына бейімделгендігі, жемдік қор сипаты және күту
технологиясы
болып табылады
.
Табынды өсіруді ұйымдастыру
Бұл процестің негізі
–
жыл сайын әрбір биеден құлын алу, ол етті малдың негізгі өнімі
болып табылады және саланың табыстылығын анықтайды. Оның өсіру деңгейі осындай
факторлар түзетін биені пайдалану жиілігінен сау құлын алу көрсеткішімен сипатталады.
1.
Шаруашылықтағы азық базасының жағдайы биені жемдеу және жас төлді өсіру
деңгейі. Одан жануарлардың өсімділігі, өнімділігі және тіршілікке қабілеттілігі тәуелді
болады.
2.
Аналықты ұрықтандыру әдістері және ему маусымы. Өнімділік кезеңінде аналықты
аталықпен шағылыстыру. Қысқы
-
көктемгі төлдер аса тиімді болып табылады, себебі
аналықтың сүттілігі артады, төлдер бұл кезеңде шөппен қоректене алады, ол олардың
жылдам дамуына себепші.
3.
Төл беру жиілігі және ұзақтығы аналықты өнімді пайдаланады. Алғашқы
аналықтардың үйірге 100 биеден шамамен 20 төл алуыда оң көлем, егер олардың
20-25%
алғашқы лактация кезеңінде шығынға ұшырайды.
4.
Бедеудіктің алдын алу.
Қысыр қалумен күрес –
шешуші факторлардың бірі, ол
өнімдің өзіндік құнынынң төмендеуіне жағдай жасайды және тұрақты табысты қамтамасыз
етеді.
5.
Өндірісті ұйымдастыру
.
Мақсатты ұрақты өнім алудың маңызды алғышарттары–
нақты есеп, өндірісті оңтайлы ұйымдастыру, барлық мамандардың және ферма,
шаруашылық қызметкерлерінің өз ісіне кәсіби тұрғыдан қарауы және оларды ұдайы
ынталандыруды қарастыру
қажет
.
Жануарларды күту және жемдеу жүйесі
Етті малды жемдеу негізгі қоректік заттары бойынша қалыптастырылған және
балансталған болуы керек, ол салмақ бірлігіне қатысты жемге кететін аздаған шығынмен
жоғары өнімділікті алуды қамтамасыз етеді.
|